|
| |
| |
| |
De leevendige doode.
Kluchtspél.
Eerste tooneel.
Agniet, Goedhart, na huis gaande.
MAar Sinjeur Goedhart, 'k bin beschaamd veur zo veul eer
Als jy ons andoet, en ik dorst het nimmermeer
Verhoopen, datje naa myn zaal'ge mans verscheijen,
Om ons meer dénken zoudt; en jouw affectie leijen
Tut het verzoeken van myn dóchter veur jouw zeun.
Joost is zo hupsch ien borst, zo zuinig en zo deun,
Dat ik veur Leonoor gien béter knecht zou wenschen.
Maarjouw kind wordt ook gepreezen by de menschen;
En daerom heb ik lang het oog op heur gehad:
Het is zo braaven meid as ik ooit kende in Stad.
Ook ken ik, zonder schier te schreijen, niet vergeeten,
Hoe 'k mit jou zaal'ge man veul jaaren heb versteeten
In rechte vriendschap. Och die vroome Jóchem Jool!
Van jongs op maakten wy al kennis in het School.
| |
| |
Hoe dikwils hebben wy op zólder en in kelder
Ien rólletje gespeuld, en opgezaagd wel helder
Van Kruls Diana, en Florentius!
Het van myn man; jy waert van jongs op al Poëet;
Jy speulde ook mooi veur vrouw: het heugtme nóch. ô jemie!
Hoe dikwils liepje mit mekaar nae de Akademie;
Die tyd is veurby. Wy leefden saam as broers,
En de ien was van den aâr ook nimmermeer jaloers.
Al wat wy hadden was by ons gemien, as vrinden.
Die iens gezind, ook in elks wil vernoeging vinden.
Laet ons die vriendschap nou, is 't jóuw genégenheid,
Maar daer 's iets dat my op 't harte leit:
Men mient dat Joost, jouw zeun, niet hiel veul houdt van vrouwen.
As hy jouw dóchter heit, zel hy 'er wel van houwen,
Hy is geschikt, en vroed.
Ik bin jou zeer verplicht.
Wat dunkje; is het niet best, dit werk maar straks verricht?
Roep jy jouw dóchter, 'k zel myn zeun, zo hy geried,, is
Ook roepen: 't yzer dient gesmeed, terwyl het hiet,, is.
Proon, Proontje roep men kynd.
Zeun. Joost, kom hier iens, vaâr.
| |
| |
| |
Twéde tooneel.
Agniet, Leonoor, Goedhart, Joost.
Ik wil je uittrouwen, kynd.
Mamaatje, is het wel waar?
'k Heb lang daar na verlangt; maar met wie zal het wézen?
Ien hups ryk Jongman, die fraai schryven kan en leezen.
't Is dan met Meinaart niet?
Zing, spring van blydschap; 'k zél je goeije tyng doen hooren.
Zie daer, ik heb veur jou deuz' vryster uitgekooren.
Veur my Papa? wat zou ik met een vryster doen?
Ik houw 'er niet veel van...
Kom Noortje, geef me ien zoen.
Wat zo! nou zeg me iens, kénje in Joost behaagen krygen?
Maar zo ik trouwen moet Papa, wil 't niet verzwygen.
Zal ik dan niet meer als één vrouwtje hebben?
Zel jy daer niet genoeg an hebben?
| |
| |
Papa? verandering van spys geeft lust tót eeten.
Als je iens een maand getrouwd zult zyn, dan zel je 't weeten.
Maar Paatje, waarom geef je aan onzen Haan dan wél
Maar! maar Juffrouw Agniet, jouw kind zeit niemendalle?
Dat 's wysselyk gedaan heur Bruigom ten gevalle.
Ze toont verstand, en spaart de moeite my, dat ik
Met myn wélspreekenheid in 't antwoord niet verstik.
Zel ik het énd van al jouw zótsklap nooit beleeven?
Kyk, blaauwe winkbraauws met rood háár door een geweeven,
Dat is wat raars. Wel ja; dies houw ik veur gewis,
Dat zy exprésselyk veur my gebooren is.
En is het zo, waarom met 't antwoord dan te draalen?
Spreek vrouw gedierte, óf wel de drommel mag je haalen!
Wel Joost, wat taal is dat?
Kom hier, waer loop je dan?
Neem jy niet Sinjeur Joost, tot bruigom, en veur man?
Waerom hum dan te schouwen?
En jy, begeerje ook niet mit Leonoor te trouwen?
| |
| |
Wel waerom tóch geschreid?
Dat zyn de tékens van oprechte deugd'lykheid.
De maagdelyke schaamt' doet ligt jouw dóchter zuchten.
Zo 'k jouw verlaat, Mama, sterf ik van ongenugten!
