Memoriaelbouck. Dagboek van gebeurtenissen te Haarlem van 1572-1581

Dagboek van gebeurtenissen te Haarlem van 1572-1581

[p. 219]

⁺1581

[1 Januari 1581]

Jannuarius. 9, 10, strenge coude dagen.

+ folio 1

[25 Februari 1581]

Februarius. 22 een halif faendel Engelzen ende Scotten in stadt gecomen ende zanderdachs vertrocken.

25 dach pecktonnen gebrant, omdat Steenwijck⁶¹³ ontset was.

613 Steenwijk was vier maanden belegerd door Rennenberg.

[22 Februari 1581]

22 Petersstoel is het ijs wech gesmolten ende open water.

[25 Maart 1581]

Mercius. Prima Mercii is Willem van Nassau met zijn Staeten binen Haerlem gecomen. Regen, wint.

25 zijnder ettelicke zoldaten gepasceert door Haerlem.

[29 Maart 1581]

29 zijen die scutterije verandert bij ordinancie van burgemeesteren.

In Marcio zijnder 2 faendelen zoldaten in stadt gecomen ende zijn op die geestelicke persoonen geleijt. Ende de burgers hebben tot assistentie van de zoldaten ontfaen van burgemeesteren ter weck 8 stuvers elck op zijn porci. Maer dese zoldaten zijn vertrocken den 14 Junii nae Vrieslant.

Groot gebreckt int hoij, een wagen hoijs 6, 8, 10 gulden. Hoochwater omtrent dese tijt.

[18 April 1581]

April. 18en dach omtrent 4 uren een faendel knechten in stadt gecomen ende worden geleijt in die Backenesse kerckt ende te ses uuijren metter haest vertrocken nae Vrieslant. Pieter Duijvenss. was vaendreger.

[29 April 1581]

29 vant stadthuijs gepubliceert den swaren impost ende dat men den ouden catholieke religie niet mer mosten exerceren⁶¹⁴.

⁺29 zijnder zoldaten voor stadt gecomen ende binen 3, 4 dagen vertrocken.

614 De tekst van deze ordonnantie o.a. in hs. 41., p. 26.

+ folio 1v.

[2 Mei 1581]

Meij. Prima Meij zijn die burgers op secker gelt gestelt ter wecke tot ascistentie van de zoldaten.

2en dach gepubliceert, dat men noch 14 dagen het bier zoude tappen voor een stuver 1 deuijt ende niet langer ende intlanche bieren niet hooger dan het Haerlemsche bier. Fugels bier die can 1 stooter.

[3 Mei 1581]

3 es Jacobus Saphes⁶¹⁵ pater van Heijlo in de gisseling gestelt int Gulden Vlies tot Clement Corz. Heer Alst⁶¹⁶ van Amsterdam een canuck mede in de gieseling gestelt.

615 Saffius.

616 Alstenius Blommert.

[5 Mei 1581]

5 es pater Meijnart⁶¹⁷, heer Claes Linelangen in de giselinge gestelt, oorsacke omdat zij haer geestelicke goeden niet wilden anbrengen.

Int beghin van Meij hebben zeckere Catholicke burgers een request ge-

617 Meinardus Hendriksz.?

[p. 220]

maeckt ende van veel onderteijckent tegen die statisfactie van Haerlem, om haer oude religie weder te hebben etc.⁶¹⁸.

618 Het request was opgesteld door Coornhert. Tekst o.a. in hs. 41, p. 34.

[29 Mei 1581]

29 isser een doerwaerder uut den Hage gecomen ende heeft den Catholiken, diet onderteijckent hadden, coram nobis⁶¹⁹ geroepen ende mosten compareren den 3 Junii.

Diet request was mede gepresenteert den Prins van Oraingen etc.

Die principael burgers ende auctoren zijn in fine Julii thuijs gecomen, ettelicke eer thuijs ende hebben daerop grote costen gelegen ende niet bedreven.

619 ‘Voor ons’.

[5 Juni 1581]

⁺Junius. 5 dach zijn die Mistristen van de Falij Beghinof in die gieseling gestelt van de Staten wegen in den Hollantze thuijn⁶²⁰ over het kerckhof, omdat zij haer geestelicke goeden niet over en wilden geven.

+ folio 2

620 Herberg aan het tegenwoordige Klokhuisplein.

[19 Juni 1581]

19 zijn die mistarsten uutgegaen op conditie, dat zij haer goeden binen 3 dagen zouden brengen of zij zouden haer poorten ofhangen.

[10 Juni 1581]

Omtrent den 10 junii hebben die uutlaenders van Amsterdam binen Haerlem op moeten brengen tot ascistentie vant oorloge 1580 £.

[13 Juni 1581]

13 zijnder seckere schepen tot den Zuijden met soldaten gepasceert.

