De werken van Vondel. Deel 5. 1645-1656 (1931)

De werken van Vondel. Deel 5. 1645-1656

(1931)–Joost van den Vondel– rechtenstatus

Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende



[pagina 258]
Geboortezang, aen Gregorius Thaumaturgus, mijnen Geboorteheiligh.aant.Ga naar voetnoot* Geboorteheiligh, Wonderwercker GREGORIUS, die door 't geloof Des afgodts onverlichten kercker Zijn' vastgeboeiden zielenroofGa naar voetnootvs. 3-4 5[regelnummer] Ontruckte, bergen kost verzetten, En stroomen stuiten; Oostersch Licht, Die Cezars stadt aen JESUS wettenGa naar voetnoot7 Verknocht; ontfang mijn BoortedichtGa naar voetnoot8 In uwe goude schael, vol reucken,Ga naar voetnoot9 10[regelnummer] En offer het voor's Lams gestoelt,Ga naar voetnoot10 Nu sestigh jaer het voorhooft kreucken, Het bloet in d'aderen verkoelt, Het hair besneeuwt, mijn tijtgenoten My vast bezwijcken, voor en na,Ga naar voetnoot14 15[regelnummer] Rontom en aen mijn zy geschoten,Ga naar voetnoot15 Terwijl ick hier noch strijde, en sta Op schiltwacht, reede alle oogenblickenGa naar voetnoot17 T'ontworstelen het zielgevaer Van 's weerelts zorghelijcke stricken.Ga naar voetnoot19 20[regelnummer] Verstreckme een schilt en beuckelaer,Ga naar voetnoot20 Waer onder ick Godts naem magh eeren, Vrymoedigh zingen 's hemels lof, Om hoogh gevoert op Engleveêren, En vlechten uitgeleze stof 25[regelnummer] Tot kranssen, en altaerfestoenen,
[pagina 259]
Op uwe feest, mijn Jaergety,Ga naar voetnoot26 Het welck my leert de Godtheit zoenen,Ga naar voetnoot27 Als Slaghtmaent, meer dan half voorby, Den zonring sluit op mijn verjaren. 30[regelnummer] Hoe slijt het leven, als een kleet! Waer is de vlugge tijt gevaren, Dat dierste kleinoot, waert besteetGa naar voetnoot32 In aendacht, en bespiegelingenGa naar voetnoot33 Van Godt en 't allerhooghste goet, 35[regelnummer] En wat wy van den Zoon ontfingen, Die door de stralen van zijn bloet Ons zuiver wiesch, en openbaerde De beste Perle, die zoo diepGa naar voetnoot38 Begraven lagh, bestulpt met aerde,Ga naar voetnoot39 40[regelnummer] Eer hy ons tot zijn Waerheit riep, Uit geen verdienste, maer genade.Ga naar voetnoot41 Geluckigh zijnze, die voor 't entGa naar voetnoot42 Met vleesch noch bloet niet gaen te rade, Noch dit vergangklijck element.Ga naar voetnoot44 45[regelnummer] De melck der voester, slimme wennisGa naar voetnoot45 En d'eerste ploy van errefleerGa naar voetnoot46 Wort spa verleert door betre kennis,Ga naar voetnoot47 Zoo lang men d'Ootmoet noch ontbeer; Die schiet te traegh haer eedle wortelen 50[regelnummer] In steen van 't eigenzinnigh hart, Het welck verhardt in tegensportelen,Ga naar voetnoot51 En by zijn opzet blijft verwart.Ga naar voetnoot52 Geboorteheiligh, die in 't midden Der Zaligen uw' zetel hebt, 55[regelnummer] Volhardt voor my en elck te bidden By hem, die licht uit duister schept. MDC XLVII. JUSTUS EX FIDE VIVIT.Ga naar voetnoot+	voetnoot* Van 1647. Afgedrukt volgens de tekst achter de eerste uitgave yan Salomon (1648) (Unger: Bibliogr. nr. 458). Gregorius Thaumaturgus (d.i. Wonderwercker, vs. 1) of Gregorius van Neocaesarea was, evenals Vondel, een bekeerling. Uit een heidens gezin voortgekomen, studeerde hij te Alexandrië en te Athene. Omstreeks 234 werd hij door Origenes bekeerd. Als bisschop van zijn geboortestad Neocaesarea bracht hij bijna de gehele bevolking tot het Christendom. Zijn bijnaam kreeg hij door de wonderen die van hem verhaald werden, o.a. het verzetten van bergen en stuiten van stromen (vs. 5-6). Hij stierf de 17de November 265. Vandaar dat hij Vondel's Geboorteheilighe werd. voetnootvs. 3-4 Uit de gevangenschap van het onverlichte heidendom, uit de dienst der afgoden verloste hij de zielen. voetnoot7 Cezars stadt: Neocaesarea, de hoofdstad van Cappadocië. voetnoot8 Verknocht: verbond. voetnoot9 reucken: wierook. voetnoot10 's Lams gestoelt: de troon van Christus. voetnoot14 My vast bezwijcken: mij telkens weer ontvallen. Vondel denkt hier o.a. aan Reael, Plemp, Baeck, Victorijn, Mostaert, Hooft. voetnoot15 geschoten: door de pijlen des doods getroffen. voetnoot17 reede: bereid. voetnoot19 zorghelijcke: gevaarvolle. voetnoot20 Verstreckme: wees voor mij; beuckelaer: synoniem van schilt. voetnoot26 uwe feest: uw sterfdag, uw kerkelike feestdag, die tevens mijn geboortedag (Jaergety) is. voetnoot27 de Godtheit zoenen: mijn vrede maken met God, in Gods wil berusten. voetnoot32 waert besteet: dat verdient om besteed te worden. voetnoot33 aendacht: vrome overpeinzingen. voetnoot38 De beste Perle: het Christelik geloof (vgl. Matth. XIII, 45). voetnoot39 bestulpt: overdekt. voetnoot41 Uit geen verdienste: niet om menselike verdienste. voetnoot42 voor 't ent: voordat de dood nadert. voetnoot44 dit vergangklijck element: de wereld. voetnoot45 De melck der voester: al wat men als 't ware met de moedermelk ingezogen heeft; slimme wennis: verkeerde aanwensels. voetnoot46 errefleer: de leer die men van zijn ouders overgenomen heeft. voetnoot47 verleert door: afgeleerd, verdrongen door. voetnoot51 tegensportelen: tegenstreven. voetnoot52 by zijn opzet: in zijn eerste neigingen. voetnoot+ Justus ex fide vivit, of Justus fide vivit; d.i. de rechtvaardige (of Joost) leeft door zijn geloof. De door Maria Stuart gekozen spreuk als randschrift van de munt met haar beeldenaar, maakte Vondel tot de zijne; zie Dl. 4, blz. 642.

Vorige Volgende

Over het gehele werk

titels

De werken van Vondel (10 dln) (WB-editie)

auteurs