Je zelt wel bly zyn, dat je dus van béd verruilt.
Hoe jongen, schrei jy ook?
Want een goed man behoort, als hy zyn vrouw ziet weenen,
Zyn traanevaten ook straks te openen met éénen.
Schrei, schrei myn bruidtje: want de traanen die je schreit,
Zel jy niet wat'ren, en opdat in zékerheid
Tóch geen bruidstraanen op de bruilóft en ontbreeken,
Zel ik ook bruigoms met bruidstraanen t'saam doen leeken.
Och, óch, 'k heb meêly, en ik schrei ook al met één.
Gae jy in huis, ik zel mit Joost ook binnen treên
Tót flus; daar 's vólk. Hi, hi...
| |
Dérde tooneel.
Meinaart, Koen.
OCh Koen, ik beef van vreezen!
Elk gaat al schreijende in zyn huis: wat mag dit weezen?
| |
| |
Dat weet ik niet; ligt is heur kat, óf hondtje dood.
Is 'er ook prykel om de meid te roepen?
Wat staat my dan te doen om 't vreezen te beletten?
Een roemer Rynsche wyn zal al jouw zórg verzétten.
Ik vrees iets 't gene ik schroom te weeten!
'k Gaa zelf na Leonoor, om myn ontrust gemoed
Te vreên te stéllen, en de zaak van haar te weeten.
Wat is 't eléndig van de min te zyn bezeeten!
| |
Vierde tooneel
Meinaart, Proontje, Koen.
OCh zeg! wat tyding brengje ons meê?
Geen and're als knaaging, zórg, verdriet, en harte weé.
Wat is 'er zeg het ras, wil de oorzaak ons beleijen.
Och! 't is gedaan! de droes wil hier op stélten reijen!
Mag ik je bidden, doe de zaak my straks verstaan.
| |
| |
Jouw liefste is al verloofd, en zel haest trouwen gaen.
Dat haar moeder, heel te onvreeden,
Jouw liefde tégen staat, hartnekkig, zonder réden;
Zo dat, schoon Leonoor hier dapper tégen wroet,
Zy echter met ien Joost, ien kwiedam trouwen moet.
Loop daat'lyk weêr in huis, geef Leonoor het téken,
Dat ik met hulp van Koen, dit huuw'lyk zal verbreeken;
Of dat ik stérven zal. Och! ongelukkig mensch!
| |
Vyfde tooneel.
Koen, Meinaart.
't GEluk, Heer, is altyd niet gunstig aan onz' wensch,
En 't is somtyds heel goed dat't onluk ons komt prangen;
Loop met jou onluk hangen!
Of anders, zie veel eer met goede raad en daad,
Nou al zachtjes: word niet kwaad.
'k Bedénk daar iets dat wis hen allen zal misleijen.
Dat jy maar hoeft van Leonoor te scheijen.
Vergeet haar, 'k zweer dat jy gerust'lyk leeven zult,
En zo je 'er alle niet bedriegt, geef my de schuld.
O schelm! zo ik je kryg!...
| |
| |
Al zoetjes Heer, met zinnen,
'k Wensch al de minnaars veur Sint Félten met dat minnen.
Wie ik? och niets! het is hier naast.
Maar ligt beklaagje deeze oploopendheid wel haast.
Hoe! zou je my dan in myn onluk laaten steeken?
Neen, zwygen best: want ik verveelje met myn spreeken.
O Koentje! waarde knecht.
ZO jy me lief had, en woudt dienen...
Ik gaf je straks dit geld.
'k Voel al wat médedoogen.
Maar rechte vriendschap krygt op't hart nóch geen vermoogen.
Jouw ongevoeligheid wordt wis hier door verzoet.
Houw daar; is't nu genoeg?
Het goud dringt in 't gemoed!
Zo jy dus voort gaat met te geeven tót den mórgen,
De vrindschap komt dan wel, al leitze diep verbórgen.
Hoe is jouw strafheid dan hier door nóch niet verzacht?
| |
| |
Is dan jouw hart zo hart?
't Geld heeft alleen de kracht
Om't allerhardste hart zo week als wasch te maaken.
Geloosine, 'k heb niet meer.
Te slimmer staan jouw zaaken.
Vermag dan vriendschap niet, nóch plicht?
Myn hart is Diamant, myn ziel van louter goud.
'k Voel nóch iets danktme! Neen, 't is mis.
'k Wierd een geheim gewaar; maar't is me ook weêr ontschooten.
Hoor, mórgen kryg ik weêr wat géld van Moei Kristyn.
'k Beloofje dat de hélft daar van voor jou zal zyn.
