Nederlandse grammatica

verantwoording

gebruikt exemplaar

exemplaar Athenaeumbibliotheek Deventer, signatuur: 70 B 45

 

algemene opmerkingen

Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van de negende, herziene druk van Nederlandse grammatica van M.C. van den Toorn uit 1984. De eerste druk verscheen in 1973.

 

redactionele ingrepen

p. 27: voowerp → voorwerp: ‘Naast een voorlopig lijdend voorwerp’

p. 73, 74, 80, 148: een accolade verspreid over meerdere regels kan in deze digitale versie niet weergegeven worden. Daarom is de accolade op elke regel, eventueel met bijbehorende tekst, herhaald.

p. 268: de tabel op deze pagina is te breed voor de digitale versie. Daarom is de tabel in twee delen weergegeven.

 

Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (p. II en XII) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.

 

[pagina I]

Nederlandse grammatica

 

[pagina III]

Dr. M.C. van den Toorn

Nederlandse Grammatica

Negende, herziene druk

Wolters-Noordhoff Groningen 1984

 

[pagina IV]

0 1 2 3 4 5 / 88 87 86 85 84

Copyright © 1984 Wolters-Noordhoff bv Groningen, The Netherlands.

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording, or otherwise, without the prior written permission of the publisher.

ISBN 90 01 86997 1

 

[pagina IX]

Inhoudsopgave

0.	Inleiding	1
0.1.	Wat is taal?	1
0.2.	Wat is een taal?	2
0.3.	Wat is grammatica?	4
0.4.	Waarom grammatica?	6
0.5.	Verschillende grammatica's	8
1.	Traditionele zinsontleding
1.1.	Persoonsvorm (pv)	11
1.2.	Onderwerp (OND)	13
1.3.	Werkwoordelijk gezegde (ww. gez.)	15
1.4.	Naamwoordelijk gezegde (naamw. gez.)	18
1.5.	Lijdend voorwerp (LV)	25
1.6.	Meewerkend voorwerp (MV)	30
1.7.	Belanghebbend voorwerp (BV)	33
1.8.	Voorzetselvoorwerp (VZV)	34
1.9.	Bijwoordelijke bepaling (Bijw. B.)	38
1.10.	Bijvoeglijke bepaling (Bijv. B.)	44
1.11.	Bijstelling (Bijst.)	46
1.12.	Bepaling van gesteldheid (Bep. v. gest.)	48
1.13.	Aangesproken persoon	56
1.14.	Interjectie	57
1.15.	Woordvolgorde; vraagzinnen	58
2.	Theoretische achtergronden
2.1.	Methodes van taalanalyse	64
2.2.	Constituenten	68
2.3.	Transformaties	71
2.4.	Onderliggende structuur	75
2.5.	Ordening van regels	77
2.6.	Boomdiagrammen	79
2.7.	Het lexicon	84
2.8.	Transformationeel-generatieve taalbeschrijving	86
2.9.	Veranderingen in het model	93

 

 

[pagina X]

3.	Samengestelde zinnen
3.1.	Nevenschikking	95
3.2.	Samentrekking	97
3.3.	Onderschikking	99
3.4.	Woordvolgorde in de bijzin	102
3.5.	Beknopte bijzinnen	104
3.6.	Balansschikking	107
3.7.	Onderwerpszin	109
3.8.	Gezegdezin	111
3.9.	Lijdend voorwerpszin	112
3.10.	Meewerkend voorwerpszin	115
3.11.	Voorzetselvoorwerpszin	115
3.12.	Bijwoordelijke bijzin	116
3.13.	Bijvoeglijke bijzin	122
4.	Theoretische achtergronden
4.1.	Conjunctie	128
4.2.	Disjunctie	130
4.3.	Ingebedde zinnen	132
4.4.	Het principe van de cyclus	136
4.5.	Relatieve zinnen	139
5.	Woordleer
5.1.	Woorden	144
5.1.1.	Woorden; vorm en betekenis	144
5.1.2.	Woorden en woordsoorten	146
5.2.	Zelfstandig naamwoord (zn)	149
5.2.1.	Semantische aspecten	149
5.2.2.	Morfologische aspecten	151
5.2.3.	Syntactische aspecten	160
5.3.	Bijvoeglijk naamwoord (bn)	163
5.3.1.	Semantische aspecten	163
5.3.2.	Morfologische aspecten	165
5.3.3.	Syntactische aspecten	170
5.4.	Telwoord	174
5.4.1.	Semantische aspecten	174
5.4.2.	Morfologische aspecten	175
5.4.3.	Syntactische aspecten	177
5.5.	Werkwoord (ww)	180
5.5.1.	Semantische aspecten	181
5.5.2.	Morfologische aspecten	197
5.5.3.	Syntactische aspecten	210
5.6.	Lidwoord	212
5.7.	Voornaamwoord (vnw)	216

 

 

[pagina XI]

5.7.1.	Persoonlijk vnw.	216
5.7.2.	Bezittelijk vnw.	221
5.7.3.	Aanwijzend vnw.	222
5.7.4.	Betrekkelijk vnw.	223
5.7.5.	Vragend vnw.	224
5.7.6.	Onbepaald vnw.	225
5.8.	Bijwoord	226
5.9.	Voorzetsel	234
5.10.	Voegwoord	240
5.11.	Tussenwerpsel (interjectie)	247
6.	Theoretische achtergronden
6.1.	De plaats van het woord in een theorie	250
6.2.	Nogmaals het lexicon	252
6.3.	De dieptestructuur van enkele nominale samenstellingen	256
7.	Woordgroepleer
7.1.	Wat is een woordgroep?	266
7.2.	Indeling van woordgroepen	267
7.2.1.	Zelfstandignaamwoordsgroep	269
7.2.2.	Voornaamwoordsgroep	271
7.2.3.	Telwoordsgroep	271
7.2.4.	Bijvoeglijknaamwoordsgroep	272
7.2.5.	Deelwoordsgroep	273
7.2.6.	Bijwoordsgroep	273
7.2.7.	Voorzetselgroep	274
7.2.8.	Voegwoordgroep	274
7.2.9.	Werkwoordsgroep	274
7.3.	Alternatieve benaderingen	277
8.	Theoretische achtergronden
8.1.	Dieptestructuur van woordgroepen	282
8.2.	Predikaatscomplementen	288
8.3.	Beperkingen van NP-structuren	293
9.	Semantiek
9.1.	Semantiek als onderdeel van de grammatica	298
9.2.	Woordbetekenis	300
9.3.	Betekenis van zinsdelen	305
9.4.	Zinsinhoud en zinsbetekenis	307
Register		312