Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

1440. Uit de lucht vallen,

ook uit de wolken vallen, d.w.z. plotseling en onverwacht te voorschijn komen. Ontleend aan het Latijn de caelo decidere; vgl. Plautus, Pers. 259: Ea (occasio) nunc quasi decidit de caelo; Liv. 22, 29, 3: Se acies repente velut caelo demissa ostendit (Otto, 62). De uitdr. vindt men in de 17^de eeuw o.a. bij Winschooten, 167: Dat 'er een uit de lugt (tanquam deus è machinâ) mogt koomen te vallen, die uuw uit de nood hielp; bij Van Effen, Spect. IV, 110: Somtyds koomen ook Goden, Godessen.... wanneer men er 't minst om denkt, als uit de lucht vallen, om de ontknooping te maaken van een stuk; Harreb. I, 201: Hij komt uit de lucht vallen als een aangeschoten gans; B.B. 154; 155: Daar komt ze in eens met zoo'n Franschen lawaaischopper uit de lucht vallen. In Zuid-Nederland beteekent hij komt als uit de lucht gevallen, hij weet van de zaak niets, staat beteuterd te kijken (Schuermans, 353 a; Waasch Idiot. 413 b; Rutten, 246; Antw. Idiot. 770¹⁾). Vgl. fr. tomber des nues; hd. aus den Wolken fallen; eng. to drop from the clouds.²⁾

1) In Taal en Letteren I, bl. 62 wordt gedacht aan het oude volksgeloof, dat iemand door bovennatuurlijke macht ineens op eene ver verwijderde plaats kon worden overgebracht. Anderen denken aan een bom, die onverwacht neervalt; vgl. Ndl. Wdb. III, 324 en Schrader, 363: Er fiel wie eine Bombe ins Haus. Het zou ook van meteoorsteenen gezegd kunnen zijn. Vgl. Chomel II, 1252: Op welks gefluit de Leeuwerik als een steen uit de lucht komt vallen.

2) Vgl. onze uitdr. uit de koets vallen, ontnuchterd worden, o.a. in Camera Obscura, Een oude kennis; Handelsblad, 3 Oct. (avondbl.) 1914, p. 1 k. 6: Voor wie misschien onder een Lelio-indruk waren gekomen, al mee tantaseerend, verdween nu álle illusie. Men viel uit de koets. Bij Harreb. I, 428: Hij valt door de koets (zonder vermelding der beteekenis).