Voor my zal zyn! je zoudt de droes hier door beleezen,
't Kon voor my zyn, en juist niet in myn' handen weezen
Dit 's dubbelzinnig, 'k heb veel liever dubbel geld,
Eén vogeltje in de hand, als tien in 't open veld.
'k Beloof't je op trouw en eer.
Wil dan jouw duim opsteeken.
Dat is genoeg, kom laàt ons van myn' aanslag spreeken.
'k Heb in myn harssenvat gesmeed een aardig stuk.
| |
| |
Maak maar van jouw kant...
Goed! hier aan hangt myn geluk.
Jouw snaaksche vinding komt my alles goeds belooven.
Agniet met Goedhart meent jouw Bruidtje jouw te ontrooven.
Maar ik van myn kant zal...
Gelyk ik 't jou beloof, zo zul je't zien volbrógt.
Maak maar dat Joost gelooft dat jy, al lang verleeden,
Met Leonoor bent in het Trouw verbond getreeden.
In 't heim'lyk; opdat hy zyn liefde in haat verkeer'.
| |
Zesde tooneel.
Joost, Meinaart, Koen.
Niet veel; een woord óf twé.
In plaats van twé, wel honderd.
Je komt my wis geluk te wénschen.
| |
| |
Heb ik je niet gezeid, ô kleine en groote zót,
Dat ik gereed was om jouw zótte klap te hooren?
Myn Heer, je moetje aan zyn gekwaek in't minst niet stooren.
Meenen? ja, dat boven Kortryk leit.
Aan meenen bindt geen mensch zyn paerd, zo't spreekwoord zeit.
Ik weet wel veur jouw, wat jy wilt zeggen.
't Hoofd staat my van daag niet om met jouw te leggen
En hassebassen: want wanneer men is verloofd,
Dan heeft een man als ik, wat anders in zyn hoofd.
Men wil 't veur waarheid my aan preeken;
Maar de koerant zal daar in't breede haast van spreeken.
Jy trouwen? vrees je niet...
Dat alleman het lydt vrywillig van elk een.
En die 'er 't meest voor vreest, en 't hardst daar tégen stryen,
| |
| |
Die lyen 't eerder dan die het vrywillig lyen.
Is het niet waar, heer Joost?
En dat men huyendaags lydt willig van elk één?
Veur my, 'k verstaa heel niet van deeze duist're reeden.
Dat 's, zo je trouwt, dat je in het Koekkoeks gild zult treeden.
Wie ik? ik loof veur wis, je neemt me veur een zót.
Zwyg, óf vertrék vanhier; myn Heer verstaat geen spót.
'k Zal zwygen, kan ik stechts myn' gladde tong bedwingen.
Maar mag ik voor myn Heer dan niet een Liedtje zingen?
Je zult met Leonoor, myn Heer, dan trouwen gaan?
'k Heb my doen schraapen; en myn Zondags kleeren aan;
En op myn trouwdag steek ik my in zwarte veeren.
Wis, je verzint je Heer, je meent in bruilófts kleêren.
Watscheelt het? zeitmen niet, als iemand trouwt, voor af,
Dat hy tót stérven zich bereid? de vrouw is 't graf.
| |
| |
| |
Zevende tooneel.
Meinaart, Joost.
't IS waar, het een vólgt't ander;
Of die't gevaar niet kent, is zéker niet heel schrander,
Niet schrander? 't staat aan my te trouwen zo ik wil,
Of niet, en zonder dat het iemand my bedill'.
't Is waar. verschoon my, zo 'k myn' dienst u op kon draagen:
Want je zult ligtelyk dit huuw'lyk haast beklaagen;
Als voogd van Leonoor, en van haar Vaders geld?
Heel niet. ik tracht alleen als vriend, uit médelyen
Jou van het dreigend kwaad voorzichtig te bevryen.
Jouw bruid is schooner als gemeen,
En zeer bevallig; maar ze heeft gebrekk'lykheên,
Die elk niet weet. Zweer my tezwygen, zul je 't hooren.
'k Zweer by de klepel van de Wester-kerriks Toren
Dat ik het zwygen zal zo lang die niet meer klépt.
Je bent te vroom dat jy hier tégens eed van répt.
Ze is kwalyk opgebrógt, ze weet van deugd nóch zeeden;
| |
| |
Ze is ligt van aardt, en tróts in ommegang en reeden.
Lief ziet geen leed. Dat is veur my een kleinigheid.
En daarenboven, zo het alles dient gezeid,
'k Heb haar vier maanden lang, ik zeg 't hier in vertrouwen,
Gelyk myn eigen' vrouw in't heim'lyk onderhouwen.
Zie dan óf gy haar nóch begeeren zoudt.
Neen, ik verhangme niet in een verzwooren strik.
Maar is het ook wel waar?
