Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

1634. Als niet komt tot iet, is 't allemans verdriet,¹⁶³⁴

of als niet komt tot iet, kent iet zich zelven niet, d.w.z. als iemand van geringe afkomst vrij snel, niet altijd door eigen verdienste, vooruit komt in de wereld, wordt hij dikwijls verwaand (vgl. Spreuken, XXX, 22-23). Volgens Harreb. II, 52 is deze zegswijze sedert de 16^de eeuw opgeteekend in spreekwoorden-verzamelingen. In de litteratuur vond ik haar in Seven D.³⁾ 216: 't Oude kreupel-rijm seght: Als niet koomd tot yet,

1634 Vgl. nog Ndl. Wdb. VII, 2156.

3) Seven Duyvelen regeerende en vervoerende de Hedendaeghsche Dienstmaegden, door S. de V., t' Amsterdam, 1682.

[p. 84]

soo ist allemans verdriet; Paffenrode, ed. 1711, bl. 110: Als niet komt tot yet, soo kent 't syn zelven niet; Tuinman I, 256; Halma, 380; Sewel, 522; De Arbeid, 18 April 1914, p. 4 k. 2: Helsdingen en Schaper zijn de levende voorbeelden van het gezegde: als niet komt tot iet, is het allemans verdriet; 5 Dec. 1914, p. 2 k. 4: Wie van niet komt tot iet, is een allemansverdriet; oostfri. de van nêt kummt to êt, dat is allemanns Verdrêt (Wander III, 1015). Ook in Zuid-Nederland: als niet komt tot iet, kent iet zijn zelven niet (zie o.a. Waasch Idiot. 302).