Nederlandse spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

717. Het gortig (ook te of al te gortig) maken,

d.w.z. het te bont maken, al te grof maken (18^de eeuw), het leelyk door de gort roeren¹⁾. Eigenlijk beteekent gortig, garstig, ongansch, vinnig, en wordt het van varkens gezegd, die aan het gort (d.i. gerst- en gortachtige korrels in 't vleesch hebben) lijden: later bij uitbreiding vuil, smerig, onzuiver, niet netjes; vgl. Kil.: Koren op de tonghe j. gorte, grando; gortigheyd, het gort, grando, lepra qua porci infestantur; Goedthals, 33: Ein coirne op de tonghe hebben, il a poil sur la langue, d.w.z. hij heeft iets op zijn geweten, is niet geheel zuiver; vgl. Tuinman I, 16; 314: Hij heeft geen gortje op de tong; Harreb. II, 338; Ndl. Wdb. V, 451; Molema, 130; fri. it goartich meitsje; vgl. 16^de eeuw: wat of veel (quaet) graens op sine tonghe hebben, iets op zijn geweten hebben, niet zuiver zijn.

1) N. Taalgids XIII, 132.