Nederlandse spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

2675. Het zwaard van Damocles,

d.i. een gevaar, dat iemand die voorspoedig of gelukkig is, bedreigt. De uitdr. is ontleend aan de geschiedenis van Damocles, een hoveling van Dionysius den Oudere, den tiran van Syracuse (405-367), die door hem voor den gelukkigsten sterveling was verklaard. Dionysius liet hem nu aanzitten aan zijne tafel en genieten van de kostbaarste spijzen en dranken, doch boven zijn hoofd hing aan een paardenhaar een scherp, blinkend zwaard, als zinnebeeld van het gevaar, dat den gelukkig gewaande voortdurend bedreigt¹⁾; Harreb, I, 326: Hem hangt een zwaard boven het hoofd; Nkr. VII, 5 Juli p. 2: Al krijgen we een kabinet van louter rechtschapen vrijzinnige mannen, boven hun achtenswaardige kruinen zal in stage dreiging het Damokles zwaard der roode achttien hangen; 15 Maart p. 2: Arme Jan, ging mijn bezoeker voort, er hangt een zwaard van Damokles boven je hoofd; De Telegraaf, 18 Jan. 1915 p. 1 k. 3: Iedereen hangt een Damocles-zwaard boven 't hoofd; fr. l'épée de Damoclès; hd. das Schwert des Damokles; eng. the sword of Damocles.

1) Vgl. Cicero, Tusc. 5, 21; Mnemosyne, XXXIII, afl. 3.