Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

2470. Goed voorgedaan is half verkocht,

d.i. de waren die mooi uitgestald zijn, trekken spoedig koopers³⁾; vandaar ook bij overdracht van meisjes gezegd, die fraai en netjes gekleed zijn, het beste brood voorleggen⁴⁾, zich op het voordeeligst voordoen en daardoor eerder behagen⁵⁾. De zegswijze komt in de 16^de eeuw voor, zooals blijkt uit de Prov. Comm. 611: Scoen voert ghedaen es half vercoft, vendida pro parte res est monstrata venuste; Goedthals, 49: schoon voortghedaen es half vercocht, denree qui plaist est a demy vendue; Campen, 117: schoone voortgedaen, is half vercoft; H. de Luyere, 33: Schoon voortghedaen is half vercocht; Idinau, 175:

Schoon voort-ghedaen, is half verkocht,
Want schoon ver-toogh, den kooper ver-weckt.
On-achtsamen winckel, werdt luttel besocht;
Jae soude eer werden van ander begheckt.
Schoonst doet hy voort, die tot deughden streckt.

Cats, I, 416; De Brune, 471; 477; V.d. Venne, 111: Schoon voorghedaen is half ghelooft om heel te verkoopen; Six v. Chandelier, 81: Fraai opgedaen is half verkocht; Starter, 68: De Juffren peinsen (dunckt my) voortgedaen op 't schoonst is half verkocht; Tuinman I, 97; 365;

3) Vgl. Starter, 43: Hy doet schoontjes veur, dat doet mijn van hem koopen.

4) Ndl. Wdb. III, 1540; Spieghel, 285; Tuinman I, 97: Het beste brood legt men op 't venster; fri. de moaiste wiggen foarlizze of de moaiste apels in 't finsterbank lizze, dat ook bij Smetius, 18 voorkomt: een yeghelijck leght syn schoonste appelen boven; in Drente: de mooiste eiers veur in de körf leggen (Bergsma, 106); fr. le dessus du panier.

5) Vgl. in dat verband: Wie zijn huis wil verkoopen, moet zijn gevel versieren, zei een vrouw, wier dochter zich in de puntjes kleedde om naar de kermis te gaan, in de hoop er een vrijer te krijgen (N. Taalgids, XIV, 254).

[p. 454]

II, 8; Adagia, 68: Wel voorgedaen is alf verkocht, dimidium facti qui bene coepit habei; Br. v. Abr. Bl. II, 309; Harreb. I, 28b; III. 74 b; Twente: opsieren dôt de botter verkaopen; fri.: goed foardwaen is heal forkoft; zuidndl.: opdoen doet verkoopen (vgl. ook Harreb. III, XCIII); fr. marchandise qui plaît est à demi vendue; Schotsch: liked gear is ha'f bought (Prick).