Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

1354. Op dezelfde leest schoeien,

d.w.z. op dezelfde wijze inrichten of (indien men schoeien intransitief opvat) op dezelfde wijze ingericht zijn, van hetzelfde model zijn, overeenkomen (in aard en karakter); eene uitdr. ontleend aan het bedrijf van den schoenmaker, die voor een paar schoenen van gelijke grootte en vorm dezelfde leest (= vorm) gebruikt: mnl. over enen leest getogen sijn¹⁾. Vgl. Sartorius II, 9, 26: Sy schoeyen al op eenen leest, de iis, qui similibus vitiis laborant, et improbitate pares sunt; II, 3, 95. Zie Huygens VI, 247; Brederoo III, 49; V. Moerk. 127; Vondel, Petrus en Pauwels, vs. 53; Zeeus, Ged. 393 en 405; Hooft, Ged. II, 299; I, 72 en 319:

Veelen die van Deughde schreeven.
Wischten 't ujt met strijdigh leeven.
Maer zijn letter en zijn geest
Schoeijen jujst op eene leest.

Zie verder Halma, 307: Zij schoeijen op eenen leest, zij komen wel overeen; Sewel, 442: Op een zelfde leest schoeijen, to be of the same opinion, to act in the same manner; schoeijen op een leest, een lyn trekken, to agree; Tuinman I, 166; Harreb. II, 14; Ndl. Wdb. VIII, 1358; XI, 241. Voor Zuid-Nederland vgl. Waasch Idiot. 807: Op denzelfden leest geschoeid zijn, van dezelfde meening zijn, gelijk handelen. Synonieme uitdrukkingen zijn op één steek schoeien (Sewel); op één vorm gieten (De Brune, Bank. 2, 300); op ééne mal (model) maken (Van Dale). Vgl. hd. über einen Leisten schlagen; eng. to make one shoe fit every foot.

1) Zie Tijdschrift XLI, 118.