Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 2

(1931)–Lodewijk van Velthem– rechtenstatus



[pagina 198]
Hoe die verradenesse quam .xl[i]v. Dit maken ons die Hollanders cont, 2990[regelnummer] Dat op .i. Sent Jans avont,Ga naar voetnoot2990 Die grave Florens had genomen Enen dach, daer souden comen Die here van Sulen entie sine,Ga naar margenoot+Ga naar voetnoot2993 Entie here van Amestel, in scineGa naar voetnoot2994 2995[regelnummer] Waren onderlinge in veeden. Dit wilde die grave paysen ende vreden,Ga naar voetnoot2996 Ende dede daer oec so vele toe, Dattie pays ginc vorwerd alsoeGa naar margenoot+ Dattie grave gaf .iiii^c. pont 3000[regelnummer] Den here van Hamestel, optie stont, Te hulpen tsiere soenen daer. Herman van Worden, over waer,Ga naar voetnoot3002 Ende van Velsen GeraertGa naar margenoot+Ga naar voetnoot3003 Waren hier mede wel bewaerd,Ga naar voetnoot3004 3005[regelnummer] Daer dese dinge gesciede alsoe. Doe dit gedaen was so ginc doe Ga naar margenoot+ Die grave eten binnen Utrecht, Ende doen hi geten hadde recht,Ga naar margenoot+ Gingen diene wilden vaen 3010[regelnummer] Buten Utrecht heymelijc saen,
[pagina 199]
Ende leiden hem dus lage[n] daer. Bider Vecht lach ene, daer naer So lager vord twee te lande.Ga naar margenoot+ Doen dit gedaen was quam te hande 3015[regelnummer] Die here van Hamestel vor hem gegaen, Ende bat hem, dat hi op soude staen: ‘Ende laet ons varen uter stat B[e]tten.’ Die grave stont op na dat,Ga naar margenoot+Ga naar voetnoot3018 Ende haestem mede in die vard, 3020[regelnummer] Ende sat op .i. teldende pard,Ga naar voetnoot3020 Ende reet aldus uter stede. Daer volgeden hem si achte mede, Van sinen cnapen also saen.Ga naar margenoot+ Die here van Hamestel, sonder waen, 3025[regelnummer] Ende Herman van Worden, ende Geraerd Van Velsen waren in dese uutvaerd.Ga naar voetnoot3026 Doen Herman dies die waerheit vernam, Dat hi biden lagen quam,Ga naar margenoot+ Reet hi anden grave valiant 3030[regelnummer] Die enen sparwaerd had opdie hant, Ende sprac hem an al openbare: ‘Laet gaen, grave, den sparware.’ Al lachgende hi antworde gaf:Ga naar margenoot+ ‘Herman, doet u hant af,
[pagina 200]
3035[regelnummer] Ende laet minen vogel staen.’ ‘Grave, seit hi, gi sijt gevaen.’ ‘Herman, seit hi, gi donct mi sot, Houdi met mi aldus u spot?’Ga naar margenoot+ ‘Nenic, grave, so geve mi God ere, 3040[regelnummer] Gine siet Hollant nembermere.’ Doen stac hi dor den breidel daer Sinen arm. Doe quam daer naer Geraerd van Velsen, ende wilden slaenGa naar margenoot+ Met enen sweerde, ende doen saen;Ga naar voetnoot3044 3045[regelnummer] Maer dat benam hem Harman.Ga naar voetnoot3045 Hi wildem meer pinen doen an, Ende woude bat colen sinen moet. Om dit benam hi hem daer die doet,Ga naar margenoot+Ga naar voetnoot3048 Dus vordine henen daer hi woude. 3050[regelnummer] Die here van Amestel quam also houde, Ende sprac of hijs en wiste niet: ‘Herman, wat hebdi hier bespiet?’Ga naar voetnoot3052 ‘Here, dat ic u lange heb geseit:Ga naar margenoot+ Nu mogedi ende ic onse leit 3055[regelnummer] Op hem wreken, tonsen wille.’ Die grave sweech doe herde stille, Ga naar margenoot+ Ende werd bevaen met rouwen groet, Hi pensde wel hi waer doet.Ga naar margenoot+	voetnoot2990 Sent Jans avont = 23 Juni margenoot+ (5) voetnoot2993 Die here van Sulen: Steven, heer van Zulen of Zuylen voetnoot2994 ...here van Amestel: Gijsbrecht IV, heer van Aemstel; in scine = openbaar; Jonckbloet, Ann., meende te moeten lezen: Entie here van Amestel in scine, [Die] waren onderlinge in veeden voetnoot2996 paysen = bijleggen (fr. apaiser), verzoenen margenoot+ (10) voetnoot3002 Herman van Worden: Herman, heer van Woerden margenoot+ (15) voetnoot3003 ...van Velsen Geraert: Gerard, heer van Velsen voetnoot3004 hier mede wel bewaerd = hierdoor zeker van hun stuk; de verklaring van Le Long: gedekt, verseekert, is minder duidelijk; de uitdrukking: bewaert sijn met iet (zie Verdam, i.v. bewaren, 1206(14) beteekent door iets gewaarborgd zijn en heeft waarschijnlijk Velthem voorgezweefd. margenoot+ bl. 40 a. margenoot+ (20) [tekstkritische noot]3011 lagen hs.: lāge. Zooals Jonckbloet., Ann., het overtuigend bewijst heeft de kopiïst het verkortingstreepje verkeerd geplaatst (cf. overigens vs. 5028) 3012 In margine: muyden (17^e-eeuwsche hand) 3018 betten hs.: botten 3019 vard hs.: v'd 3020 pard hs.: pd 3026 uutvaerd hs.: wtv'd 3030 sparwaerd hs.: sparw'd 3033 antworde hs.: antw'de. margenoot+ (25) margenoot+ (30) voetnoot3018 betten: Jonckbloet, Ann., heeft over betten, I. beiten (beten) een lange nota. Betten beteekent: op de valkenjacht gaan (zie Middeln. Woordenb.; ook C^a Van de Water in Tijdschr. 9^e D, N.R., 1^e D., bl. 83), M. Stoke heeft ten andere: ‘ghi sout ute varen met veder spele’ voetnoot3020 teldende pard = telganger margenoot+ (35) voetnoot3026 uutvaerd = uittocht, partij. margenoot+ (40) margenoot+ (45) [tekstkritische noot]3044 sweerde hs.: sw'de. margenoot+ (50) margenoot+ (55) voetnoot3044 doen: Jonckbloet, Ann., vatte doen (necare) op als ‘forma primitiva, unde noster doden’, ‘hinc derivandum putarem verbum verdoen’. Zooals C^a Van de Water (Tijdschr., 9^e D., N.R., 1^e D., bl. 83) doet opmerken werd deze opvatting reeds weerlegd in het Middelnederl. Woordenb. Doen is hier niets anders als de samentrekking van ‘doeden’. De beteekenis is duidelijk: Gerard van Velzen wilde den graaf onmiddellijk dooden, maar Herman van Woerden belette het hem voorloopig voetnoot3045 benam = belette margenoot+ (60) voetnoot3048 benam = verloste van (zie Verdam, 883, 1b) voetnoot3052 wat hebdi hier bespiet?: (van het w.w. bespien: het op iets toeleggen) wat is men hier van plan? margenoot+ (65) margenoot+ bl. 40 b. margenoot+ (70)

Vorige Volgende

Hoe die verradenesse quam .xl[i]v.