Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

1204. Er een knoop op leggen,¹²⁰⁴

d.w.z. met een vloek hetgeen men gezegd heeft als 't ware bekrachtigen, vastmaken; zie o.a. Harreb. I, 421; Zondagsbl. van Het Volk, 7 Maart 1914, p. 1 k. 3: Vooral één der agenten muntte uit in het vloeken en legde op bijna ieder woord den stevigen knoop: g.v.d. In de 18^de eeuw: er een band op leggen of er stijve hoepels om leggen (Br. v. Abr. Bl. I, 79 en 278), waarvoor men in Braband nog gebruikt: er eenen band om leggen; in Aardenburg: er een kegg' (wig) op zetten (Noord en Zuid II, 317); in Zuid-Nederland: er eenen doorleggen of er eenen kraker bijzetten (Schuerm. Bijv. 20 a; 175 a; Teirl. II, 180); een knoop er rond leggen (Tuerlinckx, 331). In Willem Leevend VIII, 167: Knoopen van zyn rok laaten vallen; Harreb. I, 421: Hij laat eenige knoopen van zyn' rok vallen; Afrik. hy knoop baie. Hiermede is te vergelijken het fri.: der falt him wol ris in knoop fen 'e jas, holl. hij laat een knoop van zijn broek springen, waarnaast evenwel ook gezegd wordt: hy leit er in skippersknoop op; vgl. ook het fri. knopen draeije, vloeken; hd. einen Trumpf drauf setzen.

1204 Er een keg op zetten komt in de 18^de eeuw voor bij Tuinman I, 295; zie Ndl. Wdb. VII, 2027.
Als de kok met de keukenmeid kijft, dan hoort men waar de boter blijft,
als twee schelden, die het gewoonlijk eens zijn, twist krijgen, dan komen hunne boevenstreken aan het licht; vroeger ‘als de kok met den bottelier kijft, dan weet men waar de botter blijft, waar meede men seggen wil, dat als de Opperhoofden beginnen oneens te werden, dan hoord de gemeene man, waar het haaperd, en waar het Boefje schuild; want soo lang de kok met de Bottelier het eens is, soo kan de oorsaak van het quaalijk schaffen verhoolen blijven, omdat die twee malkander de Bal toe kaatsen’ (Winschooten, 116). Evenzoo bij Cats I, 458:

Als kock en bottelier lest eens te samen keven,
Toen hoord' ick onder wien de boter was gebleven.

Tuinman I, 146: Als kok en bottelier zamen kyven, hoort men waar de boter gebleven is.... Zo lang die vrienden zyn, konnen zy zamen ontrouw plegen: maar wanneer daar tusschen twist komt, dan beklappen zy malkanderen, en 't gepleegde komt aan den dag; Harreb. I, 83; Handelsblad 9 Januari 1925 (A) p. 1: Als de kok met de keukenmeid kijft; Ndl. Wdb. III, 738.