De literaire manifesten van het fin de siècle in de Zuidnederlandse periodieken 1878-1914

-51- ‘Wie en wat we zijn’ [Programmaverklaring van Tooneelblad]

Eene groep - gerugsteund door eene massa - die gelooft aan eene betere toekomst voor ons volk; - overtuigde voorstanders der grondbeginselen die de Zuid-Nederlandsche Taalbeweging in het leven riepen; - kampers voor eigen Taal, eigen Zeden, eigen Kunst.

We denken dat in eene bij uitstek Vlaamsche stad als Antwerpen, in de hoofdplaats onzer Beweging, waar verscheidene organen, aan tooneel en kunst gewijd, in de Fransche taal verschijnen, ook een degelijk Nederlandsch blad dient te bestaan; een blad dat voor ons volk, voor onze kunstenaars, weze wat die andere bladen meer in 't algemeen, en dus niet zóó wel voor ons in 't bijzonder, zijn.

Wij nemen eene openstaande plaats in, en we mogen dus met volle recht voor ons eene spreuk te pas brengen waarvan zóó menigmaal misbruik wordt gemaakt: wij komen eene leemte aanvullen.

Belangloos vatten wij de zware onderneming aan; op het publiek, op hen wier voordeel wij behartigen, rust de plicht ons te sterken en te steunen.

Tot allen is onze oproep gericht, zonder onderscheid van kleur: de kunst is boven partijtwisten verheven.

[p. 240]

Geene politiek dus - politiek, zooals men die tegenwoordig al te veel verstaat, brengt slechts haat en tweedracht voort.

Kunst bloeit niet waar tweedracht gezaaid wordt. Kunst is eene vrucht van Vrede en Liefde.

Zij heelt de wonden door haat en dweperij geslagen; zij is de band die de menschen verzamelt aan den disch van verstandelijk genot; zij is 't die levenssmart en levensellende verzoet en doet vergeten.

Vrij en onafhankelijk. Recht en Waarheid slechts voor oogen houdend, zullen wij ieveren voor ons doel: geestverheffing van ons volk door de ontwikkeling van zijne eigene kunst.

a.	tooneelblad.
b.	Het Tooneel in en buiten den Schouwburg.
	Motto: De Wereld is een Schouwtooneel. (J.v.d. Vondel).
c.	Antwerpen.
d.	Drukker: Ww De Backer - Antwerpen.
e.	‘Wie en wat we zijn.’
f.	1^e jg., 1893-'94, nr 1, zaterdag 16 september 1893, pp. 1-2.
g.	Ondertekend: De Redactie.