De oorsprong en uitlegging van dagelyks gebruikte Nederduitsche spreekwoorden, opgeheldert tot grondig verstand der vaderlandsche moedertaal. Deel I

Besluit, Tot vulling der ledige plaatze.

Ziet Vaderlanders, dus 't gebruik der moederspraak

In spreekmanieren, naar vermogen opgeluistert.
Taalkenners, voegt hier by 't geen my noch is ontduistert.

U geef ik 't over: want myn veder heeft haar taak.

Ik moest 't gemeen gebruik stipt volgen op zyn spoor.

't Is d'Oppertaalheer, die zyn vryheid niet laat fnuiken.
't Stond dus aan my niet, vyl of schave te gebruiken.

Vervormt het door uw tong: beproeft het door uw oor.

Ontfang goedwillig 't geen ik u gulhertig geef.

Myn eenig doelwit was ons Neêrduitsch op te klaaren.
'k Laat vry bedillen, en geef dank aan hekelaaren,

Die dat verbet'ren, 't geen myn pen niet wel en schreef.

'k Had niemand voor my, die het pad eerst had gebaant,

Maar moest als by den tast het rechte spoor ontdekken.
Beging ik ergens feil; het diene om op te wekken

Begaafder Geesten. 't Heeft meer werk dan menig waant.

[p. *57]

 

Heeft 't een of 't ander tot een lachjen u verwekt,

 

't En was geen stof, geschikt tot ernstig herssenploegen.

 

Gy die geen schertsje duld, zoek elders uw genoegen.

 

Myn pen verschaft hier slechts dat tot uitspanning strekt.

 

 

 

Doch alles heeft zyn tyd. Een wezentlyker wit

 

Moet elk, als 't hoofdwerk, in zyn bezigheid beoogen.

 

Verzuimt gy dit, gy mist de vrucht van al uw poogen.

 

Die lach kost traanen, die geen maatiging bezit.

 

 

 

'k Min onderwyl 't çieraad van onze Moedertaal,

 

En wil, op gronden, die beschaaven, of verlichten,

 

Zo in ontbonden styl, als in besneden dichten,

 

Weg! straat en kromtaal. Pit van Neêrduitsch zegepraal'!

 

 

 

Een heerschend meesterschap in 't vrye letterdom

 

Past niemand. 'k Wil my aan de voetschabel wel zetten

 

Van hooger vliegers, doch ontfang noch geef geen wetten,

 

Dan die de reeden staaft. My lust geen twist hier om.

 

 

 

Schoon veel gedaan is, daar ontbreekt noch aan die stof

 

Niet weinig, om ons Duitsch ten toppunt op te vyzen.

 

Mag ik een veilig spoor aan and'ren daar toe wyzen,

 

't Is my genoeg. Ik geef die verder gaan hun lof.

 

 

 

Ik onderwond een werk, 't geen meer dan eene pen,

 

Vereischt. Hier is myn deel. Liefhebbers, slaat uw handen

 

Aan 't gantsch voltooyen. 't Zal aan schandere verstanden

 

Tot roem zyn. Nut is 't, dat men spreekwoords klemtaal ken.

 

 

 

En gy, die vaak zo los met onbezonnen mond

 

Een spreekwoord uitlapt, dat veel beter waar gezwegen:

 

't Betaamt een Christen ook zyn zeggen recht te wegen:

 

Want zelf een ydel woord begaat een tongezond.

EYNDE.