Charakters en lotgevallen van Adelson, Héloïse en Elius

[p. V]

[Eerste deel]

Bericht.

Het Werk dat wy onze Lezers hier by aanbieden, is origineel: en echter ook geen Roman, waarvan de persoonen, lotgevallen en charakters alleen in de hersens van den Schryver hestaan! - Neen Lezers! de charakters en lotgevallen zyn naar de waarheid geschetst - het zyn die van persoonen die werklyk bestaan: vermids de Schryver door charakters en lotgevallen te schetzen, die hem niet vreemd waren, zich kon vleijen van de Natuur by zyn tafreelen niet uit het oog te verliezen. - Echter begrypt men ligt, dat hy in deeze schetzen hier en daar, een weinig schaduw en elders weder wat meer ligt geplaatst heeft - in één woord, dat de pen eeven als het penceel iets van de vindingrykheid der konst moet ontleenen, om alles met een zacht vernis te overdekken.

Ten einde onze Lezers eenigzints met de Inhoud van het Werk bekend te maken, achten wy niet ondienstig dit volgende op te geven.

Adelson is een braaf jongeling, warm en standvastig in de vriendschap - driftig en onstuimig in de liefde.

Héloise is een deugdzaam, verstandig en gevoelig meisjen, dat voor iets grootsch berekend is - daar haare vlugge verbeelding en goed hart haar wegsleepen, beschouwt zy dikwerf de voorwerpen gelyk deeze haar die afschilderen -

[p. VI]

en eene treurige ondervinding zal haar doen zien - hoe groot het onderscheid is, tusschen de denkbeeldige, en wezenlyke waereld.

De Heer elius is een achtenswaardig Leeraar die in zyn hart de zuivere beginselen van een' verstandigen Godsdienst is toegedaan, die de nauwste betrekking heeft op de maatschappylyken pligten; als ook op ons geluk in dit leeven: - daar hy uit deeze zelfde beginselen, gevoelig en menschlievend is - en de pligten van echtgenoot, en vriend, eerwaardiger en onschathaarer doet zyn.

Misschien zouden sommige Lezers de aanmerking kunnen maaken, dat het geen 'er tusschen de Heer elius en zyn Vrouw voorvalt stuitend is: vermids by het Leeraarsambt bekleedt. - Maar het zy my vergunt te vraagen, of deeze Ambtsbediening hem dan van soortgelyke huislyke rampen bevrydt? - Neen - zal men my misschien andwoorden, maar den Schryver had hier de eene of andere ramp in de plaats kunnen stellen - Dit ontken ik niet - maar hierdoor zoude ik myn hoofadoel minder bereikt hebben: - of indien ik hem aanhoudend gelukkige dagen had doen slyten - alsdan had ik zyn charakter niet op den toets gesteld - en het ware minder groot geweest - te meer: daar de ondervinding leert dat lieden die hun leeven in aanhoudend geluk doordartelen meestal zeer daaglyksche menschen zyn, voor geen buitengewoone of verhevene aandoeningen berekend -

[p. VII]

de ramp is immers den toetsteen der deugd - zy verkrygt dikwerf by stormachtige dagen een sterker veerkracht, terwyl zy by de kalmte insluimert: zonder stryd is 'er ook geen zege. Terwyl de voorspoed gelyk is, aan den ploeg die diepe akkervoorens maakt, om de aarde vruchtbaar te doen zyn....

En wie, die slechts een weinig bekend is met het menschlyk hart, en met de rampen van dit leeven zal ontkennen, dat openlyke ongelukken, verlies van goederen enz. den gevoeligen mensch oneindig minder doen lyden, dan geheime foltering die hy aan het oog der waereld ontrukt; door een kalm gelaat aan te neemen; terwyl hem dikwerf in zyn eenzaam binnenvertrek traanen en zuchten ontglippen: daar verborgen verdriet aan zyn hart knaagt!.... Hoe veele myner Lezers zullen deeze waarheid by ondervinding moeten toestemmen?.. en zy, die onbekend zyn met deeze smartelyke aan doeningen, mogen zich gelukkig noemen!..

Clementina is een zacht onschuldig meisjen, dat in haare kinderjaaren reeds de vriendin was van heloise

De Heer valsius is een dier gevaarlyke menschen die hun kunde en vernuft alleen besteeden ter bereikening van het doel hunner dierlyke driften - daar zy het masker van deugd en vriendschap aanneemen om den eerlyken man des te beter te misleiden: - terwyl zy het geluk en de rust hunner medemenschen aan hunne

[p. VIII]

misdaadige begeerten opofferen.... Het ware te wenschen dat wy zyn charakter te overdreeven afgeschetst hadden - maar eene treurige ondervinding overtuigd ons van het tegendeel!....

Karel is een jongeling van vernuft - die goedhartig en gevoelig is, maar wiens goede hoedaanigheden verduistert worden, door zyn overdreevene zucht om te behaagen:

Byaldien dit werk niet geheel ongunstig ontvangen wordt, zullen de geschetste charakters zich nader ontwikkelen in een volgend deel.