Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

882. Van heinde en ver(re),

d.i. van dichtbij¹⁾ en ver af, doch de beteekenis van het tweede woord heeft die van het eerste zoo goed als verdrongen, zoodat men er thans onder verstaat: van alle kanten, overal vandaan. In de middeleeuwen verre ende geheinde; 17^de eeuw: om heinde en om bij naast verr' ende hent; om hent noch om veer; om heind of van verre. Dialectisch is ook bekend niet hen of omtrent, op geen voeten of vamen. Zie Ndl. Wdb. VI, 480; Huydecoper, Proeve III, 216-218; fri. fier en hein; hein noch omtrint; hein noch nei.

1) Heinde beteekent letterlijk bij de hand; vgl. lat. cominus van manus.