Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

2348. Veld winnen,

d.i. vooruitkomen, zich uitbreiden, thans vooral gezegd van meeningen en denkbeelden; ook gaandeweg met zijn voornemens of pogingen bij iemand slagen, in welken zin ook grond winnen op iemand voorkomt²⁾; eig. gezegd van eene legermacht, die den vijand achteruit jaagt en voortrukt; fr. gagner du terrain; eng. to gain ground; hd. Boden gewinnen. De uitdr. is sedert de 17^de eeuw vrij gewoon; zie o.a. Vondel, Salmoneus 293; Gijsbr. v. Aemstel, vs. 1218; Aenleidinge: Wie dit maghtigh is, en daer den slagh van heeft, kan veel velts winnen, en zal altijt binnen de palen der voeghlijckheit blijven; Palamedes, 429; Jeptha, 253:

Het roode meer schuimt bruizende over 't velt
En wint 'er velt door 't openen der aderen,
Die roockende in een' boezem hier vergaderen.

Tuinman I, 242; W. Leevend III, 328: veld winnen op; V. Janus III, 2; Harreb. II, 367 b; Afrik. veld win.

2) Ndl. Wdb. V, 956.