Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

2572. Goede wijn behoeft geen krans,

d.w.z. goede waar behoeft men niet aan te prijzen; vgl. lat. proba merx facile emptorem reperit. Het spreekwoord herinnert aan de vroegere verplichting voor herbergen, waar wijn getapt werd, om een krans uit te hangen¹⁾. Later verviel die verplichting, maar herbergen, die niet bijzonder in trek waren, hingen toch een krans uit om klanten te lokken. De herberg, waar men wist, dat goede wijn geschonken werd, behoefde dit niet te doen; daar kwam men toch wel. De uitdr. dateert uit de 16^de eeuw en is in zeer veel talen bekend (Wander V, 97-98). Zie voor onze taal Feest. 936:

1) Ook op de markt werd door middel van een stroowisch aangeduid dat men de eene of andere bijzondere of uitnemende waar te koop had (Mnl. Wdb. VII, 2345). Zie verder Zeitschr. des Vereins für Volkskunde, XVII, 195-200; Gild. v. Utr. 2, 455, 5: (Den wijn) uut doen roepen tusschen den tween bruggen ende dan enen hoep (krans) uutsteken voir an den schafft, sodattet een ygelic weten ende bekennen mach; Kil. Veyle, herba venale vinum indicans; Ndl. Wdb. VIII, 101; Van Lennep en Ter Gouw, de Uithangteekens I, 63. In Zuid-Nederland ziet men nog wel boven den ingang der bierhuizen een takje (palmtakje, spaansch hout, enz.); De Cock¹, 124 en 339.

[p. 501]

 

Die guet es, dats een ghemeyn spreken,

 

Hine darfs ghenen wisch wtsteken;

 

Want ane den nest es saen vermoedt

 

Wat vogle datter inne broedt.

Truwanten, 184: Die wel doet en derf ghenen wisch uutsteken; Campen, 30: gueden wyn behoeft gheenen crans; Servilius, 28*: men derf geenen wis wtsteken, daer goeden wijn te coope is, vino vendibili suspensa hedera nihil est opus; Spieghel, 285: ghoe wijn behoeft gheen krans; Suringar, Erasmus, n^o. CCXXXVII; vgl. Vad. Mus. V, 374; Brederoo III, 198: Wijn, die wel verkocht wordt, behoeftmen geen krans uyt te hangen; Westerbaen I, 385: Krans of roosenhoed die somtyds slechte wyn voor goê verkoopen doet; bl. 66: Goe wyn sal sich selfs wel melden, al en steeckt de krans niet uyt; Paffenr. 74: Goede wijn behoeft geen eyloof (klimop) krans; Tuinman I, 123; Sewel, 418: Voor goeden wyn behoeft men geen krans uit te steeken, good wine needs no bush; Halma, 786: Goede wijn behoeft geen krans, de waare deugd behoeft geen lof, à bon vin point d'enseigne; Harreb. I, 448 b; Joos, 146; eng. good wine needs no bush; hd. guter Wein darf keines Kranzes (verouderd); ital. al buono vino non bisogna frasca.