Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 2

(1931)–Lodewijk van Velthem– rechtenstatus


Des hertogen Jans doet .vli.(j) Dus es die hertoge ten Baren comen, 2785[regelnummer] Daer dit spel was genomen. Ende die ridders wel vermogen Waren te velde uut getogen, Entie banen gemaect waren,Ga naar margenoot+ Daer si haer spel souden baren,Ga naar voetnoot2789
[pagina 189]
2790[regelnummer] Entie vrouwen entie joncfrouwen, Die daer waren comen tspel beschouwen, Waren daer geordineert na dien, Dat sijt al wel mochte[n] besien,Ga naar margenoot+ Wiet daer wel of qualijc dade. 2795[regelnummer] Dit was al beset met vorrade.Ga naar voetnoot2795 Alst aldus was geordineert, Ende die ridders waren geordineert, Welc jegen anderen josteren soude,Ga naar margenoot+ Met groter bliscap, met groter vroude, 2800[regelnummer] So heeft die hertoge daer vernomen Van enen ridder die daer was comen.Ga naar voetnoot2801 Dese ridder was geprijst so sere, Dat niemen en dorste in genen kereGa naar margenoot+ Van hem allen, die daer waren, 2805[regelnummer] Jegen hem ene joeste varen, So goet joestere hiet die man.Ga naar voetnoot2806 Dit quam vore den hertoge Jan,Ga naar voetnoot2807 Die te hans daer over sende,Ga naar margenoot+ Ende ontboet, dat hi met genendeGa naar voetnoot2809 2810[regelnummer] Jegen hem josteren wilde Metten spere ende metten seilde.
[pagina 190]
Ga naar margenoot+ Die ridder ontbloet weder saen, Dat hijs niet en wilde bestaen,Ga naar margenoot+ Want hi ware sijn overhere, 2815[regelnummer] Ende het mochten gaen an sijn ere Mesquame den hertoge enige dinge Vander joesten onderlinge. Om dit so bat hi utermatenGa naar margenoot+ Den hertoge, dat hijs hem wilde verlaten.Ga naar voetnoot2819 2820[regelnummer] Die hertoge geloefden doe nadien,Ga naar voetnoot2820 Wat hem daeraf mochte mescien,Ga naar voetnoot2821 Dat wildi dat vergeten ware: ‘Ende nemmermeer oec hier nareGa naar margenoot+ Sone willic dats u vermaent werde,Ga naar voetnoot2824 2825[regelnummer] Des gevic u gewaregen verde,Ga naar voetnoot2825 Bi ridderscape ende bi eede.’ Dus heeft hi op dit geledeGa naar voetnoot2827 Die joesten jegen den hertoge ontfaen,Ga naar margenoot+ Dat hi node heeft gedaen. 2830[regelnummer] Nu hebben si beide speren in hant: Die hertoge Jan van Brabant Reet vaste te genen ward, Entie gene weder met snelre vard,Ga naar margenoot+ Ende int vergaderen van hem daer 2835[regelnummer] Gesciede dmeeste ongeval vorwaer,
[pagina 191]
Daer men nie af horde spreken, Want die gene heeft gesteken Met sinen spere an die hantGa naar margenoot+ Den hertoge, so dat brac te hant 2840[regelnummer] Die li[t]sen daer met was gebondenGa naar voetnoot2840 Die manicle; daer in ginc ter stondenGa naar voetnoot2841 Dat spere tusscen, in den arm, Tot inde muus, daer al warmGa naar margenoot+Ga naar voetnoot2843 Dbloet ute quam geronnen, 2845[regelnummer] Ende te hant sine gedane begonnenGa naar voetnoot2845 Te verwandelne op ter stat.Ga naar voetnoot2846 Sine liede scote te hem na dat Ende droegene vanden velde daer,Ga naar margenoot+ Maer onlange leefdi vorwaer,Ga naar voetnoot2849 2850[regelnummer] Daerna, hine starf, dat verstaet, Ende oec vergaf hi dese mesdaet Den ridder diet hem had gedaen. Ende tspel bleef oec sonder waen,Ga naar margenoot+Ga naar voetnoot2853 Entie bliscap van te voren, 2855[regelnummer] Werd verwandelt in rouwen, in toren.	