Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden
(1923-1925)–F.A. Stoett–
Auteursrecht onbekend722. Niet zuiver (of rood) op de graat,d.w.z. van personen gezegd niet zuiver, niet in alle opzichten eerlijk of vertrouwbaar, niet zuiver van geweten; van zaken of gebeurtenissen: niet in den haak, waar een luchtje aan zit, eigenlijk gezegd van een visch, die begint te bederven, die niet volmaakt ‘frisch’ meer is; Ndl. Wdb. V, 525. In het Friesch zegt men: hy is net skien op 'e hûd, efter 't fesje, oan 'e lever, net suver op 'e graet; in Twente: hee is nig zuver op de bloase; hd. nicht sauber übers Nierenstück; Amst. 55: Hier moet je zuiver op de graat wezen dan kunje de heeren in de oogen zien; bl. 22: D'r benne d'r altijd bij die niet zuiver op de graat benne; Uit êén pen, 29: Zuiver op de graat is hij niet; Nkr. VIII, 3 Januari, p. 5: 'k Waarschuw dus mijn beste maat, houd je zuiver op de graat; Dsch. 158: Dat was voorbij.... dat was geweest.... al was 't niet zuiver op de graat (= niet geheel in den haak); zoo ook Dsch. 214; in Het Volk, 9 Febr. 1914 p. 6 k. 1: Onzuiver op de graat. Vgl. ook hij is rood op de graat van iemand, die van Socialisme verdacht wordt, een sociaaldemocraat (naar de roode vlagGa naar voetnoot2); zie Nkr. VII, 1 Nov. p. 3: Sjefke, hoor toch naar goeden raad,
Sjefke, word toch niet rood op de graat.
Kalv. II, 67: Sedert had hij een doodelijken haat aan de socialisten. Hij onderzocht of er onder zijn personeel ook ‘rooden op de graat’ waren; De Arbeid, 24 Sept. 1913, p. 4 k. 2: Onderwijzers met wie je over de sociale kwestie kan praten, die zoo half en half rood op de graat waren; Handelsblad 17 Maart 1922 (A) p. 6 k 4: In tegenstelling met verschillende andere landen, waar vooral het lager-onderwijs gevend personeel tamelijk zelfs uitgesproken rood op de graat is, moet de Duitsche onderwijswereld als beslist conservatief en reactionnair beschouwd worden; fr. un rouge; hd. ein Roter (Republikaner); eng. a red republican. |
|