Nederlandse spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

2028. Daar is schraalhans keukenmeester,

d.w.z. daar is het armoedig; daar krijgt men niet veel te eten; hd. Schmalhans ist da Küchenmeister; Tuinman I, 105: Smalhans is daar keukenmeester; Harreb. I, 284: Schraalhans (of gierige Hans) is keuken-(of kelder-) meester; De Arbeid, 11 Febr. 1914, p. 2 k. 4: In menig gezin is schraalhans reeds keukenmeester, in sommige heerscht zelfs gebrek en wordt alles wat een beetje waarde heeft naar ‘Oome Jan’, den lombard, gebracht. Syn. Magerman is kok¹⁾, zooals in Zuid-Nederland gezegd wordt (De Bo, 665), waarvoor Tuinman I, 101 citeert: Bij schraalhans is magerman kok; bl. 349: Eene keuken waarin Magerman kok is; II, 41: Magerman is 'er kok. Vgl. het mnl. die kokene vet hebben, het goed hebben; Afrik. dit is by hom maar skraalhans.

1) Ndl. Wdb. IX, 95. De voorstelling van een ‘magere keuken’ vindt men onder de schilderijen van P. Bruegel.