Men vondt my noit op leugen.
Dat is genoeg gezeid: 'k heb reets myn heuge meugen;
My lust geen moeite, nóch is zoek geen anders wyf.
Men stuurde my goedkoop Schoutoompje ligt op't lyf.
Op 't best, ik zou zo haast Papa als Bruigom weezen.
Neen, neen, ik scheyer uit, en'k houw my buiten vreezen
Voor't woord Papaatje van een kind dat ons niet raakt.
En door ik weet niet wie, in't honderd is gemaakt.
Ik zou op voorraad ligt, naar dat het werk mogt loopen,
Een party wiegen, als Jan Saly, moeten koopen.
Maar goeije raad is duur. Hoe raak ik van de bry?
Dat staat aan u te zien: het raakt u meer dan my.
Ik ben 'er aan verloofd, en ze is jou al half eigen:
Bedénk eens; hachch'lyk zel haar zin hier ook toe neigen.
| |
| |
Maar Heer Joost, je weet...
Verzoek jouw vader dat hy jou van haar ontslaat.
En zeg hem absoluit dat jy haar niet wilt trouwen.
Zou ik myn goê Papaas gebód niet béter houwen?
Of houw je óf je gek waart.
Ik Weet niet. Is 't uit wats?
Of laat hy Leonoor zelf voor zyn Huisvrouw neemen.
Zo! 'k staa reeds veur half gek by hem te boek. ô jemen!
Dorst ik zo praaten vriend; neen, dat is wel abuis,
Dan sloot Papa my wis in 't Dol- óf 't Laas'res huis.
Wel trouw jy haar dan; óf verhang je; óf spring in 't water.
Doe jy 't me eens veur; bezoek het, liever nou als laater.
Wel trek, ik houw je niet.
Maar neen, kom eens weêrom, wel ligt bedenken we iet
| |
| |
Daar is geen spótten met de dood, 'k wil liefst nóch leeven:
Je zult slechts speelen voor een leevendige dood';
Opdat men jouw niet dwingt te trouwen.
Kom helpme, en zégme hoe ik 't stel, en my moet kleeden.
Gaa, wacht my ginder op die kruisstraat.
| |
Achtste tooneel.
Meinaart, Koen.
HEbje gehoord, Koen, hoe ik Joost by 't linker been
Aan jouw uitvoering om deez' klucht in alle deelen,
Te ontwarren, en met hem jouw ról zo wél te speelen,
Dat Leonoor van hem ontslagen, met my trouwt.
Maak dat je aan 't eerste ontwérp je vast verbonden houwt,
En deeze gék beleest, wyl zyn verstand niet groot ‘is,
Dat hy het zelf geloost dat hy wél zeker dood ‘is.
| |
| |
Al wat hier toe behoort heb ik bereid. Maar gaan
Wy binnen: want daar komt Agniet met iemand aan.
| |
Negende tooneel.
Agniet, Proontje, Leonoor.
KOm hier, en schep wat lucht. je moet myn openbaaren
Lenoortje, wat jou lét: want kyk, 'k bin in bezwaaren,
Dat ik je, sints je bint verlooft, as 'k weet niet wie,
Dus kwipskwaps, ongetooid, en triestig loopen zie;
Daer jy in teugendiel wel louter bly most weezen,
Nou jy de bruid bint mit ien bruigom nooit volpreezen.
Die veul mier vrysters had as vingers an zen hand.
Waer schort 'et an? ei zeg; wat maalt jouw in 't verstand.
Je bint myn ienigst kynd, en kyk zo 'k jou moest dérven,
Zie daer, 'k loof dat ik van klinkklaare rouw zou stérven.
Wel foei vrouw, zo 't ien van de buuren zag dat jy
Je zo mal aanstélde, en...
Houw jy je mond, en laet Lenoortje zonder draalen,
Myn zeggen wat 'er deert.
Nou spreek: wat mag 'er faalen?
Mama bemintje, en zal op een snoer paerlen van
Een duizend pond niet zien. Of hadje liefst geen man?
tégen Agniet.
tégen Leonoor.
| |
| |
Wat datje zéggen zelt? moet ik je dat uitleggen?
Zeg aan Mama dat jy met Joost niet trouwen wilt.
Wel onbeschaamd stuk vleis, dat jy jouw snaater hilt...
Neen, kom, geen zótheid meer met pruilen, en met huilen.
Jouw trouw staat vast: men moet van bruigom slechts verruilen,
En geeven Meinaart jou, in plaats van Joost, niet waar?
Wat zégje vrouw? ben jy 'er meê te vreên, is 't klaar?
Veur my ik consenteer 't. En jy?
Bin ik niet oud genoeg, hoe ik 't mit heur wil maaken?
