Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

[p. 397]

2355. Tegen de verdrukking in (of op)groeien,

d.i. niettegenstaande geestelijk of lichamelijk leed toch gezetter worden, ‘prospereeren; fr. engraisser de mal avoir. Deze woorden, waaraan somtijds wordt toegevoegd ‘als de palmboom’, herinneren aan het geloof, dat de palmboom, als men er gewichten aanhangt of oplegt, hierdoor niet gedrukt wordt, maar des te sierlijker opschiet. Vgl. Starter, 169; Brederoo I, 104: Deuchts ingheboren aart blinckt in recht' Edelinghen, hoe seer sy wert vermast, nochtans ghelijck een Palm so gaetser teghen dringhen, en overwint haer last; Vondel, Palamedes, vs. 1043:

Hef het hoofd omhoogh, en toon, dat waere deught,
Als d'eedle pallemboom, geen' last te draegen weigert,
En tegens 't zwaer gewight der lasteringen steigert.

Bij Grieksche en Latijnsche schrijvers komt deze meening meermalen voor, o.a. bij Gellius, Noctes Atticae, 3, 6¹⁾. Als devies vindt men palma sub pondere crescit in de 17^de eeuw aangenomen naast virtus sub pondere crescit en justus ut palma florebit, dat aan den Bijbel, Psalm 92, vs. 13 ontleend is²⁾; vgl. hd. die Palme wächset bei der Last.

1) Si super palmae, inquiunt (Aristoteles en Plutarchus), arboris lignum magna pondera inponas ac tam graviter urgeas oneresque, ut magnitudo oneris sus ineri non queat, non deorsum palma cedit nec intra flectitur, sed adversus pondus resurgit et sursum nititur recurvaturque. Vgl. Zeitschrift für den deutschen Unterricht, XXVI, 140-142

2) In Twente groeit men tegen de verdrukking op als nen nöttenbaom, omdat men meent, dat die boom de meeste vruchten draagt, welke in het najaar het meest geslagen wordt om er de noten af te krijgen; Volksk. XIX, 220.