Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

1726. Opkammen,

d.w.z. prijzen, vleien, likken; eig. iemand de haren opkammen, hem mooi maken; voor dezen overgang van beteekenis zie Pluimstrijken. Men vindt dit wkw. o.a. in Het Volk, 16 Juli 1914, p. 7 k. 2: Gij moet door zulke misleidng het ‘Dageraad’-bestuur nog maar flink opkammen, dat hebben de heeren wèl verdiend!; Nkr. III, 13 Juni, p. 2: Zonder me zelf op te kammen, ik heb een zeer gevoelig hart; Amstelv. 64: Hij heeft kans gezien de klanten zoo erg op te kammen, dat ik hem tot compagnon heb gemaakt, zonder aandeel in de winst; bl. 92: Is er één volk knapper in 't afkammen van mekaars deugden dan 't Hollandsche en één knapper in 't opkammen van mekaars ondeugden?; Lvl. 81; Mgdh. 283; Uit één pen, 111; Nw. School I, 82: Neem nu één goeie raad aan van me, je eigen niet zóó op te kamme; III, 293: Elken dag sprak-ie met meer ontzag over 't examen. Om zichzelf op te kammen natuurlijk; IV, 198: Ik heb de artikelen van S. tegenover de malle opkammerij van L. naar m'n beste weten gekenschetst; VIII, 378: Na een inleidinkje begint de heer De Groot het boekje van Schneider prachtig op te kammen; Ndl. Wdb. XI, 888¹⁾. Het tegengestelde is afkammen²⁾; zie o.a. Amstelv. 93: Hoe hooger je in de maatschappij staat, hoe meer je afgekamd wordt. Die groote lui zijn zeer gelukkig, zie-je. Die hebben altijd iemand, die ze kamt. Zoo wordt tsaar Nicolaas

1) Vgl. Groningen IV, 209: Ja, dei schriever en Geert Teis dei zeln nander kennen, dei bin ja baaide van de Grönneger bewegen. En dei strieken nander thaor dan uut, hè.

2) Dit beteekent ook afranselen, afdrogen (Nkr. VII, 15 Febr. p. 2; De Arbeid, 6 Maart 1915, p. 2 k. 4; Het Volk, 18 Juli 1914, p. 8 k. 3); aftuigen (Leersch. 112; Het Volk, 9 Aug. 1915, p. 6 k. 1). Vgl Amstelv. 63: Hij heeft er al een scheiding van tafel en bed mee gemaakt tusschen zich en zijn vrouw, omdat ie dat goeie mensch met die kam zoo afkamde, dat de politie er bij kwam. In den zin van afzetten komt ‘aftuigen’ voor in A.t.A. 17 passim.

[p. 119]

door de heele Doema afgekamd. Bij ons in de Kamer zijn de sociaal-democraten de rijks-afkammers; Nw. School, III, 131: Dit werk is in de N.S. afgekamd: dus neem ik het niet! In Zuid-Nederland spreekt men van iemand opzetten, hem grootelijks loven (Antw. Idiot. 911).