Zeg veur de vuist dat jy van Meinaart wordt bezind,
En dat hy ook van jouw op 't krachtigst' is bemind,
En jy hem trouwen wilt, 't kan tóch mama niet schaaden.
Wat dunktje vrouw, ken ik het raaden?
Is 't niet genoeg geproond?
Wis. Proontje is ook myn naam,
Spyt al die 't leed is, tót alle eer, en deugd bekwaam.
'k Zeg dat ze trouwen zél mit Joost.
| |
| |
Gelyk ze eerst trouwen zou met kwylbab de Aapeteeker.
Met gien gedachten, neen, zy heeft een vrye wil.
Ik krab je 't bakkes op, zie daer, zwyg jy niet stil.
Nou wil ik niet, zie daer.
Ja wél, 'k verlies myn zinnen!
Dat scheelt ons niet, zo wy slechts krygen die we minnen.
Hoe, trouwen met één die zy haat gelyk de pést?
Hoor kynd, steur je 'er niet an; wees vroed,'t geschiedt om best.
Deuz' Meinert heit gien goed, en Joost heit gouwe kluiten.
't Geld brengt ons in de Hél, en 't blyft 'er zélve buiten.
Ovrouw, 't genoegen is een hemelryk op aard!
Heur vryer heeft ook géld, en is jouw kind wel waard.
Al had hy géld, hy heit gien styl, tut prospereeren.
Ja, styls genoeg, vrouw, mogt hy die maar ekserseeren.
Zwyg, zeg ik, veur'et lest. 'k weet hoe zyn vader wroet.
En groote égocie mit de Wéster Injes doet.
Dat 's lykeveul: zyn goed mag vloeijen, óf mag ébben
Ik zeg 'et nóch ereis, Joost zel 'er tóch niet hebben.
Hoot Liefste, luister jy nae heur niet, maakje reê:
Ik bin verzócht mit jouw by Goedhart flus op Thé.
Och Maatjelief, laat ik dau liever heel niet trouwen!
| |
| |
Ik heb je an Joost verloofd, en 'k zél myn woord ook houwen.
Kom, schikje maar wat op.
| |
Tiende tooneel.
Proontje, Leonoor.
'k Wéd zy zo gek niet is, ken ik heur anders wel.
Hoor Juffrouw, houw maar moed, hier 's niemendal te schroomen.
Je weet dat Meinaart... maar ik zie hum ginder komen.
| |
Elfde tooneel.
Meinaart, Leonoor, Proontje.
MYn liefste Leonoor, gy zult dan trouwen!
Zo gy het niet belét. Maar blyf hier niet, Mama
Blyf staen, ik zel iens kyken.
Och Meinaart! geef nu blyken
Van uwe liefde. Ik vrees voor 't huwelyk met Joost.
Betrouw u op myn' zórg, myn Engel, zyt getroost,
Ik heb daar in voorzien, en 'k zal het zo wél stéllen.
Dat gy geen réden hebt um u hier in te kwéllen.
| |
| |
Maar door wat middelis't, dat gy dit hoopt te doen.
Ei juffrouw, vraag niet meer, men Heer zen Knecht hiet Koen:
Dat hy niet uitvoert zel de droes wel laeten leggen.
Hier is geen tyd myn lief, om u het werk te zeggen;
Maar zyt gerust, gaa slechts huis; laat my begaan.
'k Laat alles op u staan.
Blyf my getrouw, ik zal u eeuwiglyk beminnen.
Och jufvrouw, daer's ien spook! vlieg iensloegs mit myn binnen.
| |
Twaalfde tooneel.
Joost, in doods gewaad, Koen, hem van verre bespiedende.
HA, ha, ha, ha! elk lacht my uit, en 'k lach al meê,
Nou dat ik dood ben, zo als ik in 't leeven deê.
Maar dood, en hier by huis! komt Paatje eens uit te gluuren
Met myn meestrés, hoe wil hy lachchen om myn kuuren!
Of zeggen: Joost, wel wat veur malligheid is dit?
Flus wasje in't zwart gekleed, en nou steek je in het wit.
Maar hoe! jy antwoordt niet? dat is een heel goed téken;
Waar heit men ooit gezien dat doode luiden spreeken?
Wat 's dat te zeggen? dat 's te zéggen Joostje is mórt.
Dood, dood! Hoe dood? ja dood, en droog als haver górt.
| |
| |
En sints wanneer myn zeun? sints dat ik 't vond geraaden.
Maar óch! wat nadert my, verdord ik ben verraaden!
Ik word zo koud als lood, en 't hart klópt me in het lyf!
Ik, die hier speul veur dood, word zelf van doodschrik styf.
| |
Dertiende tooneel.
