Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 1 (1906)

Informatie terzijde

Titelpagina van Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 1
Afbeelding van Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 1Toon afbeelding van titelpagina van Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 1

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (2.34 MB)

Scans (27.73 MB)

XML (1.27 MB)

tekstbestand






Editeurs

Herman vander Linden

W.L. de Vreese



Genre

poëzie
non-fictie

Subgenre

kroniek
non-fictie/geschiedenis-archeologie


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 1

(1906)–Lodewijk van Velthem–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

Van broede[r] Alebrechte noch van onser Vrouwen een saluut. xxiii.

1535[regelnummer]
Boven alle verdiente vrouwe,
 
Ende utnemende boven alle trouwe
 
Ende boven alle exempel allene,
 
Moeder ende maget, die sonder rouweGa naar voetnoot1538-1539
[pagina 103]
[p. 103]
1546[regelnummer]
Ga naar margenoot+ quamen uten wene.
 
Dit hadden wi, Vrouwe, van u te lene.
 
Onse Here hadde u so sere vercoren,
 
Om dat ghi hem alle ghinct te voren;
1550[regelnummer]
Maer nochtan es onse verstaen,
 
Al wilde hi sijn van u ghehoren
 
Om die ghene die waren verloren,
 
Dat an heme al moeste gaen:
 
Alle uwe dogheden, als wijt horen,
1555[regelnummer]
Alne verstaent niet die doren,
 
Die quamen ute hem, sonder waen.
 
Niene quam u ane die toren
 
Daer ghi iet bi hadt gesworen,
 
Maer lietet al te nieute saen.
1560[regelnummer]
Dit heeft u eren vele ghedaen.
 
Nu biddic u, edele coninghinne,
 
Gods moeder, Gods vriendinne,
 
Ende moeder van alre ontfermecheit,
[pagina 104]
[p. 104]
 
Gode werd al even neuweGa naar margenoot+
1540[regelnummer]
Met herten ende in gedachten al rene;
 
U reinicheit diet al bescouwe,
 
Daer comen ons af so soete douwe
 
Dat die werelt vervult gemene.
 
Met uwen gewerken, met uwen getouwe,Ga naar margenoot+
1545[regelnummer]
Brachti den Gods sone tonser gebouwe,
 
Daer wi bi quamen uten wene.
 
Dit hadde wi, Vrouwe, van u te lene.
 
Onse Here hadde u so sere vercoren,
 
Om dat gi hem allen ginet te voren;Ga naar margenoot+
1550[regelnummer]
Mar nochtan es onse verstaen,
 
Al wildi sijn van u geboren
 
Om die gene die waren verloren,
 
Dat ane hem al moeste gaen:
 
Alle uwe dogede, als wijt horen,Ga naar margenoot+
1555[regelnummer]
Al en verstaent niet die doren,
 
Die quamen ute hem, sonder waen.
 
Niet en quam u ane die toren
 
Daer gijt bi hadt gesworen,
 
Mar lietet al te niewete saen.Ga naar margenoot+
1560[regelnummer]
Dit heeft u eren vele gedaen.
 
Nu biddie u, edele coninginne,
 
Gods moeder, Gods vriendinne,
 
Ende moeder van alre ontfermecheit,
[pagina 105]
[p. 105]
 
Die mi
[pagina 106]
[p. 106]
 
Troestersse van allen goeden beginne,Ga naar margenoot+
1565[regelnummer]
Der werelt vroude, der werelt minne,
 
Fonteine van alre doechdelijcheit!
 
Want gi alle dinge bracht inne
 
Die te voren buten sinne
 
Ende buten maten waren geleit,Ga naar margenoot+
1570[regelnummer]
Dor uwe doget, die ic wel kinne.
 
Moeder ende maget, ende elkes waerdinne!
 
Dies begeert, sidi gereit.
 
Na uwer genaden mijn leven beit.
 
Edele vrouwe van al gemene!Ga naar margenoot+
1575[regelnummer]
Mijn herte die es alte clene
 
Van u te seegen dat si begard.
 
