Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

611. Geblazen zijn,

d.w.z. weggeblazen, weg zijn, ook: dood zijn, foetsie zijn.³⁾ De uitdr. is hoogstwaarschijnlijk ontleend aan het damspel, waarbij men onder ‘blazen’ verstaat eene dam of eene schijf wegnemen, waarmede verzuimd is te slaan⁴⁾. Vgl. Halma, 78: Eene dam of schijf in 't damspel blazen, souffler une dame, un pion; Sewel, 121: Een schijf, dam blaazen, to blow a man, at draughts. Vgl. ook Tuinman I, 262: Ymand een schyf blaazen. Dit word ook lachende wel op een ontkaapt wijnglas toegepast’⁵⁾;

3) Amsterdammer, 15 April 1922, p. 2 k. 4: Drion riep: De vloot moet hartstikke dood en even daarna was ze foetsie.

4) Zie Eph. v. Emden, Verhandeling over het Damspel, Amsteldam, 1785, bl. 15-16. Op zulk een steen wordt nog wel door den winner geblazen, nadat hij hem heeft opgenomen.

5) In dezen zin in de Gew. Weuw. III, 46: Daerom heb ik mijn glas uitgedronken, jy mocht het anders blaazen.

[p. 244]

Harreb. III, 13: Kan je dammen dan kan je ook blazen; Ndl. Wdb. II, 2810. In Groningen noemt men dit poesten (vgl. asschepoester), en in Friesland is een pûster een misslag op het dambord; zie Molema, 331 a. In Zuid-Nederland beteekent, volgens De Bo, 144 a, geblazen zijn, verloren zijn, te leur gesteld zijn, in den grond geholpen zijn; Schuermans, 39 b: Het is er meê geblazen, het is er meê gedaan, hetzelfde als het is er meê gebeld (bl. 89 a); Teirl. 181: Geblaze zijn, verloren zijn. Ook in het Fransch kent men souffler quelque chose à quelqu'un, iemand iets ontkapen, en is souffler (evenals het hd. blasen; eng. to blow) een term in het damspel gebruikelijk.