Joost; Koen, insgelyks in doods gewaad, hem in alles naarbootsende.
‘OCh, 't is veur wis een geest! óch, óch, dit doet my vreezen
Dat ik niet leevend dood, maar wel recht dood zél weezen.
‘Maar dit 's nóch 't raarste dat deuz' Geest my zo gelykt,
‘En dat hy my zo bars, stout onder de oogen kykt.
‘Hy lykt my op en op, van onderen tót boven!
‘Maar ben ik 't zelf ook niet? óch wat zel ik gelooven?
‘Ik word zo bang! ik weet niet waar ik kruipen zel.
‘Dorst ik 't hem vraagen. Wel waarom niet? Hoor je wel?
Koen, met een naare stém.
Welk een Echo! óch hier is geen kool te bakken?
Zoete Geest! wou jy jouw biezen pakken,
Je zoudt heel wys'lyk doen. ‘Ik ben hier in de ly!
‘Als ik hem nader, komt hy my ook nader by.
‘En treed' ik achterwaards, peurt Geestje maat aan 't rekken.
‘Maar zou hier de eene gék ook wel met de and're gékken?
| |
| |
‘Dóch gékkerny appart: ik blyf vol zórg en schrik!
‘Wie weet ook óf ik 't bén? wie bénje een aàr, óf ik?
Ik bedriegt zich: want ik blyf in twyffel steeken.
Of jy my spreeken hoort, dan óf ik jouw hoor spreeken:
Sinjeur Joost, óf anders Jodelét.
Ach Monsieur Jodelét vrai gibier di gibét!
Veur my genoeg. Ik mag geen compleménten lyen.
Maar lieve Geestje, zeg, ben jy zelf Sinjeur Joost?
Ik dócht dat ik het was. Waar woon je in 't West, óf 't Oost?
Koen, met een naare stém.
'k Woon 's avonds in het Oost', en 's mórgens in het Wésten;
En's nachts dan eet ik met de bokken aan de vésten.
Ben jy die bok ook, die by nacht op 't Kérkhóf, laast
Uit 't graf kwam springen, en ons maakte zo verbaasd?
Ja; en de nacht daar naa, was ik één van de Padden,
Die elk een brandend licht op haare ruggen hadden.
Ten minste Joost zyn Geest.
| |
| |
Dan ben ik zéker dood! ik was 'er veur bevreesd.
Wat raad? maar Geestje broêr,ai wou je wat verbeyen,
Dat ik, eer dat wy hier straks van malkander scheyen,
Myn Grafschrift maaken mogt. Ik die jou noit misdeê.
Met een verloofde Bruid te willen trouwen! Hé!
Men kan jouw niets verduist'ren;
Dus weet je ook wél dat ik daar niet na wilde luist'ren;
Maar Twéling geestje lief; wyl ik jouw daar voorken,
Zeg ongeveinsd óf ik wel reins gesturven ben?
Te slimmer: want 'k wou aârs nóch liefst wat leeven.
Dóch steur my niet, tót dat myn Grafschrift is geschreeven.
Dit 's al myntroost. Maar zwyg, óf 'k geef je een braaf soeflét.
Hyschryft in een Tafelboekje.
Koen, met een naare stém.
O,zwyg dan, kwélgeeft Jodelét!
Al weêr? óch rust metal dat rusten.
| |
| |
‘Myn Geest moet wat te lachchen lusten.
‘En ik zou ligt al meê eens lachchen; maar 't is best
‘Dat ik hem nóch eens bid te zwygen, veur het lest.
O Geest van wyle Joost, laat jou in 't end beweegen!
Goed! hy klópt op zyn mond, en spreekt my niet meer tégen.
| |
Veertiende tooneel.
WEg is hy. Lieve deugd! óch kwam hy nimmer weér,
Zo lei ik zonder pyn myn hoofd gerust ter neêr.
Hy schryft in een tafelboekje.
Hier rust een leevendige doode.
Passeerder die zyn naam graag wist,
Ze is Joost, die, zo een ieder gist,
Den geest gaf naar de nieuwe mode,
En wouw geen doodbaar, roef, nóch kist.
Hy 's dood om dat hy niet wouw trouwen,
En achterdócht had van de vrouwen;
Maar hy 's ook weêr gezond en fris,
Daar knap en wat te lurken is.
Hy huilde en lachte staâg vermaak'lyk in zyn leeven,
En huild en lacht nou hy den doodsnik heeft gegeeven.
Ha, ha! hi, hi! 't is puik, en zonder dat ik 't weet,
Ben ik een excellent versturven Grafpoëet.
| |
| |
| |
Vyftiende tooneel.
Koen, in 't zelfde gewaad, Joost.
‘HA, ha! hi, hi! 't is raar in allen deelen.