margenoot+ (5) voetnoot2789 baren = vertoonen; Jonckbloet, Ann., vertaalde ostendere en verbeterde Lelong, die ‘oeffenen’ had. [tekstkritische noot]2790 joncfrouwen hs.: ioncfrouwen 2793 mochten hs.: mochte; de emendatie is van Jonckbloet, Ann. 2795 vorrade hs.: vor rade 2798 jegen hs.: iegen; josteren hs.: iosteren 2805 Jegen hs.: legen; joeste hs.: ioeste 2810 Jegen hs.: legen; josteren hs.: iosteren. margenoot+ (10) voetnoot2795 vorrade: Jonckbloet, Ann., verwijst naar zijn nota c. 7, vs. 32 (zie vs. 464); de beteekenis is aan geen twijfel onderhevig: dit (nl. al het ‘ordineeren’ van het spel) was bepaald op voorhand (met voorraad = Nndl. bij voorbaat) margenoot+ (15) voetnoot2801 Van enen ridder = Liébart, heer van Bauffremont margenoot+ (20) voetnoot2806 joestere: Jonckbloet, Ann. stelde voor joesteren te lezen. C^a Van de Water (Tijdschr, 9^e D., N.R., 1^e D., bl. 79) heeft hiertegen bezwaar, omdat joestere als substantief gebruikt een goeden zin geeft, nl. joesteerre, ndl. joesteerder = hij, die het joesteeren beoefent, die zich in de joeste onderscheidt, die eene joeste of joesten doet voetnoot2807 quam vore = viel te binnen margenoot+ (25) voetnoot2809 ontboet = verzocht, dringend; met genende = moedig, onversaagd. [tekstkritische noot]2814 overhere hs.: over here 2817 joesten hs.: ioesten 2828 joesten hs.: ioesten; jegen hs.: iegen. margenoot+ bl. 39 c margenoot+ (30) margenoot+ (35) voetnoot2819 verlaten = vergeven voetnoot2820 geloefden = beloofde hem voetnoot2821 mescien = misvaren, wedervaren margenoot+ (40) voetnoot2824 vermaent: men hem er zou aan herinneren voetnoot2825 gewaregen verde = waarachtige vrede; Jonckbloet, Ann., vertaalt naar Van Wijn, Ad. Heelu, p. 85: verzekerde vaart, reis, vertrek voetnoot2827 gelede: Jonckbloet verbeterde gebede, o.i. ten onrechte, want gelede = geleide, dus op verantwoordelijkheid van den hertog. Zie overigens: enes geleide bij Verdam, Middelnederl. Woordenboek. margenoot+ (45) margenoot+ (50) margenoot+ (55) voetnoot2840 litsen hs.: licsen, eig. snoeren; het woord werd reeds door Jonckbloet, Ann., verbeterd voetnoot2841 manicle = metalen armstuk van het harnas margenoot+ (60) voetnoot2843 muus: Jonckbloet, Spec., las muis; in Ann. schijnt Jonckbloet, de beteekenis van muus te beperken tot ‘muis van de hand’. Muus heeft echter de ruimer beteekenis van vleesachtig gedeelte, spier in 't algemeen (zie Verdam); hier dus: spier van den arm voetnoot2845 gedane = gelaat voetnoot2846 verwandelne = veranderen, verbleeken margenoot+ (65) voetnoot2849 onlange leefdi: Jan I stierf den 3^en Mei 1294 margenoot+ (70) voetnoot2853 bleef = bleef achter.

Vorige Volgende

Des hertogen Jans doet .vli.(j)