Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

1206. Een knul van een vent,

d.w.z. een sukkel, een onhandige, domme kerel. Dit knul is hetzelfde woord als knolle, dat Kiliaen vertaalt door glomus, globus. Vgl. Warenar, vs. 727: Sy (de vrouwen) wetent beter as de mans, wy zijn maer een diel knollen, dom; C. Wildsch. III, 265: Ik hou veel van Neef Stamhorst, want hij was altijd een lieve knol; Halma, 275: Een knol van een vent,

[p. 478]

een onnozel mensch. Dergelijke overdrachten van den naam van een dik, lomp voorwerp op een onbehouwen, onbeschaafd mensch waren zeer gewoon; vgl. kinkel, afgeleid van kink, draaiknoop in eenig touwwerk; knokkel (kinkel, boer, Halma, 274), kloen, glomus, klouwe (Kil.); kloete, truncus, caudex, globus, homo obtusus; stupidus (Kil.); kluts, klunte, het eerste door achtervoeging van s gevormd uit een ablautvorm van kloot; het tweede is verwant met klont; kneukel van knoke, nodus in arbore, callus, tuber (Kil.). Wellicht ook in de studententaal knor (niet-corpslid), eig. knoest, knoop (eng. knur; mnl. knorre, knobbel¹⁾). In Zuid-Nederland een knoop van een man (Tuerlinckx, 331; hd. ein Knoten); een knots van een verken (Tuerlinckx, 330); een klobbe (blok) van een vent (Loquela, 253), enz. Zie van Helten, Proeven van Woordverkl. bl. 87-90; Schuermans, 266; 274 i.v. kolf; hd. knollen, knolfinke, grober Mensch en vgl. n^o. 841.

In de volkstaal verstaat men onder den ‘knul’ den vrijer, den vent, den man (o.a. Zandstr. 83; A.t.A. 184; Onze Volkstaal III, 196; Köster Henke, 35).

1) Zie Propria Cures, 3 Maart 1923, p. 257 en Van Ginneken, Handb. I, 511, waar het synonieme varken, varkensbroed op een andere afleiding wijst, tenzij dit laatste berust op het niet begrepen knor.