Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

2296. Iemand om den tuin leiden,

vroeger ook iemand omleiden (lat. circumducere aliquem¹⁾) of bij den neus omleiden (Pers, 1 b; 629 a; 796 a), d.i. iemand beetnemen, bij den neus hebben (zie n^o. 1619), onder den vlinder lee'n (De Bo, 1337). Tuin heeft hier nog de oorspr. bet. van omheining (vgl. n^o. 1078 en omtuinen, houttuinen, teertuinen), zoodat de uitdr. eig. wil zeggen iemand niet in den hof, maar er omheen leiden, een buitenwegje omleiden²⁾; bij overdr. het ware niet mededeelen, bedriegen In de 17^de eeuw o.a. bij Hooft, Brieven, 82; Ged. II, 107:

Want die met schijn van deucht het vollick soeckt te paeijen
Met schoon beloften loos, en om den tuin te leijen,
Geniet een corte tijt tot dat het werd' verbreijt,
De wanckelbare vrucht van zijn scherpsinnicheit.

1) Ndl. Wdb. X, 384.

2) Lichte Wigger, 16 r.

[p. 373]

Zie verder Vondel, Virg. II, 22; Hooft, Ned. Hist. 249; Pers, 288 b; 533 a; 886 b; 892 a; 666 b: Iemand om den tuin en te gelyck van kant helpen; De Brune, Bank. I, 141: Hoe leyd-men malkander om den thuyn, zonder in den hof te brengen; Van Effen, Spect. IV, 209; XII, 61; Halma, 653; Sewel, 801; Ndl. Wdb. VIII, 1475; Kippev. I, 173; 372; De Arbeid, 17 April 1914, p. 5 k. 1; vgl. de synonieme uitdr. met iemand langs den muur loopen, voor den gek houden (V.d. Water, 110); iemand op het ijs leiden (Rutten, 99 en Tuerlinckx, 740); kaapsch-holl.: iemand om di bos loop¹⁾ en het hd. jemand hinters (unters, ums) Licht führen.

1) Ndl. Wdb. III, 641.