Charakters en lotgevallen van Adelson, Héloïse en Elius

[p. 46]

Negende brief.
Elius, aan Adelson.

Heb dank, beste vriend, voor het belang dat gy in myn treurig noodlot neemt: zoo iet het zelve verzachten kan, is het gewis dit vriendschaplyk gevoel: 't is dan in uw boezem dat ik myn geheime smart zal uitstorten: droefheid noodzaakte my, om in het midden van dit verhaal, myn laatste brief te eindigen - het kost my oneindig veel om dit treurig tydstip aftescheten, maar wat zegd een foltering te meer?...

Voor zoo veel ik my herinner, eindigde ik myn brief op het oogenblik dat ik den verleider met geweld buiten myn deur stiet – nelly wierp zich beevende aan myne knieen: zwoer my by den hemel dat zy onschuldig was – ‘en dat zy, hoe ook den schyn tegen haar getuigden zy echter haare eer niet gekrenkt had....’ Ha! trouwlooze vrouw! riep ik woedende uit: hield hy u niet in zyn armen geklemd.... Een oogenblik laater!... en ik zou aanschouwer van uwe schande geworden zyn.... Vergun my vriend, dat ik dit yslyke tooneel slechts met een enkele

[p. 47]

zwarte trek van het penceel afschetse..... Zy die ooit bemindde, en zich ooit in een soortgelyk geval bevonden, kunnen alleen de hevige aandoeningen die myn hart beurtelings bestormde gevoelen: woede, razerny, diepe smart, verbaastheid en wanhoop folterde my beurtelings... nelly lag nog aan myne voeten en bezwoer my by herhaaling dat zy onschuldig was - ik aarselde, of ik haar vergeeven, dan voor altyd verstooten zou?... 't Is yslyk! zich op eene van eens geliefde gade aftescheuren, en eenzaam in de wyde waereld om te doolen!... En nog yslyker! met eene gade te leeven wier deugd, wier trouw en liefde men verdenkt!...

'Er verliepen eenige dagen in besluiteloosheid omtrent deeze twee uitersten... Eene geweldige toestand die de ziel niet lang kon uithouden! - Wat zou ik doen? Myn eer, te meer, daar ik geene daadlyke bewyzen - en zelfs geen getuigen had van het geen ik gezien had - het ergerlyke gerucht dat dit maaken zou - de smart van den Heer blanfort, nelly's traanen... en eindlyk... myn liefde... die ik niet smooren kon... dit alles spoorde my aan om haar te vergeeven....

Nu scheen, eeven als na een' hevigen storm het onweêr bedaard - maar gelyk de landman in die eerste oogenblikken van kalmtte de ver-

[p. 48]

woesting ziet, die den storm veroorzaaktte: ook zoo was het my: uitwendig scheen nu alles stil - maar in myn hart stormde het nog geweldig.... Verdenking en argwaan namen nu de plaats van harmonie en vertrouwen in: en vervolgde my tot in den slaap.... In een woord, ik had myn rust - die grondslag van alle genot, van alle genoegens verlooren.... Hoe meer ik dit folterend gevoel voor nelly trachtte -te verbergen, des te heviger woedde het in my - en deedt zelfs op de legerstêe der liefde de frischte roozen verwelken, en liet scherpsteekende scorpioenen achter... Nelly had ook al haare vrolykheid en dat gul en open gelaat verlooren: vrees, achterhoudenheid en koelheid stonden op hetzelve te leezen. Somts beschouwde ik haar met medelyden... en naderde haar gulhartig om haar te omhelzen.... Maar eene koude huivering overviel my dan eensslags... en ik ontruktte my aan haare omhelzingen....

Eenige maanden daarna beviel zy van een' zoon: ik vleide my dat het geluk van vader te zyn, de bitterheid van myn gevoel zou verzachten: indedaad - de onschuldige lagchjes van dit lieve wigt, waren een heilzaame balsem voor myn diepe smart - en ik hoopte reeds dat ik de verloorne rust weder zou herkrygen - wanneer een klein toeval my

[p. 49]

deedt zien, dat ik die voor eeuwig verlooren had....

In den namiddag van een' schoonen dag, zat ik in het zomerhuis, dat aan het einde van myn tuin is, te schryven.... De baker liep met het kind door den tuin, kwam tot voor myn opengeschooven raam - en kwam ook eindlyk met het kind binnen - 'er stond een stoel naast de myne - zy ging op dezelve zitten en liefkoosde het wigt.... Wanneer my eensslags als een snelle bliksem de gedachte door het hoofd liep. - Hier zat ook voor eenige maanden zyn moeder met haar' verleider!... Wie weet... ja wie verzekerd my, of dit wel myn kind is!... ô God!... riep ik - uit - en viel voorover op den tafel neder!... ô God! alles is dan voor my verbittert.... Geduurig in tweestryd met my zelven - Bemin, en haat ik in het zelfde oogenblik... Misschien ben ik onrechtvaardig... Maar ik kan die verscheurende denkbeelden niet uit myn hart rukken... en kwyn dus myn leeven in geduurige onrust voort - het graf alleen kan my die weder geeven.

Sinds dien tyd heerscht 'er by myne gade eene koele vriend-lykheid, die doodlyk voor my is.... Misschien is dit het gevolg van haare liefde voor haar' verleider... Misschien, ook dat myn gedrag, myn dikwerf plotslingsche overgang van liefde tot razerny... die ik somts

[p. 50]

niet genoeg voor haar verbergen kan de weinige liefde die zy nog voor my voedde heeft uitgedoofd... dan, hoe het ook zy - ik ben diep rampzalig... smoor dit vreeslyk geheim in uw hart – gelyk ik dit voor de geheele waereld tracht te smooren – en een kalm gelaat poog aanteneemen, daar myn hart verscheurd wordt.

Midden in zoo.veel foltering vindt ik echter dikwerf.troost en verzachting voor myn smartoin oden Godsdienst - het denkbeeld dat wy hier slechts. éénige jaaren lyden - dat dit leeven onze waare bestemming niet is: maar veeleer als een worstelperk beschouwd kan worden, waarin, hy die heldhaftig kampt aan het einde van zyne moeijelyke loopbaan die rust en dat geluk; zal vinden, waarnaar hy hier te vergeefs haakte. Dit denkbeeld geeft my niet alleen moed en kracht om te lyden: maar doet myne ziel eene kalmte smaaken die zuiver is... ô Ware het den mensch mooglyk zich aanhoudend met die verhevene gedachten bezig te houden, als dan zou hy de wispeltuurigheid van het menschlyk hart en de daaruitvoortvloeijende folteringen met een bedaarder oog beschouwen, en zich op de puinen van zyn geluk plaatzende, kunnen uitroepen:

[p. 51]

 

Ik klaag niet om myn treurig lot –

 

Wat felle rampen my ook treffen,

 

Ik staar vertrouwend op myn God!

 

Die ons van 't lyden zal ontheffen...

 

Hoe kort duurt al ons aardsch verdriet,

 

Als 't oog op d'Eeuwigheid blyft staaren?

 

Want by dit eindeloos verschiet –

 

Verzinken, dagen, maanden, jaaren....

Ik zend u deeze dichtregels gelyk zy my uit de pen vloeide. Vaarwel vriend, en geloof my onveranderlyk

Uw vriend

elius.