Den wille hebbie groet allene,
 
Met volmaecter gedachten rene,
 
Ware dat ies mochte werden ward.Ga naar margenoot+
1580[regelnummer]
Mar nenic niet; en es ne gene,
 
Ga naar margenoot+ Noch nie en ward so groten ene
 
Persone, en waer hem te hard
 
U doget te seegen, die ghi te lene
 
Hebt van Jhesum Nazarene.Ga naar margenoot+
1585[regelnummer]
Vrouwe! ie bid u dat ghi mi spard,
 
Want mi dit van herten dard.
[pagina 107]
[p. 107]
 
Troostersse van allen goeden beghinne,
1565[regelnummer]
Der wereld vroude, der wereld minne,
 
Fonteine van alre doghetlicheit!
 
Want ghi alle dinghe bracht inne
 
Die te voren buten sinne
 
Ende buten maten waren gheleyt,
1570[regelnummer]
Dor uwe doget, die ic wel kinne.
 
Moeder ende maghet, ende eles waerdinne!
 
Dies beghert, sidi ghereit.
 
Na uwer ghenaden mijn leven beit.
 
Edele vrouwe van al ghemene!
1575[regelnummer]
Mijn herte die es a[l te] clene
 
Van u te segne dat soe beghaert.
 
Den wille hebbic goed allene,
1578[regelnummer]
Met vulmaecter ghedochten rene.

voetnoot1538-1539
Het is niet zeer duidelijk wat hier bedoeld wordt met de woorden die sonder rouwe Gode werd al even neuwe. Het rijm bewijst dat neuwe hier de bekende bijvorm is van nauwe, en niet van nieuwe. Misschien is de zin dus: Moeder en maagd, die zonder smart (nl. zonder barenssmart) zoo dicht bij God gekomen zijt, zoo nauw met God verbonden, zoo vertrouwelijk met God geworden zijt. Daar staat tegenover, dat, zoover we uit Verdam's Middelnederl. Woordenb. kunnen nagaan, nauwe in die beteekenis niet praedicatief voorkomt.
[tekstkritische noot]1546 In het afschr. staan vóór quamen eenige puntjes. 1549 ghinet afschr.: ghniet 1551 wilde afschr.: wil de 1553 an heme afschr.: anheme 1554 wijt afschr.: w..
margenoot+
Fragment B, kol. e.
[tekstkritische noot]1539 neuwe de w op ratuur maar toch duidelijk. 1545 tonser gebouwe Verdam wil lezen tonsen gebouwe daar gebouw ‘nergens vrouwelijk is’ (zie Middelnederl. Woordenb. 2, 995), maar uit de twee aldaar aangehaalde voorbeelden kan men moeilijk een besluit trekken. 1563 ontfermecheit: -fer- in het hs. voluit.
margenoot+
(5)
margenoot+
(10)
margenoot+
(15)
margenoot+
(20)
margenoot+
(25)
[tekstkritische noot]1521 Na mi een viertal puntjes.
[tekstkritische noot]1564 Troestersse in het hs. voluit. - beginne hs.: beginnē verbeterd in overeenstemming met het Budinger fragment en met de overige rijmen. 1565 vroude hs.: vrouwe verbeterd in overeenstemming met het Budinger fragment; de verbetering is reeds voorgesteld door C. van de Water in het Tijdschr. voor Nederl. Taal- en Letterk. 9, 30. 1572 begeert in het hs. voluit. 1576 begard in het hs. voluit. 1582 Persone in het hs. voluit. - waer hs.: w' en daarachter één letter (waarschijnlijk een s) uitgekrast. - hard in het hs. voluit. 1584 Jhesum hs.: ihrl'm d.i. Jherusalem De noodzakelijkheid der verbetering is reeds betoogd door C. van de Water in het Tijdschr. voor Nederl. Taal- en Letterk. 9, 29. 1585 spard in het hs. voluit. 1586 van herten dard: her- en dard in het hs. voluit.
margenoot+
(30)
margenoot+
(35)
margenoot+
(40)
margenoot+
(45)
margenoot+
bl. 6 e.
margenoot+
(50)
[tekstkritische noot]1575 a[l te] clene afschr.: a. - elene met een vraagteeken boven de e, die verbeterd schijnt uit c 1576 beghaert afschr.: begh't gelezen als beghaert vanwege het rijm.

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken