Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Emblemata aliquot selectiora amatoria (1618)

Informatie terzijde

Titelpagina van Emblemata aliquot selectiora amatoria
Afbeelding van Emblemata aliquot selectiora amatoriaToon afbeelding van titelpagina van Emblemata aliquot selectiora amatoria

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (9.80 MB)

XML (0.12 MB)

tekstbestand






Genre

poëzie

Subgenre

emblematiek
gedichten / dichtbundel


In samenwerking met:

(opent in nieuw venster)

© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Emblemata aliquot selectiora amatoria

(1618)–Otto Vaenius–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende
[pagina B1v]
[p. B1v]

Cvpido tot de Ieught.

 
VVAnneer ick yet ontsteeck' en wercklick dryve voort
 
met myne heete kracht, so wert volbracht het woort.
 
Vermeerdert ende wast; een woort 't welck quam gedreven
 
De gantsche wereldt door. Al die natuerlijck leven
 
Staen onder myne wet, die niemant en ontvliet:
 
Mijn overgroot ghewelt en wijdtghespreyt ghebiedt
 
Te lyden is gheen schand', als komende seer krachtigh
 
Van hoogher hant ghedaelt, en van een will' almachtigh.
 
Mjin onghetemde kracht al 't gheen' dat leeft, en sweeft,
 
Beheerscht, en heete lust om voort te teelen gheeft.
 
Al 't gheen' hem openbaert in de vier elementen,
 
Hem dees' ghenegentheyt ghewilligh laet inprenten.
[pagina B2r]
[p. B2r]
Cvpidon a la Ieunesse.
 
QVand j'enflamme les corps & les coeurs de mon feu,
 
c'Est lors que s'accomplit la parole de Dieu,
 
Qui mande au monde croistre & accroistre sa race:
 
Parolle qui l'effect de sa puissance trace
 
En tout cest univers. Tout ce qu' icy est né,
 
Tant qu' il hume cest air, se trouve condemné
 
d'Obeyr à ma loy, doncques ce n'est pas blasme
 
De souffrir les efforts de l'amourese flamme:
 
Ce n'est pas deshonneur suivre d'Amour le train,
 
Ce vous est commandè par decret souverain.
 
Mon pouvoir indomptè tous animaux maistrise,
 
Et es reins le desir d'engendrer il attise.
[pagina B2v]
[p. B2v]
Cupido tot de Ieught.
 
Op 't aerdrijck alsoo wel 't onredelijck ghediert,
 
Als 't menschelick gheslacht, wert door mijn cracht bestiert.
 
De visschen inde zee, rivieren, ofte poelen,
 
En vogh'len in de locht mijn heete stralen voelen,
 
De Salemander oock een vreemdt en wonder dier,
 
En laet ick niet bevrijt in 't midden van het vier.
 
Aenschout de Son en Maen verlieft aen s'hemels woningh,
 
Van 't beelt van Man en vrouw' zy beyde doen vertooningh,
 
Want door hun t'samen comst' al 't ghene datmen ziet
 
Voortcomen onder hen in 't aerdsch prieel, gheniet
 
Hun voedtsel mildelijck, en wert van hem gheboren,
 
De cruyden, en 't gheboomt' daer in men mach besporen
 
Een levendighen gheest, hoe wel met gheen verstandt,
 
Oock volghen mijn ghebodt: den palmboom aen een kant
[pagina B3r]
[p. B3r]
Cupidon à la Ieunesse.
 
Tout ce que nous voyons dans ces quatre elements
 
Reçoit du bon du coeur mes beaux commandements.
 
En terre les brutaux sont tous de ceste bande,
 
Tout aussi bien que ceux que la raison commande,
 
Les oyseaux dedans l'air, les poissons en la mer,
 
Sçavent tous ce que c'est de ce doux mal d'aimer.
 
La Salamandre aussi sent ce feu dans sa flamme.
 
Le Soleil, & la Lune au ciel d'homme & de femme
 
Portent les vrais pourtraits, ils se vont entre veoir
 
Et par leur jointe icy se vient à concevoir,
 
Et naistre toute chose, & en prend nourriture
 
Arbres, herbes, metaux, voire la pierre dure,
 
Veufs de vie, & d'esprit, & de sens despourveux,
 
Or qu' en terre cachez, ne sont francs de mes feux.
[pagina B3v]
[p. B3v]
Cupido tot de Ieught.
 
Van een rivier hem buyght, en gaet na 't gayken hellen,
 
Al ist aen d'ander zijd' om met haer te versellen.
 
Nature heeft in 't eerst gheset en wel in tween
 
Rechtveerdelick ghedeylt den man en vrouw' van een,
 
Maer in 't vereenen wert versoet by alle beyden
 
Door liefdes lieve vrucht en soet gheniet het scheyden:
 
De welgheschicte wet van de nature goedt
 
Gaet sonder reden niet, vergheefs zy niet en doet,
 
Oock niet dan 't ghene blijckt vermakigh, nut en prijslick,
 
En daer elck een behoort hem nae te voeghen wijslick.
 