‘Men zou dus te gelyk twee róllen kunnen speelen.
‘Geen Démocrites, nóch geen Heraclites kan
‘Het hier by haalen. Maar; ik schei 'er zo niet van.
‘Straks dreigde hy my om my wat te souffletteeren,
‘Nou is 't myn beurt om hem eens braaf te bastonneren.
O my, o my, houw op! óch Geestje, slaa niet meer,
Al ben ik dood, ik voel dit klóppen doet my zeer:
Wat's dat! van allen kant als Stókvis my te beuken,
Dan hoe ik niet geweekt, nóch niemendal te meuken!
Hier ben ik vry, óch, óch! hier is het ook aanbét.
'k Loop nergens mis, waar dat ik ook myn' voeten zét!
Hier ziet my niemand! óch, hier ook? in alle hoeken
Is 't hier vol spooken! waar zel ik een schuilplaats zoeken?
't Is overal bezét. Genant, myn beste Geest,
Bezweer dit vólk, zoje ooit barmhartig bent geweest,
‘Ik heb dit werk begonnen:
‘Ik moet verspieden hoe 't zal worden afgesponnen.
O my, o my, o my! help buuren! 'k word vermoord!
‘Hou daar, veur 't lest. 't Is tyd, ik heb gerucht gehoord.
| |
| |
| |
Zestiende tooneel.
Proontje, Leonoor, Goedhart, Meinaart, Joost, het aangezigt een weinig bedekt hebbende.
OCh Juffrouw, blyf in huis, 't krioelt op straet van spooken!
Zwyg, jy hebt Maatje 't hoofd genoeg hier meê gebrooken.
Wie schreeuwt hier zo verbaasd?
Wat voor tumulte is hier?
Och! ik bin zo ontstéld ! wat is dit veur getier?
Maar is 't ook waar? ien Giest?
Eén Geest? ja duizend Geesten.
Maar één Geest, myn genant, die bruitme wel het meesten
Met af te róssen, dat ik schreeuwen moest uit nood.
Wel neen ik; maar 'k ben dood.
‘Tót nóch toe gaat het wél.
‘Wou hy't zo vérder klaaren.
Wat binje veur ien kwant? wat doeje hier te waaren?
Maar óch! het is myn zeun!
| |
| |
Myn liefste Sinjeur Joost! zeg ons, wat schortje dan?
Binje vergiftigd? spreek. Och! hoe zel ik het stellen!
Laat doode lui in rust. Hoe meugje me dus kwellen?
Myn zoetste zeuntje, eilaas! jouw zinnen zyn op hól.
'k Geloof het ook, met u? het schort hem in den ból.
My in de ból, en dood? daar zel jy lui óf hooren.
Aardmieren, jy hebt al den brui, 't verstand verloren.
Och! 't is de Maanziektee... óf.. ien aar ding dat hum lét.
Dat 's jókkes: ik ben een gezonde dood, bygét!
Een burger als ik ben, van de onderaardsche naarheid,
Is zót nóch schrikkig, enjy Kól, spaart hier de waarheid.
Och, zékerlyk hy raast! wat is me dit ien pyn!
'k Zou iemand zenden gaen om Dókter Nypewyn,
Die ken de Frenezy, ja uit de kunst, geneezen.
Dat zel dan uit de kunst, veur jou lui zótten weezen.
Rép van gien Dókters, nóch van Dóchters.
| |
| |
O weêrwolf, boos en valsch,
Laat jy geen doode in rust, zel ik...
Jou met dit doodkleed, t'saam verwurgen en vermoorden.
Maar zeun, wat taal is dat!
Heel goede doodmans taal.
Ja wél, 'k verlies 't geduld!
Weet jy wel datje raast, en zulke reên niet stuiten?
Weet jy dat Pluto jou zel in 't helsch dolhuis sluiten.
Zo jy de dienaars van zyn kroon niet strekt tót steun.
Wél, ik bin jouw vader, broêr!
Wél nou, ik ben jouw zeun.
Hoe! spreekje myn dus toe?
ik zie wel dat in 't end...
Je meugt wat zuiker likken.
Gewis hy's dol, en 't lykt dat hy nóch met u gekt.
| |
| |
Ik zelje ontloopen, zo jy lui niet straks vertrekt.
Wat komt myn over! óch 't zel me in de harssens raaken!
Och Meinaart, geefme raad! vriendin wat zél ik maaken?
Myn vrind, ik geef het op!
Ik weet nóch wél een raad.
Zo gy me slechts een zaak toestaat,
Ik zal uw zoon straks van zyn zótterny geneezen.
Uit goederharten, zo 't maar in myn magt ken weezen.
Eisch maar wat jy begeert.
