Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

511. Met duim en vinger iemand iets instampen.

Eigenlijk moet dit gezegd zijn van voedsel, dat men iemand brokje voor brokje in den mond duwt; bij overdracht van geestelijk voedsel: iemand iets inprenten; mnl. enen metten dume tasten; enen iet ingestampen. In de 17^de eeuw komt de zegswijze (naast iemand iets instampen) o.a. voor bij Smetius, 103: Met duymen ende vingeren ingeven, indouwen; Pers, 355 b (instampen); Vondel, Gebroeders, bl. 18¹⁾:

My docht d' Aertspriester dede

Zijn uiterste, om den Vorst t' ontvouwen 's hemels zin,
En stampt' et hem al vast met duim en vingren in.

1) editie 1650.

[p. 203]

Tuinman I, 322 citeert iets met duimen en vingeren instampen met de verklarende opmerking: ‘dat is mogelijk aan 't vullen der worsten ontleend’; Abr. Bl. II, 9: met duim en vinger inscherpen; V. Janus, III, 3: met duim en vinger instampen. Vgl. Verder Ndl. Wdb. VI, 1980; fr. inculquer, seriner qqch à qqn; hd. einem etw. eintrichtern, einpauken, einfuchsen; eng. to beat a th. into a p. (or into a p.'s mind, head).