Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

1857. Iemand van Pontius naar Pilatus sturen (zenden),¹⁸⁵⁷

d.w.z. hem sturen van het kastje naar den muur, van bakboord naar stuurboord; hem zonder vrucht heen en weer laten loopen. Eig. moest men zeggen van (Pontius) Pilatus naar Herodes (zie Luc. XXIII: 7, 11¹⁾), zooals ook voorkomt in C. Wildsch. II, 219. Misschien heeft deze verandering plaats gehad uit zucht naar alliteratie (Laurillard, 52). Nyrop, 187 schrijft eveneens deze verandering aan de almacht der ‘Lautharmonie’ toe. In de Zaanstreek gebruikt men als synoniem: van den Bok op Jasper (twee molens) en van gist op kaneelwater of loopen om gerst en kaneelwater²⁾; zie Boekenoogen, 86; 246; Ndl. Wdb. VII, 1244 en vgl. Molema, 333 a: iemand van Pontes noa Pilates sturen; Afrik, iemand van Pontinus na Pilatus stuur; in het Friesch: immen

1857 Vgl. Antw. Idiot. 552: Van Herodes naar Pilatus loopen (zie Luc. 23, 7 en 11); Ndl. Wdb. XII, 1845.

1) Zeitschrift für den Deutsch. Unterricht, XVII, 368; 796.

2) Eig. knee(d)water; zie Tijdschr. XXVI, 143. Gist en kneewater zijn noodig voor het bereiden van brood.

[p. 177]

fen Herodes nei Pilatus (of fen 't bok op 't ezel) stjûre (zoo ook in Braband); vgl. n^o. 137; Joos, 44: van Pier naar Paul, van Pontius naar Pilatus gezonden worden; Wander III, 1374: einen von Pontius zu Pitatus schicken.