Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 2

[p. 318]

tekstkritische noten

Titel: foutieve nummering: .xxviii. in plaats van .xxxii. 2213 heren hs.: haren 2214 dorbreken hs.: dor breken.

Van den Vlaminge noch .xx[xii.]

Mijn Her Boyden van Poproden²²⁰⁴
Hadde daer sine vrient ontboden,
Ende hilt daer in den storm te midden

Met enen mechel sterken stave.
Van Aelst was hi borchgrave,⁺
Ende .i. die beste geviseert
Entie beste Vlaminge conforteert,
Naest Renesse daer was opt velt.
Hi dranc dore met gewelt
Ende alre naest na h[e]ren Gie.⁺
Hi halp dorbreken die partie.
Dese machmen met eren nomen,
Waer dat ridders te gader comen.
Daer Vlaenders ere yet an gelach
Daer was hi gereet nacht ende dach.
Seger Lonke werd oec gevelt,²²¹⁹
Die den Ghenscen standert helt,
Vier werven op sine cnien.
Dor genen anxt wildi vlien,
Ende ember op, met groter cracht,⁺
Daer men boven sijn hovet vacht.

2204 Boyden van Poproden: Boudewijn van Poperode, burggraaf van Aalst

+ (5)

+ (10)

2219 Seger Lonke: misschien Seger van Gent, vermeld in een stuk van 1297, in Du Chesne, Histoire généalogique des maisons de Guines... preuves, bl. 505.

+ (20)

[p. 319]

2225

⁺ Uten Vier Ambachten wasser .i. deel,

 

Die optie Vranken waren geel.

 

Daer vacht oec mijn her Willem,^2227-2228

 

Met groter cracht, van Boenhem,⁺

 

Een donvervarste die leeft,

2230

Dats Vlaendren noch te bat heeft

 

Van siere daet, die hi wrochte,

 

Dat menich Fransoyse becochte.

 

Al hebbic vander [i]e[r]sten bataelgen⁺

 

Gesproken aldus, van hare faelgen,

2235

Ende oec van hare bagelhede,²²³⁵

 

E[e]ric van den andren .ii. dede:

 

Si sloegen met sporen alle d[r]ie

 

Op ene ure, gelovets mie,⁺

 

Dene ontbeide anders niet.

2240

Si riepen alle: ‘Merdaelge! Vliet!’

 

Elke bataelge coes die sine,

 

Maer in vele corter termine

 

Waren si alle gescoffiert⁺

 

Ende hare bataelge gestoffiert

2245

Dan gi sout wel vollike lesen

+ bl. 49 e.

2227-2228 Her Willem... van Boenhem: Willem van Boonem, ridder. Hij had zich reeds in 1292 onderscheiden door zijn vijandelijk gedrag tegenover de Gentenaren, die de zijde van den Franschen Koning gekozen hadden. Hij had een groot getal van deze Koningsgezinden in hechtenis gezet. (Zie Diericx, Mémoire sur les lois... des Gantois, II, bl. 141). Gilles li Muisis (Corpus chronicorum Flandriae, ed. De Smet, bl. 192) vermeldt dat de dominus de Boinem tot de Tempeliersorde behoorde

+ (25)

+ (30)

2235 bagelhede = vermetelheid.

+ (35)

+ (40)

[p. 320]

 

.i. Pater Noster. Ende mettesen

 

Doen si sagen dese mescance

 

Riep[en] si alle: ‘Roy die Franse!⁺

 

Waer sidi nu? Wi sijn verloren!’

2250

Die den rouwe had mogen horen,

 

Hine hadde nemmerme vergeten

 

Ende hoese haer hande te gader smeten.

 

Waer sidi? Grave van Artoys?⁺

 

Endi gi Jacob van Ternoys?²²⁵⁴

2255

Dankervile ende Aspermont²²⁵⁵

 

Lagen ter eerden so gewont,

 

Sine conden hem niet in staden staen,

 

Haer grote roem was nu gedaen.⁺

 

Deen beval den andren Gode

2260

Bitterlike in groter node.

 

Daer bleef die bloeme van Kerstenhede,

 

Vore volc te voet ende sonder stede.

 

Het wilde God, het moeste wesen.⁺

 

In horde noyt singen, no lesen,

2265

Van selken jammer, alse dit was.

 

Daer lach van doden menich tas.

 

Si wrachten alle jegen Gode

 

Ende jeghen des Paus gebode.⁺

 

Baugelijn vacht daer menichfout,²²⁶⁹

2270

.i. vroem ridder ende .i. stout.

+ (45)

+ (50)

2254 Jacob van Ternoys: Ternois is de naam van een oud graafschap dat aan den bovenloop van de Leie gelegen was in de omstreken van Terwaan

2255 Dankervile: Robert de Tancarville, erfelijke kamerling van Normandië (Chronique artésienne, ed. Funck-Brentano, bl. 22 en 49); Aspermont (zie vs 1959)

+ (55)

+ (60)

+ (65)

2269 Baugelijn: Baugelijn van Aardenburg (Bull. de la Commission royale d'histoire, 3^de reeks, I, blz. 96).

[p. 321]

 

Hine fineerde, no hine [ver]onste,²²⁷¹

 

Van dien dat die wijch begonste

 

Toten inde, van groten slagen,⁺

 

Hem allen wondert diet ansagen.

2275

⁺ Mijn her Geraert Ferrant

 

Was so bese[ch] metter hant,²²⁷⁶

 

Het boech al dat onder hem quam.

 

Mijn her Cortals [ogen] sagen gram⁺

 

Ende was so diep met hem indrongen

2280

In den wijch, met Slijcb[aer]ds jongen,

 

Dat menne daer seide over doet.

 

Dies was int here jammer groet.

 

Hi werd les[t]ent, daer hi stont,⁺

 

Onder die viande sere gewont.

2271 veronste: Verdam stelde voor v'onste te lezen, daar conste geen zin heeft. De beteekenis zou dan zijn: hij was niet spaarzaam (van het w.w. veronnen = sparen, zuinig zijn) met groote slagen (van het zwaard). (Zie Tijdschr. voor Nederl. Taal- en Letterk., X, 1890, bl. 262)

+ (70)

+ bl. 49 f.

2276 besech: in plaats van beset = ingesloten, beide woorden worden dikwijls verward. Zie Verdam, Middelnederl. Woordenboek, I, kol. 1025 en vlg

+ (75)

+ (80)

2233 iersten hs.: jeesten. De emendatie is van Verdam (Tijdschr. voor Nederl. Taal- en Letterk. X, 1890, bl. 262) 2236 Eer ic hs.: Eric 2237 drie hs.: die. Emendatie van Verdam (Tijdschr. voor Nederl. Taal- en Letterk., X, 1890, bl. 262 2244 gestoffiert: de t zeer onduidelijk, maar zeker geen c.

2248 Riepen hs.: riep 2250 Die den hs.: dieden.

2271 veronste hs.: conste 2274 ansagen hs.: an sagen 2276 besech hs.: beset 2279 indrongen hs.: in drongen 2280 Slijcbaerds hs.: Slijcberods 2283 lestent hs.: lesent 2285 Ferrijn hs.: herrijn. Le Long las Her Hijn 2289 Heer hs.: hoer, een verschrijving veroorzaakt door het volgende hoet 2290 vrinde hs.: viande. De emendatie is van D^r J. Frederichs, Les derniers travaux sur l'Histoire et l'Historiographie de la hataille de Courtrai, bl. 182, a. I.