Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

1914. Rakker(d),

d.w.z. een deugniet, een schelm, een strop. In de 16^de eeuw vermeldt Kiliaen een znw. rakker in den zin van beulsknecht, pijniger; 17^de eeuw schoutendienaar; in deze bet. moet rakker een afl. zijn van racken, mnd. racken, rekken, waarnaast racker, viller (vgl. fri. rakkert, paardenvilder?). Doch er komt sedert de 16^de eeuw ook een ww. rakken, schoonmaken, reinigen voor (Molema, 340; Gallée, 35; 73; De Jager, Frequ. I, 486); ook oprakken naast rakkeren (vgl. Kalv. I, 113: de vuile boel rakkeren) en oprakkeren (Boekenoogen, 707) en een znw. rakker, een houten plank met een langen steel (lijkend op dat, waarmede men de sneeuw wegschuift), gebruikt bij 't baggeren³⁾. Dit ww. kan verwant zijn met raken,

3) O.a. bij J. Eigenhuis, Stoere Werkers; Boekenoogen, 808.

[p. 202]

rakelen, rakkelen en het znw. raak, hark. Uit beide znww. racker, beul of werktuig, kan zich de tegenwoordige bet. hebben ontwikkeld (vgl. n^o. 201 en zie Gunnink, 191; V. Weel, 135; V. Schothorst, 188; Molema, 340: rakker, rakkerhond; oostfri. rakkerhund = schindhund; Gallée, 35). In Zuid-Nederland bestaat een ww. rakken, woest loopen (vgl. 17^de-eeuwsche rekken, loopen?), waarnaast rakker, wilde jongen, woelige straatjongen; ruwe onbeschaafde kerel (Antw. Idiot. 1013).