Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
De werken van Vondel. Deel 5. 1645-1656 (1931)

Informatie terzijde

Titelpagina van De werken van Vondel. Deel 5. 1645-1656
Afbeelding van De werken van Vondel. Deel 5. 1645-1656Toon afbeelding van titelpagina van De werken van Vondel. Deel 5. 1645-1656

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (8.15 MB)

ebook (6.98 MB)

XML (3.07 MB)

tekstbestand






Genre

proza
poëzie
drama

Subgenre

verzameld werk
gedichten / dichtbundel
tragikomedie
pastorale


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

De werken van Vondel. Deel 5. 1645-1656

(1931)–Joost van den Vondel–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende
[pagina 808]
[p. 808]

Op den Tafelkrans Voor den Heer Geeraert Hulft,
Directeur generael in de Oostindien,aant.Ga naar voetnoot*

Konstig van parlemoêr in een toetsteene tafel door Ryswyck gevlochten.

MATERIAM SUPERABAT OPUS.

 
De dorre toetsteen, daer NatuurGa naar voetnootvs. 1
 
Geen plant in poot, noch bloemen zaeit,
 
Als 't licht zijn aenschijn herwaert draeit,Ga naar voetnoot3
 
Na 's winters buien, kout en guur;
5[regelnummer]
Die steenen gront, dus net geploegtGa naar voetnoot5
 
Met konst, van RYSWYCKS eêle hant,Ga naar voetnoot6
 
Een lente baert, als vruchtbaer lant,
 
Dat zijnen hovenier vernoeght.
 
Hier blinckt de schoone regenboogh,
10[regelnummer]
Van bloemen lofwerck en festoen,Ga naar voetnoot10
 
Uit root en blaeu en geel en groen
 
En gout gemengelt, in ons oogh.
 
Wie zou gelooven, schoon men 't zwoer,
 
Dat dit geen zomerlovers zijn,
15[regelnummer]
Noch bloemen, anders dan de schijn,
 
En anders niet dan parlemoêr?
 
O Parlemoeder, uit der zee
 
Gebooren, als de Koningin
 
Van Cyprus, ghy ontvonckt de minGa naar voetnoot18-19
20[regelnummer]
Van HULFT te Jakatra alree!Ga naar voetnoot20
[pagina 809]
[p. 809]
 
Wat ziet hy door den minnegloet
 
Al schoonheit in dien tafelkrans?
 
Hoe gaet zijn geest hier om ten dans.
 
En danst dees schoonheit te gemoet!
25[regelnummer]
Hier geeft genoffel, leli, roos,Ga naar voetnoot25
 
Gemengt uit onderscheiden kleur,
 
Trots Indisch velt, een lucht, en geur.Ga naar voetnoot27
 
Hier praelt robijn, saffier, turkoos.Ga naar voetnoot28
 
Hier blinckt de gout- en-zilvermijn.
30[regelnummer]
Hier rijst de witte morgenstar.Ga naar voetnoot30
 
Zy voert den dagh aen op haer kar,Ga naar voetnoot31
 
En bootschapt ons den zonneschijn.
 
Hier wast de blaeuwe korenbloem,
 
En spijst de Raden aen den disch.Ga naar voetnoot34
35[regelnummer]
Hier leeft de trosbloem, en melis,Ga naar voetnoot35
 
En wat ick naeulix ken, noch noem.
 
Het onverwelckbre klimop klimt,
 
Als 't hart van HULFT, al even bly
 
Van groente, en vreest geen wintertyGa naar voetnoot39
40[regelnummer]
In 't Oosten, daer geen sneeuwbeer grimt.Ga naar voetnoot40
 
Hier quetst de hulst, gelijck de maeght,
 
Die zuiver is van hart en gront,Ga naar voetnoot42
 
Den wulpschen wederstreeft, en wont,
 
Die haer iet vergen ongevraeght.Ga naar voetnoot44
45[regelnummer]
De paeuwestaert, de duivenhals,
 
De Fenix kan niet schooner zijn,
 
Oock geen Narçis in kristallijn.Ga naar voetnoot47
 
Noch is de schijn in 't water valsch.Ga naar voetnoot48
 
Hier leght de schilder zijn pallet
50[regelnummer]
En rijck penseel uit zijne hant,
 
De juweelier acht diamant,
 
Noch dier gesteente, in gout gezet.
 
Dees kunst schept, uit een ruwe schulp,Ga naar voetnoot53
 
Gesteente, en tulpen, knoppen, blaên,
55[regelnummer]
Gesternte, en licht, en zon, en maen.
[pagina 810]
[p. 810]
 
Zy neemt vernis noch verf te hulp.Ga naar voetnoot56
 
De schilderkunst verschiet haer verf,Ga naar voetnoot57
 
Gelijck de maeght haer frissche jeught:
 
De tulpen zien haer waerde en vreught
60[regelnummer]
Verwelckt, of schricken voor bederf:Ga naar voetnoot60
 
De rijp de nevel en de mist
 
Verstickt de tulp: een felle storm
 
Vernielt de bloem: een bitze wormGa naar voetnoot63
 
Verbijt haer leven, eer men 't gist:Ga naar voetnoot64
65[regelnummer]
De parlemoêrbloem, op haer' steel,
 
Volght d'eeuwigheit, in duurzaemheit,
 
En blijft tot dat de weerelt scheit.Ga naar voetnoot67
 
Waer bloeide oit eêler bloemprejeel!Ga naar voetnoot68
 
Dat een Japonner, of Chinees,
70[regelnummer]
Of Persiaen, of eenigh Heer
 
Den disch met kunstgerecht stoffeer',Ga naar voetnoot69-71
 
Zoo koningklijck, zoo rijck als dees.
 
