Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

2506. In de wacht sleepen,

d.w.z. zich toeëigenen, ‘wennen’, veroveren, winnen; ontleend aan de soldaten of de politie-agenten, die iemand of iets in de wacht, het wachtlokaal, opbergen, arresteeren, inrekenen. Vgl. V. Ginneken II, 463: In de wacht sleepen: iets meenemen of meepakken, vooral als het voorwerpen betreft, waarvan het eigendomsrecht betwist zou kunnen worden; Harreb. II, 432: Hij haalt alles in de wacht, het is een inhalig mensch; Nkr. III, 25 Dec. p. 4:

Ze hebben gesjacherd¹⁾ aan de Bank,
Verheugden zich in 't geldgeklank;
Ze sleepten de winsten in de wacht
En hebben de eerlijkheid verkracht.

Zondagsblad van Het Volk, 2 Juli 1905 p. 7: Z'n klokke is al weg. Heb je dat in de wacht gesleept? Neê, Kees, gekocht voor vijf en dertig stuivers; Nkr. III, 5 Sept. p. 4: t' Is Roomsche plicht om Breukelen zelf in de wacht te sleepen; Het Volk, 29 Januari 1914 p. 6 k. 4: De vrijzinnigen voelen zich de kam gewassen²⁾ door de zoo gemakkelijk behaalde overwinning in IV en hopen ook dit zeteltje in de wacht te kunnen sleepen; Nw. School, VI, 263: Zo'n broekie dat pas zijn hoofdakte per ongeluk in de wacht gesleept heeft; De Arbeid, 21 Maart 1914 p. 4 k. 2: Ook de onkosten sleepen een boel in de wacht; 12 Dec. 1914 p. 2 k. 2: Maar wàt er te halen valt sleepen ze in de wacht..... Wat is dat nu weer voor 'n smerige uitlating? Wat sleepen de ‘vrijen’ in de wacht, Jan Oudegeest, wat hen niet toekomt?; 16 Januari 1915 p. 2 k. 4: Is het geen heerlijk idee te weten dat die voor 2 1/2 millioen gulden heeft ingeschreven op de leening, aan rente, daarvan jaarlijks 125 duizend gulden in de wacht sleept? Het Volk, 19 Aug. 1915 p. 5 k. 4: Wie denkt daar nu aan als er een baantje in de wacht valt te sleepen? D.H.L. 13; Het Volk, 7 Maart 1914 p. 7 k. 2: Vol verwachting gaan dus morgen de roodwitten naar Rotterdam om te trachten de twee puntjes of althans één in de wacht te sleepen; 5 Januari 1914 p. 8 k. 2: We zien Quick, dat nog bijna alle thuiswedstrijden moet spelen, nog wel meer puntjes in de wacht sleepen; Haagsche Post, 17 Oct. 1914 p. 8 k. 3: Nadat Buwalda den stand op 2-2 gebracht had, wist Van Randwijck zoowaar de twee puntjes in de wacht te sleepen.

1) ‘Sjacheren’ is, evenals het hd. schachern, ontleend aan 't hebr. sâhar, handeldrijvend rondtrekken.

2) Vgl. ook Nkr. IX, 14 Aug. p. 2: Hoe zwol den rekels toen de kam! Ze voelden zich al heer en meester van Zaandam!; hd. der Kamm schwillt ihm, er wird übermütig, herausfordernd. Wanneer een haan kwaad wordt en wil vechten, zwelt hem de kam en wordt deze rood. Zie ook Molema, 189: 'n kam kriegen, boos worden; het I7de eeuwsche den hanekam opsteken, zich trotsch verheffen; fr. lever, dresser la crête.