De werken van Vondel. Deel 5. 1645-1656

[p. 538]

Ter Staetsie van Jongkvrouw D.N.aant.^*

Nu sla, o zalige Xaveer,

Uit 's hemels troon uw oogen neêr

Op d'eere der Jongkvrouwen,^{vs. 3}
Die JESUS hant gaet trouwen.⁴

Zy schenkt het zuiver Heilighdom⁵

Van hare jeught den Bruidegom

Van zoo veel duizent Maeghden
Als oit zijn oogh behaeghden.

Van outs was geen triomf zoo groot,

Dan als een Maeght in 't hart besloot¹⁰

Den bloezem van haer dagen
Den hemel op te dragen:

Hem t'offeren den eersten geur,

Den verschen dauw, en 't levend kleur¹⁴

Der onbesmette Leli,
Geplant door 't Euangeli.

Dat was van outs een klare blijk

Der mogentheit van Kristus Rijk,¹⁸

't Welk wijder triomfeerde¹⁹
Dan Cezar oit regeerde.

Zo wert by 't licht van 't Roomsch Geloof

Den glans van Vestaes lampen doof.^21-22

Zoo schaemden zich haer Nonnen
Voor ons gewijde Zonnen.

Men zwygh' van Dafne, by den stroom²⁵

Gevlught, en in een' lauwerboom

* Van 1651. Afgedrukt volgens de tekst in Poëzy 1682 I, blz. 521.
D.N. is Dina Noortdyck, die zich als ‘klopje’ verbond aan de kerk van St. Franciscus Xaverius, waar zij haar staetsie hield, d.w.z. de eenvoudige gelofte van kuisheid en gehoorzaamheid aflegde.

vs. 3 d'eere: het puik.

4 Die Jezus als hemelse bruidegom zal erkennen.

5 het zuiver Heilighdom: de kuisheid (vgl. 11-12).

10 Dan als: als wanneer.

14 't kleur: in 17de-eeuwse taal ook onzijdig.

18 mogentheit: macht.

19 wijder: verder.

21-22 Ook de Vestaalse maagden, die in de tempel van Vesta de lampen onderhielden, moesten ongehuwd blijven; vandaar dat ze Nonnen genoemd worden (vs. 23); wert doof: verbleekte; by: vergeleken met.

25 Dafne: dochter van de riviergod Peneus in Thessalië, die, door Apollo vervolgd, de goden om hulp smeekte en in een laurier veranderd werd (het Griekse daphne betekent laurier).

[p. 539]

 

Verandert onder 't blaeken

 

Des Godts, die haer wil schaeken.

 

Hier blaekt een Maegt van hemelsch vier,

30

En staet, gelijk een lauwerier,

 

In 't Paradijs geladen

 

Met onverwelkbre bladen.

 

Zoo zit een Maegt voor Godt te prijk,³³

 

En wort hier d'Engelen gelijk,

35

Om namaels 't Lam daer boven³⁵

 

Te volgen, en te loven.

 

Laet Jakobs Dina onberaên³⁷

 

Naer Sichem vry op 't hooghtijt gaen,

 

By hare wulpsche kennis:³⁹

40

Zy haelt'er niet dan schennis.^37-4040

 

Ons DINA, wijs en godtgezint,

 

Gezelschap zoekt, dat JESUS mint,

 

En 's weerelts ydelheden

 

Versmaet, en kan vertreden.

45

Zy rukt met eenen blyden zin

 

Ter loopbaen van de kuischeit in,

 

Ook zonder om te kijken.

 

Zy zal den pallem strijcken.⁴⁸

33 zit te prijk: als bruid uitgedost, onder de kroon gezeten, gelijk in de 17e eeuw gebruikelik was (zie de titelprent van Cats' Houwelyck).

35 't Lam: Christus.

37 onberaên: onbedachtzaam.

39 wulpsche kennis: dartele kennissen (in de bijbel wordt slechts gesproken van ‘de dochteren van dat land’.

37-40 Zie het verhaalde in Genesis 34, 1-2.

40 schennis: schande (verkrachting).

48 strijcken: verwerven.