Seght my, wat is hy doch, die levende altijdt
 
Alleen, en sonder vrouw' natuere teghenstrijdt?
 
Een half mensch, want een man die sonder echte vrouwe
 
Sijn leven endt, ick maer voor een half man en houwe,
[pagina B4r]
[p. B4r]
Cupidon à la Ieunesse.
 
Le palmier porte-faix point d'amour mutuelle
 
Se courbe pour de pres se joindre à la femelle,
 
Sur l'entre deux d'un fleuve. Auffi le genre humain
 
N'a esté sans raison par la sçavante main
 
De nature party, & en homme, & en femme,
 
Lesquels s'entrejoignans de corps, d'esprit, & d'ame,
 
Par le doux fruit d'amour soulagent les douleurs,
 
Que la fascheuse absence engendroit en leurs coeurs.
 
Rien n'a esté ça bas en vain à l'adventure
 
Produit, on façonné par la sage nature,
 
Tout est fait au compas, tout se reigle au niveau,
 
Tout est bon & parfait, tout est utile & beau.
 
Toy donc qui mesprisant laGa naar margenoot† mere mammelue,
 
As la femme à desdaing, comme chose pollue,
[pagina B4v]
[p. B4v]
Cupido tot de Ieught.
 
Een treurigh eenich dier, mismoedich sonder lust,
 
Die in ghepeynsen droef gaet malen met onrust;
 
En die in d'onlust selfs te nemen schijnt behaghen,
 
Gheboren maer om sorgh voor hem alleen te draghen,
 
Berooft van leven, gheest, ghevoelen, en van hert,
 
En overmidts door my hy niet beweeght en wert,
 
Liefds lieffelicke kracht hy nimmermeer can smaken,
 
Die 's levens honigh zoet kan noch veel zoeter maken,
 
En oock vermindren seer zijn bitterste verdriet:
 
In 't aensien aenghenaem zijn ooghen weyden niet
 
Van zijn herboorteniss' van kindren zoet van zeden,
 
Die d' een voor d'ander nae voorteelende verbreden
 
Op d'aerd' onstervelick den mensch in eewicheyt:
 
Wee hem die is alleen, zo hy ghevallen leyt.
[pagina B5r]
[p. B5r]
Cupidon à la Ieunesse.
 
Qu' es tu à la parfin, qu' un homme qu'a demy,
 
Et du plus grand soulas de la vie ennemy,
 
Vn animal sauvage, ombrageux, solitaire,
 
Fantasque, freneticque, à qui rien ne peut plaire,
 
Que le seul desplaisir, né pour toy seulement,
 
Privé de corps, d'esprit, d'amour, de sentiment.
 
Puis doncq, Esprit hagard, que tu hais ma puissance,
 
Iamais de mes plaisirs n'en auras jouissance.
 
Qui du miel de vos jours augmentent la douceur,
 
Et du fiel de vos ans diminuent l'aigreur.
 
Tu ne te vois renaistre aux vivantes medailles
 
De tes enfans, lesquels apres les funerailles
 
Engendrants leurs pareils, taschent de main en main
 
Tousiours perpetuer le mortel genre humain.
[pagina B5v]
[p. B5v]
Cupido tot de Ieught.
 
En helpt hem niemant op, of stilt hem in zijn klaghen:
 
Een bandt alleen en kan niet zo veel lasts verdraghen,
 
Als een de welck van twee ghevlochten is in een:
 
Gheen eer de jongheliens zijn schuldich aen de gheen'
 
Die met geen kindren lief de werelt gaen vermeeren,
 
Die hem in d'ouderdom weer zouden moghen eeren.
 
En wat zijt ghy, O vrouw', die blyvend' oock alleen,
 
Vyt u ghedachten sluyt mijn wetten al ghemeen,
 
Veel droever als een man, leydt ghy een eenigh leven,
 
Wat zal ten lesten noch het weygheren u gheven?
 
Als van u fieren moet de tijdt de vleughels kort,
 
En dat de roosen root, en lelien verdort
 
Van uwe kaken zijn, als het korael der lippen
 
In bleeckicheyt vergaen, u treurigh sal ontslippen,
[pagina B6r]
[p. B6r]
Cupidon à la Ieunesse.
 
Malheur à cestuy la, qui marche solitaire,
 
Il n'a de qui s'aider, quand il donne par terre:
 
Le lacq à simple corde est bien plustost cassé:
 
Que quand à filet double il est entrelassé:
 
La Ieunesse n'est point d'honnorer redevable
 
Celuy qui n'a produit au monde son semblable,
 
Quel plaisir! quand l'honneur par ton filz t'est rendu,
 
Que tu as porté jeune à ton pere chenu.
 
Et toy seulette aussi vivant de telle sorte
 
Que tu clos aux amours de tes pensers la porte,
 
Quel plaisir auras tu vivant tousiours ainsi?
 
Quel fruit de tes refus sera par toy cueilly?
 