Indien ons d'eer gebeuren maghGa naar voetnoot73
 
Dat HULFT, van blijschap aengewinckt,Ga naar voetnoot74
75[regelnummer]
Hieraen op Hollants welvaert drinckt,Ga naar voetnoot75
 
Met zijnen Raet en Hofgezagh;Ga naar voetnoot76
 
Dan zal zijn dischkrans mijn gezangGa naar voetnoot77
 
Vercieren meer dan lauwerier:
 
Dan zing ick met een' blijder zwier:
80[regelnummer]
Zoo leef hy vrolijck jaeren lang.
 
 
J.V. VONDEL.
voetnoot*
Van 1654. Afgedrukt volgens de tekst in Klioos Kraam I, Leeuwarden 1656, blz. 8.
Het Latijnse motto is ontleend aan Ovidius' Metamorphoses I, II (Phaëton) vs. 5 en betekent: de bewerking overtrof het materiaal.
Dirck van Rijswijck, goudsmid en paarlemoerwerker, geboren te Kleef in 1596, woonde reeds vóór 1622 te Amsterdam, waar hij in de Berenstraat zijn goudsmederij had. Hij was een oude vriend van Vondel, die zijn toetsstenen tafels en met paarlemoer ingelegde tafereeltjes als zeer biezondere kunstwerken bezong. Zie over Rijswijck het artikel van Dr. Sterck in het Jaarverslag van het Kon. Oudheidk. Genootschap 1909.
voetnootvs. 1
toetsteen: zeer harde, dof-zwarte steen, ook gebruikt om goud en zilver te toetsen.
voetnoot3
't licht: de zon.
voetnoot5
net: keurig en zorgvuldig.
voetnoot6
van: door.
voetnoot10
lofwerck: gebladerte.
voetnoot18-19
de Koningin van Cyprus: Venus, uit het zeeschuim geboren.
voetnoot20
Jakatra: de oude hoofdstad van Java, in 1619 door Jan Pieterszoon Koen verwoest; op de puinhopen verrees Batavia.
voetnoot25
genoffel: anjelier.
voetnoot27
Trots Indisch velt: de velden van Indië trotserend.
voetnoot28
saffier, turkoos: blauwe en blauwgroene edelsteen.
voetnoot30
de witte morgenstar: de aster of sterrebloem.
voetnoot31
den dagh: het morgenlicht.
voetnoot34
Naast de bloem waren waarschijnlik korenaren afgebeeld.
voetnoot35
trosbloem: duizendschoon (Heukels: Wdb. van plantnamen, blz. 86); melis: melisse, citroenkruid (Ned. Wdb. IX, 485).
voetnoot39
groente: groenheid.
voetnoot40
sneeuwbeer: ijsbeer.
voetnoot42
zuiver: kuis; gront: aard.
voetnoot44
haer iet vergen: iets van haar eisen.
voetnoot47
in kristallijn: in het heldere water. Zinspeling op de Metamorphosen van Ovidius, waar verhaald wordt hoe de schone jongeling Narcissus, zich spiegelend in het water, veranderd werd in een bloem.
voetnoot48
Noch: en niet; de schijn: de weerspiegelde gestalte; valsch: bedrieglik.
voetnoot53
een ruwe schulp: het onverwerkte paarlemoer.
voetnoot56
neemt te hulp: neemt haar toevlucht tot.
voetnoot57
verschiet haer verf: verbleekt.
voetnoot60
bederf: beschadiging.
voetnoot63
bitze: bijtende.
voetnoot64
Verbijt: vernietigt door zijn beet; gist: berekent, kan nagaan.
voetnoot67
scheit: ten einde loopt.
voetnoot68
bloemprejeel: lusthof van bloemen.
voetnoot69-71
Dat: Laat eens.... voorzien; Japonner: oude vorm voor Japanner; Persiaen: Pers.
voetnoot73
gebeuren: te beurt vallen.
voetnoot74
van blijschap aengewinckt: door blijdschap er toe gebracht, d.i. in opgewekte stemming.
voetnoot75
Hieraen: aan deze tafel.
voetnoot76
Hofgezagh: civiel en militair gevolg.
voetnoot77
Dan zal ik mij voor mijn gezang meer beloond achten met (de herinnering aan) deze fraaie tafelkrans dan met lauweren.

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken

Over het gehele werk

titels

  • De werken van Vondel (10 dln) (WB-editie)


auteurs

  • Leo Simons

  • C.R. de Klerk

  • J. Prinsen J.Lzn

  • H.W.E. Moller

  • B.H. Molkenboer

  • J.F.M. Sterck

  • L.C. Michels

  • C.G.N. de Vooys

  • C.C. van de Graft

  • A.A. Verdenius