Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 3

Hoe God ten ordele sel comen. .xiii.⁺

⁺ Men leest, dattie rechter sal comen
Te middernacht, hebbic vernomen,
Niet om die vrese des tides,
(Alse Augustijn doet ons gewises)⁶⁵⁰
Maer om die sake der donkerheit,⁺
Dat es te secgen sier heymelicheit.
Des rechters comste die sal sijn
Alse ene haestige blixeme fijn,
Ende ene claerheit, die dan sal
Sonne ende mane bedecken al,⁺
Niet datsi haer scinen selen laten,
Maer bi gelike van desen st[.]aten.⁶⁵⁸

Anders leestmen over waer:

Datsi sevenvout clare daer⁶⁶⁰

+ Cap. 13. Vertaald uit Vincentius' Epilogus, c. CXII

+ bl. 90 a.

650 gewises = gewis 's, d.i. Augustijn doet 't ons weten

+ (5)

+ (10)

658 staten = staat (nl. van zaken); Vinc.: non sue lucis diminutione, sed veri luminis comparatione

660 si = de klaarte (vs. 655) van God's komst; clare = klaarder (comparatief).

[p. 368]

 

In dien dage sal scinen dan⁺

 

Dan si nu gescinen can.⁶⁶²

 

Maer inden ansiene, hebbic vernomen,

 

Des gewarich lichts, dat dan comen

665

Sal, so selen si alle om desen

 

In haren naturen donker wesen.⁺

 

Onse here sal inder locht na dat

 

Hem vertonen, ter selver stat

 

Aldaer hi op te hemel clam.

670

Vor hem selen sijn, alsict vernam,

 

(Gelijc enen verwinre groet)⁺

 

Alle die tekene na siere doet,⁶⁷²

 

Ende alle die instremente gerede,

 

Daer hi dore gedoet was mede:

675

Dat cruce, die nagel, die crone,

 

Entie glavie oec na tgone.⁺⁶⁷⁶

 

Daer ave seget Crisostimus:

 

Dattie ingele selen daer dus

 

Dat cruce hoge dragen daer

680

Op haer scouderen; ende vorwaer

 

Sine coninclike comst daermede,⁺

 

Gelike enen der heerscher, mede

 

Voreboetscapen si dit daer.⁶⁸³

 

Niet allene, wet vorwaer,

685

Metten cruce, maer openbaer

 

Met sinen wonden sijns lichamen,⁺

+ (15)

662 si = de klaarte van zon en maan

+ (20)

+ (25)

672 tekene = samen met instrumente (vs. 673) ter vertaling van: suae mortis instrumenta; na: Verdam (M.W., VIII, 186) emendeert in van

+ (30)

676 glavie = lans (Vinc. lancea). In dit woord glavie schuilt tevens een toespeling op de beteekenis ‘vaandel, banier’ (M.W., II, 1990); bij Vinc. quasi triumphi (vgl. vs. 671 verwinre) vexilla

+ (35)

683 voreboetscapen = vooraf aankondigen.

+ (40)

[p. 369]

 

Ende sinen tekenen alle tsamen

 

Van sinen wonden salmen tonen,

 

Om dat hi daer met wille[.] versconen,⁶⁸⁹

690

Dat hi die selve here oec sij

 

Die hem crucen liet om di.⁺

689 versconen: de beteekenis van het woord is niet duidelijk (M.W., VIII, 2372). De bedoeling is: bewijzen, duidelijk maken (ut ostendat)

+ (45)

661 in dien dage Vinc.: in die illa 673 instremente hs.: in st'mēte 674 dore hs.: vore (emend. M.W., 8, 186), Vinc.: suae mortis instrumenta 683 voreboetscapen hs.: boetscapen 685 openbaer in het hs. voluit.

687 sinen: in M.W., 8, 186 en 2372 emendeert Verdam in sine, m.i. ten onrechte, daar sinen tekenen samen met sinen wonden vs. 686 van het voorzetsel met afhangt; vgl. metten cruce vs. 685 689 wille[.] hs.: willen (emend. M.W., 8, 2372) 697 ewangelie[.] hs.: ewangelien, Vinc.: in evangelio 700 en 714 vóór het vs.: 704 claer in het hs. voluit.