De werken van Vondel. Deel 5. 1645-1656

[p. 540]

Engelebvrgh in den rouw over den E.E. Heer
Andries Bicker,aant.^*

Heer van Engeleburgh, oudt Burgermeester en Raet van Amsterdam, &c.

Integer viae, scelerisque purus.

Wat tijding komt de Stadt bezwaren,
In 't midden van de droeve maren,

En rampen, uit der zee gehoort?^{vs. 2-3}

O lantverrijckende Amsterdammers,⁴
Wat baert een jammer u al jammers!⁵

Hoe leit de Doot den Staet aen boort!⁶

De dappre BICKER, helsch besprongen

Van weifelende lastertongen,⁸

Wort al te vroegh ter neêr gevelt.

O Bataviers, ô Kroon der steden,¹⁰
Uw rechtehant leit afgesneden.¹¹

Wat lijdtghe al schipbreucks in dien Helt!

Wat lijdtghe in eenen man al schade!

Hoe drijft uw kiel op Godts genade,

In 't stranden van dien Amirael,

Die Lant- en Zeeraet steef, en stichte,¹⁶
En braef vooruit, vol wijsheit, lichte,¹⁷

Gelijck de noortstar met heur' strael.

Men wapen' heir, noch onderdanen,

Noch koom' hem op met busse, en vanen:^19-2020

* Van 1652. Afgedrukt volgens de tekst van de afzonderlike uitgave in folio (Unger: Bibliographie, nr. 490). Onder deze tekst staat afgedrukt: Op d'afbeeldinge van wijlen den zelven Heere (hiervóór blz. 518).
Andries Bicker, heer van Engeleburg stierf de 24ste Junie 1652. Het motto, uit Horatius' Carmina I, 22, vs. 1, betekent: rechtschapen van wandel, onbesmet door misdaad.

vs. 2-3 Dit heeft betrekking op de eerste tegenslag in de Engelse oorlog; uit der zee: (oude Datief).

4 lantverrijckende: door inpoldering het land van Noord-Holland vermeerderende.

5 een (met accent).

6 leit aen boort: doet een aanval op; een schip ‘aen boort leggen’ betekent: naast het schip gaan liggen om het te enteren (Ned. Wdb. III, 466).

8 weifelende: omdat ze zelf in 't gevaar niet hadden durven doortasten.

10 Bataviers: Hollanders; Kroon der steden: Amsterdam.

11 rechtehant: rechterhand, steun.

16 steef: versterkte.

17 braef: doortastend.

19-20 Dit slaat op de aanslag van Willem II.

20 koom' hem op: valle hem aan; busse: geschut.

[p. 541]

 

Hy leit gerust den tabbert af,²¹

 

En neemt verlof van ampt, en staten.²²

 

De Nijt heeft ANDRIES nu verlaten;²³

 

Zy triomfeer' vry op zijn graf.

25

Als 't Hof verleit wort door de boosten,²⁵

 

Dan moet de vroomheit zich getroosten²⁶

 

't Bevlacken van haer eerlijck wit;²⁷

 

Het heil der trouwe burgeryen,

 

Geplant door Vre, na bloedigh stryen,²⁹

30

Op dat de Vryheit veiligh zitt'.

 

Al 's Burgermeesters lust, en leven,

 

Was rustigh recht door zee te streven,³²

 

Aen last en eere en eedt verknocht.³³

 

Zijn kloeck beleit in hooge zaecken,

35

Zijn doordrift en omzichtigh waecken³⁵

 

Hielt eene streeck op dezen toght.³⁶

 

Vergunt ons dan, na'et lange slaven,

 

Dat wy dit wapen by de braven³⁸

 

Ophangen, ter gedachtenis

40

Van ENGLEBURGH, die afgesleten,⁴⁰

 

Den prijs genoot in zijn geweten.

 

Dus blonck hy in ons duisternis.

 

 

I.V. VONDEL.

Voor ABRAHAM DE WEES, Boeckverkooper op den Middeldam, in 't jaer CIƆ IƆ C LII.

21 gerust: met zelf beheersing, vastberaden.

22 verlof van: ontslag uit.

23 De afgunst kan hem nu niet meer deren.

25 verleit: misleid.

26 vroomheit: rechtschapenheid.

27 Bevlacken: bezoedelen, belasteren; eerlijck wit: eervol doel, nader verklaard in vs. 28-30.

29 Geplant door Vre: gegrondvest door de Vrede, d.w.z. mogelik geworden na het sluiten van de vrede in 1648.

32 rustigh: krachtig.

33 last: opdracht.

35 doordrift: voortvarendheid.

36 eene streeck: eenzelfde koers.

38 dit wapen: zijn familiewapen, boven het graf in de kerk opgehangen.

40 afgesleten: afgeleefd, toen zijn krachten uitgeput waren.