De fûke

(2005)–Rink van der Velde– rechtenstatus



[pagina 95]
9 Oanstekker De man yn de moaie keamer sei: ‘Hoe liket it, sille wy der noch in kear by sitten gean?’ Hy seach alderearst nei it grutte buro, dêr't de pear dingen leinen dy't út de bûse fan de jonge kaam wienen. Hy sei: ‘Wat ha jim mei him dien?’ ‘Wy ha neat mei him dien.’ Hy kaam oerein. ‘Wy woenen jo ferhaal ôfwachtsje en as dat foldwaande wie...’ ‘Hat er neat sein?’ Dat er de minsken net útprate liet, wie syn gewoante oars net. De man sei: ‘Wy ha him noch neat frege.’ ‘Wêrom net?’ ‘Hy is jong. Wy prate leaver mei minsken dy't mear gefoel foar ferantwurdlikheid hawwe. Sokke jonge knapen witte bytiden net iens wêr't it om giet. Dat wy sparje se sa lang mooglik.’ De ûngerêstens kaam wer oer him. Der wie wat, ik wurd ferneukt, gong it troch him hinne. Mar hy sei: ‘Ik soe even mei him prate moatte.’ ‘Dat is frjemd. Jo hawwe him altiten gewurde litten, elk moat himsels rêde, seinen jo even lyn, en no moat der ynienen praat wurde.’ ‘Dêr giet it om, hy giet syn eigen wegen, hy fertelt my neat. Dêrom moat ik it him earst freegje en dan fertel ik it jo wol.’ ‘Dat kin ik net tastean.’ ‘Wêrom net?’
[pagina 96]
De man kaam achter syn buro wei en kuiere de keamer op en del. Hy lake fyntsjes en sei: ‘Sa bryk ha 'k it noch net belibbe, jo keare de rollen om, jo ferhearre my.’ Hy bleau stean en lei de hannen op 'e rêch. ‘Mar fan jo kin ik it ha, is 't net nuver? Ik ha in swak foar jo, dat sil 't wêze. Likegoed bin ik hjir baas en ik kin net tastean dat twa fertochten mei inoar ôfprate oer wat se ferklearje sille, dat soe in unikum yn de ûndersykspraktyk wêze.’ Hy moast dersels om laitsje. ‘Mar as hy der by west hat, by dat trelit fan fannacht...’ ‘Hy hat der by west, oars hienen wy him net oppakt, no?’ ‘Dat wit ik net. It wie op 'e mar, ha 'k begrepen, dêr spoeket er gauris om, hy fisket op myn akte en om dis tiid fan 't jier is er in protte te wyldstreupen. Dat mei fansels net, mar...’ ‘Us minsken pakke gjin wyldstreupers op, as wy minsken oppakke dan giet it om oare saken.’ ‘Hy kin dêr tafallich omstrúnd ha.’ ‘Jo witte wol better.’ ‘Nee, dat wit ik net en dêrom moat ik mei him prate.’ ‘Jo soan is oanholden mei de wapens yn 'e hân.’ Hy besocht it him yn te tinken, mar sûnt er dat panter-doaske en dy oare dingen sjoen hie, wie hy der in bytsje ôf. Hy sei: ‘It liket my sterk ta.’ Der kaam him wat yn 't sin. ‘Wy ha in âld jachtgewear, it is noch fan ús heit en dêr is er wol ris mei yn 't fjild. Wy ha der gjin fergunning foar, mar...’ ‘It wie gjin jachtgewear, mar in Ingelse stengun, in masjine-pistoal.’ Hy wie der ynienen wis fan dat de man him der
[pagina 97]
ynluisde. ‘Ik soe net witte wat de jonge mei sa'n ding moat. Jo kinne mei in pistoal gjin wyld sjitte, dat wit ik al. Wat moatte jo mei sok sjittersark op 'e mar?’ ‘Sis it mar.’ Hy wie de slach oan it ferliezen en sei dêrom neat mear. ‘Jo soan en in stikmennich fan syn maten binne mei de wapens yn 'e hân pakt.’ ‘Sa dom is myn jonge net. Ha se der mei sketten?’ ‘Se hawwe har ferset.’ It woe him net oan, hy wie der wis fan dat de man him der ynprate woe. ‘Soks ferlieze jo ommers altiten.’ ‘Dat ha jo goed sjoen.’ ‘It kin net.’ Hy besocht der foarwei te kommen, hy wie bang dat it wol koe. ‘Ik ha de wetterplysje fan 't maitiid dwaande sjoen mei pakken dy't se nachts út fleantugen smiten hienen. Dat waard der sein teminsten.’ ‘Krekt, en dêr sieten dy wapens yn lykas jo skoan witte.’ ‘Soks wist ik net, mar de plysje hat wol by my yn 'e skou west.’ ‘En noait wat fûn fansels.’ Se stienen no foar inoar oer, mar de knibbels trillen him net. ‘Wat moat ik mei dy rommel. As ik al guon fan dy pakken fine soe, liet ik se lizze. As der no in pear knappe fûken ynsieten...’ Hy krige himsels aardich yn 'e macht. Hy wist net wat it wie, mar it lei him mar by dat it oars wie as de man sei. ‘Myn jonge is net sa gek dat er mei de plysje en de Dútsers yn 'e slach giet om in pear pakken fan dy wapens.’
