Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
DBNL - Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren
DBNL - Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren

Hoofdmenu

  • Literatuur & Taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw

meer over deze tekst

Informatie terzijde

Nederlandse spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden
Toon afbeeldingen van Nederlandse spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegdenzoom

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (8,98 MB)

ebook (6,37 MB)

XML (5,27 MB)

tekstbestand






Genre

sec - taalkunde

Subgenre

non-fictie/naslagwerken (alg.)
woordenboek / lexicon


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Nederlandse spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

(1923-1925)–F.A. Stoett–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

1784. Patjakker.

Dit is een plat scheldwoord, dat in verbinding met leelijke of vuile gebruikt wordt in den zin van schurk, liederlijke vent, smeerlap, slampamper. Het is in dezen zin in de ruwe volkstaal zeer gebruikelijk. Vgl. Opprel, 76: patjakker, fielt, schurk, patser; Köster Henke, 51: patjakker, deugniet, fielt; Het Padvindersblad I, bl. 7: O ja, dat zijn die leelijke patjakkers uit Haarlem; Jord. II, 367: Wat 'n nijs (durf) van soo'n patjakker! bl. 386: Kijk nou.... tsja! kijk nou.... malle jonge, patjakker; Houben, 81 (noot 7): badjakker, straatvlegel; Ndl. Wdb. XII, 790. Dit patjakker kan volgens eene gissing van Prof. H. Kern een matrozenverbastering zijn van het Javaansche, ook in het Maleisch bekende, badjag, zeeroover. De g aan het einde stelt een k klank voor en de dj gaat in 't Nederlandsch over in tj, zooals ook bijv. in baatje uit bâdju, terwijl de overgang van b in p een niet ongewoon verschijnsel is bij de overname van vreemde woorden; vgl. pitsjaar, pitsjaren, door middel van een sein aan boord roepen, dat aan het Maleische bitjára beantwoordtGa naar voetnoot2).

In Zuid-Nederland kent men patjak, patjik, een schooier, bedelaar, een hinkepink, sukkel, hetzelfde als een patjakkelaar, patjikker, pitjakker, hinkepink, vooral een slecht paard (vgl. gladakker?); patjakken, patjakkelen, door den modder baggeren, sukkelen; patjikken, hinkepinken, mankgaan, hetzelfde als petjikken, patjakken, pitjakken (De Bo, 832; Schuerm. 461; Rutten, 170); pajakker, patjakker, fajakker, kleine jongen, misvormde, kleine manspersoon (Waasch Idiot. 503 b). Al deze woorden zullen wel niets met ons patjakker gemeen hebbenGa naar voetnoot3), en eerder te beschouwen zijn als een samenstelling van het voorvoegsel pa en het werkw. tjakken, tjakkelenGa naar voetnoot4), dat vrij gewoon is in den zin van ‘hinken’, ‘sukkelen’.

voetnoot2)
Veth, Uit Oost en West, 38 en Winschooten, 190.
voetnoot3)
In het Ndl. Wdb. XII, 148 wordt pajakker, fajakker als verbastering beschouwd van pagador, sp. pagador, slechte betaler.
voetnoot4)
Vgl. bij Schuermans pajoelen, palleuter, palodderen, palloeder, palulle(n), parut; bij De Bo: padoel en wat deze mededeelt i.v. fladakken, en op ba- en ka-, dat ook twee dergelijke voorvoegsels zijn.

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Algemene gebruikersvoorwaarden
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken