Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 1 (1906)

Informatie terzijde

Titelpagina van Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 1
Afbeelding van Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 1Toon afbeelding van titelpagina van Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 1

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (2.34 MB)

Scans (27.73 MB)

XML (1.27 MB)

tekstbestand






Editeurs

Herman vander Linden

W.L. de Vreese



Genre

poëzie
non-fictie

Subgenre

kroniek
non-fictie/geschiedenis-archeologie


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 1

(1906)–Lodewijk van Velthem–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende
[pagina 149]
[p. 149]
Ga naar tekstkritische notentekstkritische noten

Ysewijn van wijsheden. xxxiiij.

 
Wies te sine es groet ere,
 
Daer mense anteert met onsen Here.
 
In hete wijs en genen man,
2475[regelnummer]
Hine bejage daer mede dan
 
Die edele wijsheit, die ewelikeGa naar margenoot+
 
Gedurech mach sijn ende even rike.
 
Hetine wijs, die goet can winnen?
 
Of es hi wijs, die can vorsinnen
2480[regelnummer]
Met sinen treken, dat hi dan
 
Een andren sijn goet af winnen can?Ga naar margenoot+
 
Oft daer toe wel raet can geven
 
Dat een onnosel comt int sneven?
 
Of es hi wijs, die met siere tale
2485[regelnummer]
Onrecht recht can maken wale?
 
Heti dese alle wise?Ga naar margenoot+
 
Dese sijn alle uut minen prise;
 
Want mi sotheit donct al dit,
 
Die met scalcheiden es gehit.
2490[regelnummer]
Hets ene grote scalchede,
 
Ende ene grote gebrekelijchede,Ga naar margenoot+
 
Ende si sijn sot[l]e boven al
 
Alsic u hier secgen sal.
 
Merct! oft dese niet sijn wel sot,
2495[regelnummer]
Die al setten jegen Gods gebot
 
Hare atente ende hare sinne,Ga naar margenoot+
 
Om allettel mede te winne.
[pagina 150]
[p. 150]
 
Ende die winninge oec boven al
 
Onlange hier geduren sal.
2500[regelnummer]
Alstu vergaes, so vergaet mede
 
Dine winninge al ter stede,Ga naar margenoot+
 
Ende om dine sotte behendicheit groet
 
Soutu smaken die ewege doet,
 
Om dattu behindich heves geheten,
2505[regelnummer]
Ende daer met di heves vermeten
 
Te playdier[n]e jegen elken man.Ga naar margenoot+
 
Ay ende dat dit be[hendic]heit dan
 
Hetet in der liede mont,
 
Dat herte maket so ongesont!
2510[regelnummer]
Constech[eit] ende behendichede
 
En hebben dese niet enen sede?Ga naar margenoot+
 
Want na der werelt men oec heet
 
Constech, die scalchede vele weet.
 
Ic heet hier sotte scalchede
2515[regelnummer]
Dat gi liede heet behindichede.
 
Ga naar margenoot+ Ic segge dat constechede .i. twintGa naar margenoot+
 
Derre behindicheiden es bekint.
 
Constech can een wel wesen,
 
Ende boven al oec uut gelesen
2520[regelnummer]
Goet clerc in the[o]logie,
 
Ende constech oec mede in alle cleergie;Ga naar margenoot+
[pagina 151]
[p. 151]
 
Nochtan es hi so simpel daer mede,
 
Dat hi derre scalker behindichede
 
Niet en can, noch en weet,
2525[regelnummer]
Noch daer met niet omme geet;
 
Want na sine cleergie, na sijn verstaenGa naar margenoot+
 
Donket hem sotheit sonder waen;
 
Ende so een vroeder es van desen,
 
So hem die sotheit meerre donct wesen.
2530[regelnummer]
Wie es dan vroet? Ic secge di dat:
 
Die gene die noch goet no scatGa naar margenoot+
 
Op ne leit van genen dingen;
 
Ende die hem oec niet en wilt mingen,
 
No in worde no in dade,
2535[regelnummer]
Dat hi met scalker behindicheit rade
 
Yet hem dar onderwinden daer af;Ga naar margenoot+
 
Mar late den tijt al sone gaf
 
Onse Here, ende gebruke sijns
 
Gelijc dat hi gerne dade dijns,
2540[regelnummer]
Op dattu di daer na wils berecken.
 
A[.]cherme, en besciet geen plardecken:Ga naar margenoot+
 
Al waenstu heymelijc doen dine dinge.
 
