Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

887. De hekken zijn verhangen,

d.w.z. de bestaande orde van zaken is veranderd, vooral met betrekking tot de regeering; de omstandigheden zijn veranderd; de kansen zijn gekeerd; vgl. Halma, 212: De hekkens zijn verhangen, de zaaken zijn veranderd, la carte est tournée, les affaires ont changé de face; Sewel, 327: De hekken verhangen (de regeering veranderen), to alter the government; de hekken zyn verhangen (de tyden zijn veranderd), the tables are turned. De uitdrukking dagteekent uit de 17^de eeuw en wordt o.a. aangetroffen bij Hooft, Ged. I, 157:

[p. 339]

 

'Tvolck noch de dwingelandt woên over haer bestecken.

 

De beurten wisselt God dus, en verhangt de hecken.

Zie verder Hooft, Ned. Hist. 25: 63; De hekken omhangen; maar ook bl. 286: De hekken verhangen; Gew. Weuw. III, 79: De hekkens zijn verhangen; Asselijn, Jan Kl. vs. 474: Die hekken zijn hersteld; Tuinman I, 251: De hekkens zyn verhangen ‘dat is, de zaaken zyn verschikt en hebben een andere plooi gekregen. 't Zal genomen zyn van hekkens, met welke men wegen sluit. Best laat men menigmaal het hekken aan den ouden post.’ Met deze laatste uitdr. vergelijke men Harreb. I, 298: het hek hangt aan den ouden post (of dam); fri. de doarren moatte altomets ris forheakke wirde, er moet nu en dan eens verandering komen; vgl. Het Volk, 17 Mei 1915, p. 5 k. 2: Wat voor het stembusprogramma voor de algemeene politieke verkiezingen ten slotte noodzakelijk werd geacht als een eisch van gezonde demokratie, dat werd voor het gemeentelijk program van aktie verwaarloosd. Daar bleef het hek aan den ouden stijl hangen; Joos, 93; Waasch Idiot. 283; Antw. Idiot. 547; bij Schuermans, 182 a: het hek aan den ouden stijl houden (of laten); Bijv. 118 a: het hekken aan den ouden stijl hangen, maar doen gelijk te voren; Welters, 90: het hekken in den ouden toor (tour, draaipin) laten hangen; Joos, 113: Ik geloof, dat de zaak veranderd is: dat het hekken verhangen is. Uit dit alles blijkt, dat de oorspr. bet. is geweest: de hekken aan een anderen stijl hangen, waar ze op andere duimen komen te draaien (vgl. iets op zijn duim draaien), vandaar bij overdracht: de zaken, vooral regeeringszaken, veranderen, er eene andere wending aan geven. In het Meiderichsch: neje Heren hange neje Heckes (Dirksen, I, 12) en in het westph. nigge Hären, nigge Hecke (zie ook Taalgids V, 157). In het fri.: de hikken binne forhinge. Vgl. nog Ndl. Wdb. VI, 489.

Synoniem is: de borden (of de bordjes; ook: de schilden) zijn verhangen, waarbij wellicht aan een uithangbord moet worden gedacht (hd. Schild = uithangbord). Zie Ndl. Wdb. III, 522; Nkr. VII, 18 Oct. p. 4; Handelsblad, 17 Januari, 1921 (A) p. 10 k. 6.