Quand le temps passager racourcira les aisles
 
De ton coeur si hautain, quand de tes joves belles.
[pagina B6v]
[p. B6v]
Cupido tot de jeught.
 
Als 't goudt van u blondt hayr gekrolt, ghevlecht, gespreyt,
 
In grijsheyt gantsch verkeert, en als de gladdicheyt
 
Vws voorhoofts teenemael de rimpelen beswaren,
 
Niet anders als berou van u verloopen jaren?
 
Als ghy u vindt alleen, en dat ghy van een hooft,
 
En troost van uwe helft u selven hebt berooft,
 
En kind'ren d'oudtheyts stock om vastlick op te hopen.
 
De jonckheydt en de tijdt, die eenmael is verlopen,
 
Niet weder men vercrijght, door my zo bloeyt u jeught
 
O dochters in haer eer, en sonder liefdes deught
 
V schoonheyt niet meer baet dan een schat opghesloten
 
Van eenen woeckenaer, of so veel als een groten
 
En schoonen diamant verborghen onder d'aerd'.
 
Een vrouwe sonder liefd' is seecker niet veel waert:
[pagina B7r]
[p. B7r]
Cupidon à la Ieunesse.
 
Les lis meslez de rose à coup se flestriront,
 
Et que se froncera ceste plaine du front
 
De rides seillonné, & que ta chevelure
 
Se blanchissant perdra du bel or la parure?
 
Et ce coral sanguin de tes levres blesmy,
 
Le change t'apprendra du temps ton ennemy?
 
Qu' auras tu qu' un regret de ton attente vaine,
 
Avec un desespoir qui nuit & jour te geine,
 
Te trouvant sans mary & sans quelque enfançon,
 
Des vieilles le soustien & fidelle estançon?
 
La jeunesse une-fois par le temps emmenée
 
Iamais on ne l'a veu chez aucun retournée.
 
Par Amour ta jeunesse en honneur fleurira,
 
Sans moy ceste beauté de tien te servira,
[pagina B7v]
[p. B7v]
Cupido tot de Ieught.
 
Want zy gheboren is alleen om te beminnen,
 
Wat isser soeters doch dan u met hert en sinnen
 
Seer wel te sien ghedient, van een die u meer acht
 
Als d'appel van sijn oogh, en hem by dagh en nacht
 
Te hooren spreecken uyt d'inwendighe ghepeynsen,
 
V t'openen zijn hert en gheen secreet te veynsen,
 
Te deylen in 't ghelijck de droefheyt, en de vreught,
 
De gramschap lieffelick, de vrees' en ongheneught,
 
Sijn passien minnelijck in 't aenghesicht te lesen,
 
Hem dickwijls in zijn selfs te sien verloren wesen,
 
Jn u hem wederom te vinden vreuchdelijck,
 
Jn 't kort, de soete lust, en vreught van 't hemelrijck
 
Te proeven hier op d'aerd', en sonder te bedrieghen
 
De joncheyt, die helas gaet als een droom wech vlieghen?
[pagina B8r]
[p. B8r]
Cupidon à la Ieunesse.
 
Non plus que le tresor qu' un usurier enserre,
 
Ou qu' un beau diamant caché dessoubs la terre.
 
On ne doit sans amour une Dame estimer,
 
Car elle est nai icy seulement pour aimer.
 
Y at il rien plus doux, que de te veoir servie,
 
d'Vn qui te prise plus que ses yeux, & sa vie,
 
Entendre ses pensers, luy dire tes desirs,
 
Partir esgalement le dueil, & les plaisirs,
 
Les courroux gratieuz, l'esperance, & la crainte,
 
Lire sa passion sur son visage peinte,
 
Le veoir perdre en soy mesme, en toy se retrouver
 
Et les douceurs du ciel sur la terre esprouver
 
Sans tromper follement la fleur de ta jeunesse,
 
Qui las! sans y penser, comme un songe te laisse?
[pagina B8v]
[p. B8v]
Cupido tot de Ieugt.
 
Hierom O jeught die leeft na der naturen wet,
 
Volght doch eenvoudelick haer lieffelick gheset,
 
De reden sal altijdt u leyden, en aenkleven,
 
Want sonder de natuer sal u 't gheluck begheven.
 
Dit boecxken overleest, 't welck u werdt toeghedeelt,
 
Mijn cracht ghy vinden sult hier in wel uytghebeelt,
 
So ghy dit werck voor goet en aengenaem sult achten,
 
Het is alleen den loon die d'arbeyt sal versachten.
[pagina C1r]
[p. C1r]
Cupidon à la Ieunesse.
 
Doncques o jeunes coeurs, espoints de l'aiguillon
 
De Nature, suivez franchement son guidon.
 
Qui Nature n'ensuit, malheureuse est sa vie.
 
Mais qu' aussy la raison vous tienne compagnie.
 
Ce livre peinturé que l'on vous offre en don,
 
Vous fait veoir les efforts de mon ardant brandon.
 
Monstrez tant seulement s'il vous pourra complaire,
 
l'Aucteur pour son travail n'attend autre salaire.

margenoot†
Nature

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken