Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

1496. De (of zijn) melk (of room) optrekken,

d.w.z. zijn woord terugnemen, aan zijne belofte niet voldoen, zich niet houden aan wat men eerst verzekerd, beweerd of beloofd heeft. In eig. zin gezegd van eene koe: geen melk meer geven, bijv. eenigen tijd vóór het kalven of als zij door een onbedrevene gemolken wordt. Vroeger werd de koe trekt haar melk op gezegd van iemand die zijne giften terughoudt (Harreb. I, 422). Zie Winschooten, 242: Menssen, die met den ophef van een saak groot opgeeven: maar siende, dat men geneegen is haar met reeden teegen te gaan, terstond haar melk ophaalen en haar woord, of beloften, of bod geen gestand durven doen; Harreb. III, XC: Het meisje trekt hare melk weêr op, dat is, zij neemt haar gegeven woord aan den vrijer weder terug; Sewel, 484: Zyn melk op haalen, zyn woord breeken (evenzoo in de 17^de eeuw¹⁾; V.d. Water, 115: De

1) Zie een aanhaling in Ndl. Wdb. XI, 779.

[p. 20]

melk optrekken, zich op eenigszins laffe wijze aan een belofte onttrekken; Draaijer, 25: De melk optrekken, zijn woord terugnemen, zijn belofte niet vervullen; Antw. Idiot. 804; Tuerlinckx, 389: zijn melk optrekken, achteruittrekken; onaangenaam verrast worden; Volkskunde, XXII, 87; Onze Volkstaal II, 98 (Neder-Betuwe); fri. de molke oplûke; oostfri. hê trekt de Melk up, übertragen auf geizige Menschen (Ten Doornk. Koolm. II, 508). Synoniem is het maal optrekken (V. Schothorst, 169) of zijn room optrekken (Maas en Waal¹⁾); zijne tong of zijn woord deur zijn gat trekken (Teirl. 446 b; Tuerlinckx, 204); klink trekken (Antw. Idiot. 666); zijne kling trekken (Hoeufft, 302); het zwikhout trekken (Antw. Idiot. 1512); de zwing trekken (Antw. Idiot. 2183).

1) Schoolblad, 1 Jan. 1907, p. 13: Denkt u soms, dat ik mijn room optrek?