Hi ane siet al sonderlinge
 
Doch af, doch af die behindichede
2545[regelnummer]
Daer scalcheit es geminget mede,
[pagina 152]
[p. 152]
 
Want daer af comt die ewelike pine:Ga naar margenoot+
 
Hets sotheit groet. In den latine
 
Dit sijn broeder Ysewijns bloemen.
 
Nu salic u ander dinge begomen.
[tekstkritische noot]2472 Wies hs.: Vvies 2492 sot[t]e hs.: tote wat geen zin geeft. De verbetering is afkomstig van Verdam, Middelnederl. Woordenb. 2, 1002, i.v. ‘Gebreclijcheit’, daarna nader toegelicht in het Tijdschr. voor Nederl. Taal- en Letterk. 10, 263; verg. ook C. van de Water, ald. 9, 38. 2494 Merct in het hs. voluit. 2496 hare in het hs. telkens voluit.

margenoot+
(5)
margenoot+
(10)
margenoot+
(15)
margenoot+
(20)
margenoot+
(25)
[tekstkritische noot]2506 playdier[n]e hs.: playdiere terloops reeds verbeterd door De Vries, Middeinederl. Taalzdivering, blz. 16. 2507 be[hendic]heit hs.: beheit Dat er ongetwijfeld behendicheit behoort gelezen te worden, is reeds lang betoogd door De Vries, t.a.p. 2510 Constech[eit] het afkortingsteeken voor -eit is den kopiïst in de pen gebleven. De fout is reeds verbeterd door De Vries, a.w. blz. 17. 2511 niet Lelong had met gelezen, en dit is verbeterd door De Vries, t.a.p.; maar er staat wel degelijk niet 2516 twint De foutieve lezing van Lelong werd reeds verbeterd door Huydecoper op Stoke, I, blz. 592. 2518 can hs.: mā Men zou veeleer mach verwachten, maar palaeographisch is dat onwaarschijnlijker. 2520 clerc in het hs. voluit. - the[o]logie hs.: thelopie (niet theolopie zooals men uit de aanhaling bij Verdam, Middelnederl. Woordenb. 3, 1529 zou kunnen opmaken) 2521 en 2526 cleergie in het hs. voluit.
margenoot+
(30)
margenoot+
(35)
margenoot+
(40)
margenoot+
bl. 9 f.
margenoot+
(45)
margenoot+
(50)
[tekstkritische noot]2535 C. van de Water wil met scalker behindicheit rade veranderen in met scalker behindicher rade (in dit hs. worden -er en -eit door hetzelfde teeken voorgesteld). De lezing van het hs. is zoo onbegrijpelijk niet, als men rade maar als een meervoud opvat, waartegen wel geen bezwaar kan bestaan. Zoo behoeft men geen vrouwelijk woord rade te onderstellen, evenmin als een vorm behindicher in plaats van behindiger 2536 onderwinden hs.: onder winden 2541 A[.]cherme hs.: archerme reeds verbeterd door Verdam, Middelnederl. Woordenb. 1, 450, 459 en 999 (in de aanhaling 1, 999 staat achernie klaarblijkelijk een drukfout). - plardecken Over de lezing van het hs. kan geen twijfel bestaan, maar het woord is ons niet helder. Verdam, Middelnederl. Woordenb. 2, 109 i.v. ‘Decken’ stelt, vragenderwijs, voor te lezen geen plat decken steunende op Sp. II4 53, 44: ‘dwater no dat coude groet ghederen en mocht hen niet een plat’. Wellicht moet men lezen: en besciet geen placke decken (zie over placke, zekere munt: Gailliard, Gloss. Flam. i.v. en Keure v. Hazebr. 4, 174 a) waarbij het vers, uit een metrisch oogpunt, zeker beter zou klinken; maar het blijkt niet dat ‘niet een-, geen placke’, met de beteekenissen van ‘niet een oort’, een gewone uitdrukking was.
margenoot+
(55)
margenoot+
(60)
margenoot+
(65)
margenoot+
(70)
[tekstkritische noot]2546 en 2547 staan in het hs. in omgekeerde volgorde, wat echter geen zin geeft, wat reeds werd opgemerkt en verbeterd door C. van de Water, Tijdschr. voor Nederl. Taal- en Letterk. 9, 39. 2548 bloemen: blo- in het hs. op staanden voet verbeterd uit bll: de bovenste helft der tweede l is onvolkomen uitgekrast. 2552 waren hs.: was 2560 Starf in het hs. voluit.
margenoot+
(75)

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken