Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

1868. Bij zijn positieven zijn,

d.w.z. bij kennis zijn, zijn denkvermogen niet verloren hebben; goed bij zijn positieven zijn, zijn volle denkvermogen bezitten. In het fr. komt positif³⁾ voor als rechtsterm, ‘position, solution posée comme vraie et qu'on doit soutenir’, dus bewijsmiddel bij een proces. ‘Zijn positieven kwijt zijn’ kan dan beteekenen: bij een proces zijn argumenten niet bij de hand hebben, dus niet kunnen bewijzen wat te bewijzen valt.

Het znw. ‘positieve’ komt voor in C. Wildsch. IV, 233: Maar als een mensch zijn positive (verstand) weg is, is alles verloren: bl. 236: Bid jij onzen lieven Heer om je mans leven; en dat hij zijn positive

3) Godefroy, Dict. de l'ancienne langue française X, 383.

[p. 182]

weêr mag krijgen; S.M. 8: Daardoor (omdat hij nooit te veel dronk) was Daniël Mellinga dan ook een man geworden, die ‘altijd bij z'n positieven was’; Handelsblad, 13 Nov. 1914 (ochtendbl.), p. 1 k. 2: In Mechelen moest onze armzalige hit wat tot zijn positieven (op zijn verhaal) komen, en ik gebruikte den tijd die daarvoor noodig was om wat rond te kijken; Kunstl. 85: De dokter had haar met cognac willen bedwelmen, maar ze wou niet drinken.... Ze bleef dan bij d'r positieven.... ze wou d'r wete, waar ze bleef; Jord. II, 151: 'n Oogeblikkie.... 'n mensch mot eers s'n posetieve vinde; Barb. 8: Pippa, de dansende, is de fijngeslepen champagne-kelk, waarin de liefde parelt. Wie er uit drinkt, raakt zijn positieven kwijt; Nw. School V, 8: En dan is-ie niet van streek, nee, o nee; dan kijkt-ie ongegeneerd in 't rond, en is nog zozeer bij z'n positieven, dat-ie krities kijkt; Buning, Menschen zooals er meer zijn, bl. 124: De heer Hazelhoff had werkelijk een ‘hooge fatsoenlijkheid’ over hem zoolang hij bij zijn positieve was, maar aan den wal zijnde, bracht de drank hem gewoonlijk tot een rampzalig einde; A.t.A. 158: 's Ochtends, dan was ie wel chegrijnig, maar dan had ie z'n positieve toch 't best bij mekaar. Afrik. Nie by sy positiewe wees nie; sy positiewe by mekaar hou. Zie Van zijn stuk zijn.