[14 Juni 1581]

14 mede seckere schepen met soldaten gepasceert, maer bedreven veel quaets op den boer.

[19 Juni 1581]

19 den proost van Aelst voors. zijn nae den Hage gevoert met een wagen bij den schout bij nacht Willem Haerdebijl en met 2 excijsdregers, maer den 2 Julii thuijs gecomen ende haer goederen quijt.

[20 Juni 1581]

20en die 4 burgemeesteren van Haerlem hebben die poorten van de Baginof of doen hangen, omdat zij haer goeden niet en wilden overleveren.

[25 Juni 1581]

25en is den Prince Wilhelms van Nassau binen Haerlem gecomen, den 26 wederom vertrocken.

[26 Juni 1581]

26 zijn die mistercen geadverteert, dat zij haer goeden over zouden leveren of die burgemeesteren zouden schicken, dat haer huijsen verhuijert worden.

[4 Juli 1581]

Den 4 Julii hebben zij haer landen ende goeden overgeven in handen van de burgemeesteren.

In der maent Julio heb men in den Hage het wapen van de Coe. Mt. uutgeroijt ende ofgeworpen⁶²¹.

⁺Julius. Het vrouwengilt van Haerlem hebben doer lange processen ende grote costen haer goeden moeten overleveren in handen van burgemeesteren ende den magistraet.

621 De afzwering van Philips II vond plaats op 26 juli.

+ folio 2v.

[p. 221]

[7 Augustus 1581]

Augustus. 7en Die magistraet van Haerlem hebben den eedt gedaen in handen van Mr. Dirick van Nieuwenburgh, raetsheer in den Haghe, tegen Coe. Mat., smorgens thuscken 8 ende 9 uren. Nae den middach hebben die stadts boden den eedt gedaen.

[19 Juni 1581]

19 dach Saterdachs provosten, capiteijnen, vaendragers etc. hebben den eedt gedaen in handen van den schout en burgemeesteren.

[21 Juni 1581]

21 dach op Hartgensdach hebben die burgemeesteren laeten ofhaelen het wapen van Coe. Mt. van de huijse van de tollenaer Pieter van Drijl⁶²² opt Sparen.

Den tollenaer es ontboden, om zijn eedt te doen tegen Coe. Mat. Hi en heeft niet willen doen.

Hendrick Cijpriaensz. is mede ontboden, om zijn eedt te doen, maer heeftet gerecuseert; doer veel driegementen van de overicheijt heeft hij den eedt gedaen, 4 Octobris.

622 Pieters Harensz. van Driel (geb. c. 1531) had na de overgave van Haarlem enkele dagen Johan van Duvenvoorde verborgen gehouden. Zie Informatien, 70. Hij werkte voor zijn zwager Jan Damen, aan wie de tol te Spaarndam was toevertrouwd.

[25 Juni 1581]

25 op een Vrijdach een placcaet gepubliceert tegens den Coe. Mat. doer een doerwaerder uut den Hage.

Noch een placcaet, dat alle uutlanders thuijs zouden coemen etc.

[1 September 1581]

⁺September. Prima Septembris hebben burgemeesteren die cleijne scholen ontboden van de burgerije, om voor oogen te houden, niet te leeren dan die boecken, bij haer ordineert op den eedt; ettelicke hebbent gedaen ende dander niet ende de facto niet mier te leeren eenige jongers.

+ folio 3

[11 September 1581]

11. dach es den magistraet gestelt ende haer eedt gedaen.

[4 October 1581]

October. 4 dach is Pieter van Drijl tollenaer vors. uut zijn offici gestelt zonder advertissement.

Filium Joost Augustijn⁶²³ in zijn plaets als tollenaer.

623 Joost Augustijnsz. Steyn werd 2 oktober 1581 benoemd. Zie A.R.A., Graf. Rkk., 27, 259v.

[13 October 1581]

13en zijnder schepen met zoldaten door Haerlem gepasceert nae Vrieslant.

[1 October 1581]

Omtrent Simonis et Juda⁶²⁴ zijn die burgers doer bevel van Burgemeisteren met beletten bewaert, om contributie te geven, elck op zijn quoint 50, 60, 100, 200 etc.

Ende die Amsterdammers en zijen niet vrij gegaen van dese contributie.

624 28 oktober.

[4 November 1581]

Omnium Sanctorum. 4 twee schepen met zoldaten doer Haerlem gepasceert.

[p. 222]

[12 November 1581]

12 Novembris zijn alle regenten van de goodtshuijzen verseet.

[1 December 1581]

December. In principio heeft Jacop Augustijnen den tromelen doen slaen, om soldaten te hebben ende heefter weijnich gecregen ende comende in den Hage met zijn soldaten worden ofgedanckt, want ten waeren anders niet dan kinderen.