[pagina 98]
‘It gie dis kear net om wapens, mar om minsken. Belangrike minsken dy't te'n koste fan alles net yn ús hannen falle mochten. Mar jo witte dêr neat fan.’ ‘Nee, dêr wit ik neat fan. Hoe kin soks no, om minsken, belangrike minsken, en dêr soe myn jonge him mei ynlitten ha? Dat wol mei net oan, wy binne gewoane minsken en wy ha gjin gedoente mei de hegerein.’ ‘Ha jo net opmurken dat der juster in grutte skou mei in man as fjouwer oan jo kant fan de mar omdobbere? Se ha dêr oars de hiele dei west.’ ‘Der is ferskûl genôch, dat as dy minsken net sjoen wurde woenen dan is 't mar in lyts keunstke en krûp even yn 'e reiden as ik der oan kom.’ ‘Jo wisten fansels ek net dat trije fan dy fjouwer minsken earjuster yn it doarp west ha. Elkenien hat se sjoen en prate deroer, mar jo witte soks net.’ ‘Ik ha al sein dat ik selden yn it doarp kom. Ik sit altiten op 'e pôle, ik ha der gjin ferlet fan om tusken de minsken te wêzen. Wat woenen dy minsken yn it doarp en op 'e mar?’ ‘Jo stelle al wer de fragen, mar toe mar. Dy minsken soenen fannacht troch in wetterfleantúch oppikt en nei Ingelân brocht wurde. In ploechje folk út dizze krite moast harren dêrby helpe.’ ‘En dêr soe Germ by west ha?’ ‘Dêr wied er by. En no wurdt it tiid dat wy saken dogge.’ ‘Ik moat earst mei him prate.’ ‘Dat kin net en no sil ik jo krekt fertelle wêr't it op stiet. Jo moatte no, op dit stuit, in bekentenis ôflizze, oars nimme wy jo soan ûnder hannen. Dat betsjut dat jo him wierskynlik net wer sjogge. Hearre jo my goed, dan sjogge jo him net wer. Dan litte wy him bekenne.
[pagina 99]
Docht er dat net dan giet er daliks tsjin 'e muorre, bekent er dan stjoere se him nei in kamp yn Dútslân.’ ‘Wêrom sjoch ik him net wer?’ ‘Op dit soart dingen stiet de deastraf, dat wit elkenien.’ ‘En krijt er dy net as ik jo it ien en oar fertel?’ ‘Dat is te sizzen, wy kinne dan rekken hâlde mei syn leeftyd. Formeel hat er de deastraf fertsjinne omdat er mei de wapens yn 'e hân oanholden is, mar jo kinne him rêde. Yn útsûnderingsgefallen meie wy dat tasizze. Wy ha mear belang by de kopstikken dy't feilich achter de skermen de minsken oansette ta terroristise aktiviteit as by de domkoppen dy't it smoarge wurk dogge.’ Hy woe de kop derby hâlde en liet it yn him omgean. It soe kinne dat Germ oan sa'n aventuer meidien hie. Hy sei: ‘Ik ken de minsken net. As myn jonge derby west hat dan sil hy wol mear witte. Dêrom moat ik earst mei him prate.’ Hy waard wer twifelriedich. De jonge syn tabaksdoaze lei der, syn bûsmes en syn blikken oanstekker. ‘Ik moat mei him prate, ik wol him sjen.’ De man joech gjin antwurd. Hy krige in sigret en socht om fjoer. Doe't er om 'e nocht yn 'e bûsen taast hie, krige er Germ syn oanstekker en besocht it dêrmei. It ding woe net, lykas meastentiids. De man knipte dermei om en beseach him. Doe't er de oanstekker dellei, krige er syn bûsdoek en fage de hannen ôf. Hy die in stap nei foaren en seach nei it plak dêr't de oanstekker earst lei. Der wienen in pear drippen wetter op it buro spat. Hy die noch in stap nei foaren en krige it panterdoaske. Hy makke it iepen, de tabak wie dweiltrochwiet. De man kaam kjel oerein en sei: ‘Lizze litte.’
[pagina 100]
Hy seach de man oan, hy seach him rjocht yn de eagen en doe begriep er it. Hy sette it doaske del en tagelyk grypte er de man yn 't boarst en skuorde him heal oer it buro hinne. Mei de oare hân pakte er de man by de strôte en hy knypte goed ta. Doe't de soldaat him op 'e rêch sprong, wâde er achterút. Hy hie de man no mei beide hannen by de strôte en knypte noch fûler. Hy hie de man noch beet doe't de soldaat him mei de kolf fan it gewear op 'e holle sloech.

Vorige Volgende

9 Oanstekker