Indien gy, nóch deez' dag
Te weeg brengt dat ik met deez' Juffer trouwen mag,
Die Joost beloofd was, (zy zal hem tóch nooit beminnen)
'k Zal hem herstellen, en weêr brengen by zyn' zinnen.
Jy mit heur trouwen? ja, jy zelt ook; wis myn vrind.
Wie denkje dan dat hier de voogd is van myn kind?
Maar Juffrouw, luister eens.
Ik zel't niet consenteeren,
Al zou de hiele Stad ook 't bovenste onder keeren.
Ik denk niet dat je saamen doet,
| |
| |
'k Denk niet datje dat vermoedt?
Wat dan? hy 's kaal, en steekt tut de ooren toe vol schulden.
'k Ben niemand schuldig; en 'k heb veertigduizendgulden
Getrokken uit de laatst' voltrokken' Loottery
Der Staaten: daar's de Lyst, myn naam die staat daar by.
O, dat zyn maar komediestukken!
Veur ien driegulden, kenje zulk ien ding doen drukken.
Wie brengt myn zeun dan weêr te recht?
Dat kan ien meisie doen veul béter as ien knecht.
Hum trouwen, en hy 's slecht?
Ien wys man krygt men niet ligt aan de huuw'lyksvéter.
Hy 's an Lénoor verloofd, ik houw myn an jouw woord.
| |
Zeventiende en laatste tooneel.
Koen, Joost, Agniet, Goedhart, Meinaart, Leonoor, Proontje.
Koen, als vooren in doods gewaad.
OCh, óch, nou is 't myn tyd! nou mag ik zo 't behoort,
Dit spul ontwarren, en dien bloed niet langer fóppen.
Staa by! daar komt myn Geest om my weêr óf te klóppen?
| |
| |
Wat wil dit mommetuig en die gelykenis?
Ik zegje 't is myn Geest?
Genantgeest Jodelét, bekén't maar zonder teemen.
Och, óch, zyn zótheid klimt, in plaats van af te neemen.
Ik zal daar in voorzien. Sieur Joost, zyt niet bevreesd.
Herstél uw zinnen: want myn knecht was deeze Geest,
Die door myn last die ról gespeeld heeft.
Zo jy 't nóch niet gelooft, je meugt me vry betasten:
Een Geest heeft vleis nóch been.
Wél;! nou, bezie het dan.
Ik zal 't haast weeten: nou staa stil dan als een man.
Hy lykt niet geestig aan zyn steile varkens ooren.
Een Geest kan, zeitmen, deur een klink snoers gat heen booren;
Dat wou ik wel eens zien.
Hytrekt hem by de ooren om.
Nou hy geen Geest is, ben ik ook veur wis niet dood.
Daar leit het doodkleed; 'k vind ook meer vermaak in 't leeven;
| |
| |
Maar op conditie, dat je my geen wyf zult geeven:
Leef zo je 't zelf verstaet.
Daer zeg ik neen toe: neen hólla wat, dat 's gien praet.
Laet jy jou sóppen, kyk, men zel myn niet beleezen.
Joost zel heur trouwen, óf Kraai zel gien veugel weezen.
Hoe! zoude ik Haantje, die nou weêr in 't leeven bén,
Ik, ik gaan tókken met een reeds verkófte Hén?
Dat 's te zeggen, dat 's te zeggen,
Dat deuz' Sinjoor het jou zelf béter uit kén leggen,
En dat dit schoontje al lang met hem is ondertrouwd.
Wat zégje daer? wel Heer Lenoor! bin jy zo stout?
Waer toe al dit malle vraagen?
Die zwygt die konsenteert.
Wie heit van al zyn dagen!
Men doet myn kracht an in gewéld!
Vriendin, patientie, nou de zaak dus is gestéld,
Is daer gien hélpen an; wy hebben ons gekweeten.
Ik moet het lyen; maar ik zel 't niet ligt vergeeten.
Ik konsenteer het dan, dóch alles op bewys
Dat jy getrokken hebt die hoog veurschreeven prys.
| |
| |
Ik zie tóch wel hier valt veur myn niet meer te vitten.
En branden ze heur naers, laet ze op de blaaren zitten.
Je doet wel wysslyk vrouw, dat jy heur trouwen laet.
Zyt gy vernoegd, myn Heer?
't Naa klaagen doet gien baet.
't Lykt wél dat Leonoor veur Joost niet was gebooren.
Onz' vriendschap, hoop ik, zel hierom niet gaen verlooren.
Ik wenschje t' saam geluk.
Maar lief, hoe zullen wy nu Proontje, en Koen beloonen?
'k Beloof elk een nieuw kleed.
En ik, elk vyftig kroonen.
EINDE.
|
|
Auteursrechtvrij