Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

2624. Iemand zand in de oogen strooien (of werpen),²⁶²⁴

d.w.z. iemand bedriegen, misleiden; eig. door zand in iemands oogen te strooien maken dat hij niet goed kan zien²⁾; lat. alicui pulverem ob oculos adspergere (Otto, 290); Grimm VIII, 1757: Ein alter fechterkniff ist es, den gegner dadurch zu blenden, dasz man ihm sand in die augen streut, wirft; diese ausdrücke werden dann bildlich gebraucht für jemanden durch allerhand kunstgriffe täuschen, betrügen. De uitdr. is in de 17^de eeuw bekend geweest; ze komt voor bij Hooft, Ned. Hist. 384: Hun wit was den vyandt dit zandt in de ooghen te werpen; vgl. ook Kaele Uitr.

2624 l. aux yeux.

2) Vgl. Rein. II, 7053; Klaas Vaak, het zandmannetje; Pier Luik (in Waasch Idiot. 414 a); fr. le marchand de sable; hd. das Sandmannchen; eng. the sandman, dustman.

[p. 524]

Edelman, anno 1698, dl. I, 148: So dunct my dat dese actie al mee voor een hand vol sand kan verstrekken, die 't oude wyf, of Climenes Moeder, hier door in de oogen is geworpen, waar door se al de verdichte bullen en brieven so nauw niet sal besien; ook Huygens VII, 332 zinspeelt er op. Zie verder Tuinman I, 162 en 183; W. Leevend I, 296; VIII, 251; C. Wildsch. I, 176; Br. v. Abr. Blank. I, 169: Vooroordeelen die niet anders doen dan de menschen stof in de oogen smyten; afrik. iemand sand in die oë strooi (gooi); Ndl. Wdb. X, 2257 en Wander III, 1862: einem Sand in die Augen streuen; fr. jeter de la poudre aux jeux; eng. to throw dust into a person's eyes; am. to pull wool over a p's eyes. Ook in Zuid-Nederland algemeen bekend (Antw. Idiot. 2169).