Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

1081. Iemand kapittelen,

d.w.z. iemand de les lezen, hem onder handen nemen; eig. iemand in het kloosterkapittel over zijn gebreken of zonden ernstig onderhouden; (mlat. capitulare¹⁾). Vgl. Kiliaen: Kapitelen, castigare verbis et multis, castigare et multare in comitiis; Tuinman II, 195: Hy is braaf gekappittelt, dat wil zeggen, hy is wakker gehekelt; Halma, 255: kapittelen, doornemen, doorstrijken; Sewel, 378: kapittelen, bekyven; Harreb. III, 35; fri. immen kapittelje; immen it kapittel oplêze; fr. chapitrer; eng. to chapter en het hd. einen kapiteln, abkapiteln oder einem das Kapitel lesen, dat ook in het Nederlandsch bekend is als iemand een kapittel lezen, en o.a. voorkomt bij Asselijn, 246; Harreb. I, 381: Iemand het kapittel

1) Zie hierover Acquoy, Het Klooster te Windesheim I, 168-175; en vgl. De Cock¹, 285: Op het kappittelbankje moeten gaan zitten, ergens op een zondaarsbankje moeten gaan plaats nemen, zoodat elk bemerkt, dat er iets met ons niet in den haak is; Het Volk, 4 Febr. 1914, p. 1 k. 4: Hooge toon of geen hooge toon - een lasteraar heeft maar één middel om een verdiend pak voor zijn broek te ontgaan: zich rechtvaardigen of - op het zondaarsbankje.

[p. 425]

voorlezen. In het Westvl. beteekent in zijn kapittel zijn, zijne misnoegdheid in strenge woorden uiten (De Bo, 492), en in het Vlaamsch is eene kapitteling eene vermaning, berisping (Schuerm. Bijv. 147).