Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 2

[p. 205]

tekstkritische noten

3156 part hs.: pt 3157 si hs.: hi. Jonckbloet, Ann., stelde deze emendatie voor, die inderdaad een beteren zin geeft 3158 opspleten hs.: op spleten.

Hoe die Vriesen over quamen om den grave te bescuddene .xlvi.(j)

Die Vriesen die dit hebben vernomen,³¹³⁹
Ende over dwater som sijn comen,
Om den grave te lossen dare.
Des werd Herman sciere geware,
Ende sprac: ‘Gi heren, wats u raet?⁺
Mi donct, dat hier gescepen staet:
Bliven wi langer, wi sijn verloren,
Op dit huus, ic segtu te voren,
Want hier comen onse viande,
Beide te water ende te lande;⁺³¹⁴⁸
Mi donct wesen die beste raet,
Die den meester, die hier staet,
Voren haestelijc tere ander stede,
Daer wi mogen sine lede
⁺ Binden ende pinen, dat verstaet.’⁺
Dit dochte hem allen een goet raet,
Ende bondene vaste metter spoet,
Op .i. part dat was bore goet;³¹⁵⁶
Occ seidemen dat [s]i die vinger sine
Opspleten tot siere ander pine,⁺³¹⁵⁸
Op aventure, oft hi ontbonde,
Dat hire genen troest ane vonde.

3139 Vriesen: Jonckbloet, Spec., las Vriezen; die: Jonckbloet, Ann., stelde voor die te schrappen

+ (5)

+ (10)

3148 te lande: Jonckbloet, Spec, las alleen lande

+ bl. 40 d.

+ (15)

3156 bore (goed) = in het geheel uiet (goed); bore is een versterkende partikel van een ontkenning die verzwegen wordt (zie verder Verdam, i.v. bore)

+ (20)

3158 opspleten: (van het w.w. opspliten = opensplijten) openspleten, kloofden.

[p. 206]

 

Ende enen grawen roc dedense hem an.

 

Dus voerdense wech den edelen man.

 

Nu hord vanden Vriesen vord:⁺

 

Daer was .i. onder, hebbic gehord,

3165

Die Clais die Grobbere was geheten,

 

Ende was een cnape wel vermeten,

 

Ende dese had oec des graven cleder,³¹⁶⁷

 

Ende daerom waest hen vele te leder.⁺³¹⁶⁸

 

Hi sprac den Vriesen aldus ane:

3170

‘Mi donct dat beste na minen verstane,

 

Dat wi die wegen belecgen saen,

 

Dan dat wi thus vore bestaen,

 

Want si selen den grave ter[e] ander stat⁺

 

Voren, ende daer moge[n] wi te bat

3175

Opten wech den grave gewinnen,

 

Da[n] van den huse beleide[n] wise daer binnen.’³¹⁷⁶

 

Dus daden si daer sinen raet,

 

Ende onlancs daer na, dat verstaet,⁺

 

Brachten si den grave aldare,

3180

So dats die gene worden geware.

 

Doen sprac .i. Vriese, ende was blide:³¹⁸¹

 

‘Gi heren, sta wi op met nide,³¹⁸²

 

Ende laet ons teken nu geven⁺³¹⁸³

 

Onsen vrienden ende onsen neven,

+ (25)

3167 had... des graven cleder = behoorde tot de huishouding van graaf (Floris)

+ (30)

3168 waest: Jonckbloet Spec., las wast; te leder = te meer leed, te pijnlijker

+ (35)

3176 beleiden: Jonckbloet, Spec., verbeterde stilzwijgend beleiden. De beteekenis is o.i.: dan dat wij (de Friezen) hen (de edellieden) van het huis daar binnen verplichten (den graa uit te leveren)

+ (40)

3181 Vrise: Jonckbloet, Spec., las Vrise

3182 sta: Jonckbloet, Spec., las sla; opstaen = oprijzen

+ (45)

3183 laat ons teken geven: laat ons het herkenningsteeken geven.

[p. 207]

3185

Want onse here die comt ginder.’

 

Si daden teken meer ende minder³¹⁸⁶

 

Ende scoten op met hare scare.³¹⁸⁷

 

Des werd Herman oec geware⁺

 

Ende seide: ‘Gi heren, nu siet,

3190

Ginder comt op ons .i. michel diet:³¹⁹⁰

 

Het sijn viande, na minen wane,

 

Si hebben wille ons te bestane.

 

Wine connen den grave niwer bringen,⁺

 

Hi moet al hier voresingen.’³¹⁹⁴

3186 Si daden teken: zij gaven het signaal

3187 scolen op = rezen op

+ (50)

3190 .i. michel diet = een groote hoop volks

+ (55)

3194 voresingen = voorzingen (von. bekoopen)

3173 tere ander stat hs.: ter ander stat, emendatie van C^a Van de Water 3174 mogen hs.: moge 3176 dan hs.: dat; Jonckbloet, Ann., etelde deze verandering voor; beleiden hs.: beleide 3181 een hs.: .i.

3194 voresingen hs.: vore singen 3195 Nu hs.: lu. I is in het hs. blijkbaar foutief voor N, want er staat in margine n; zonderling genoeg bewaarde Jonckbloet lu in den tekst, maar verbeterde in Ann.: Nu. Met Nu ontbreekt er een onderwerp. maar dit is niet ongewoon bij Velthem. 3201 tswaerd hs.: tsw'd 3203 ward h: w'd 3208 pard hs.: pd (op rijmwoord vervard).