Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

1972. Als één schaap over den dam⁵⁾ is, volgen er spoedig meer,¹⁹⁷²

d.w.z. wanneer eerst maar iemand voorgaat in eene zaak, waartoe men moeilijk kon besluiten, dan volgen anderen zijn voorbeeld wel na. Tuinman I, 366 past deze zegswijze ook toe op het bedrijven van zonde:

5) De dam is het stuk grond, dat in de omringende sloot van een weiland ligt en waarop het hek staat.

1972 l. ils sautent.

[p. 227]

‘de eene is een trap en leidsman tot de andere’. In de Prov. Comm. 163 lezen we: Daer een scaep voer gaet volghen dander alle, hic primam reliquae comitantur oves et ubique. Zie verder Spieghel, 268; H. de Luyere, 26: Als deen schaep loopt, dan loopen se al tsamen; Bebel, 393; Cats I, 410: Als 'er een schaep over de post¹⁾ is, soo volghen er vele; De Brune, Bank. I, 476: Als 't eerste schaep over 't hecken is, denck niet, dat de reste daer voor zal staende blijven; Van Effen, Spect. III, 58; Tuinman I, 119; Harreb. I, 98 b. Syn. is het in Groningen bekende: as ijn kou an 't birzen gait, dan begunnen ze altemoal te loopen (Molema, 38 b), welke zegswijze ook elders voorkomt en te vergelijken is met het dial. reeds door Campen, 113 vermelde: als die eene Koe bisset (wild rondloopt), soe bissen sy al te saemen (vgl. Ndl. Wdb. II, 2672); Twentsch: as eene koe bist holt de andere 'n stert op; zie Harreb. I, 422 a; Wander IV, 66 en vgl. het fri. as ien skiep oer 'e daem is, komme de oaren der ek oer of folgje der mear; hd. wenn ein Hammel vorspringt, springen die anderen nach; fr. il sautent comme les moutons de Panurge.

1) Een post is een losse brug, vlonder (Bouman, 83; Boekenoogen, 783); vgl. De Arbeid, 7 Jan. 1914, p. 2 k. 1: Als een schaap over de brug gaat, volgen er meer.