Logo DBNL
De werken van Vondel. Deel 7. Vertalingen uit het Latijn van Vergilius, Horatius en Ovidius (1934)

De werken van Vondel. Deel 7. Vertalingen uit het Latijn van Vergilius, Horatius en Ovidius

(1934)–Joost van den Vondel–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

Q. Horatius flakkus Gezangen.
Het vierde boeck.aant.

Aen Venus. Het eerste Gezang.

Dat hy nu een oude bereickt hebbe, waer in zijn gemoedt zich van Venus behoort te spanen.+

1 O lang gevierde Venus, ghy roert alweer de trommel. Och, och, ver-r. 1 2 schoonme: ick ben nu zulck een man in het velt niet, als toen ick diende2-3 3 onder de goetaerdige Cynara. O ghy wreede moeder der zoete minnego- 4 dekens, staeck my, die nu out en kout in het vijftigste jaer ga, tot uwe lief-4-5 5 koozeryen te buigen. Ga daer de vleiende gebeden der jongelingen u noo- 6 digen. Ghy, die gezwint van purpere zwanen gevoert wort, zult ten huize6 7 van Paulus Maximus beter onthaelt worden; indienge een bequaem hart7 8 zoeckt te ontvoncken: want een edel en schoon jongeling, en welspree- 9 ckende voor de bekommerde misdaedigen, en in veelerleie kunsten geleert,9 10 zal uwe oorloogsvaenen wijt laeten vliegen: en wanneer hy lacht, om dat 11 hy meer by haar vermagh dan de medevryer, met zijn milde geschencken, 12 zal hy u, neffens het Albaensche leck, een marmoren beeldt oprechten, in12 13 uwe cypresse kerck. Daer zultge veel wierroocks riecken, en u vermaecken13 14 met gezangen, vermengt met spel van lier, Berecyntischen kromhoren, en14 15 fluite. Hier zullen de jongelingen met de tangere maeghdekens, tweemael15 16 's daeghs, uwe Godheit loven, en drimael trippelende met hare blancke 17 voetjens de aerde doen daveren, gelijck de priesters van Mars. Ick schep 18 nu geenen lust in vrouwen, jongelingen, nochte lichtgeloovige hope van18 19 weerliefde, nochte om strijt wijn te drincken, nochte de hooftslapen met 20 frissche bloemen te kranssen. Maer och, Ligurin och, waerom biggelen de 21 tranen langs mijne wangen? Waerom hapert mijn welspreeckende tong,21

22 midden in mijn rede. My dunckt dat ick u 's nachts in mijnen droom om- 23 helze. O ghy harde, nu duncktme dat ick u voorvlughtige volgh, over velden23 24 en vlietende stroomen.24

Aen Antonius Julus. Het II. Gezang.

Hy looft Pindarus, en zeit dat het gevaerlijck zy hem naer te streven.

1 O Julus, wie toeleit Pindarus naer zijn kroon te steecken, die weeght zichr. 1 2 op wasse vleugels, op zijn Dedaels, om de glaze zee te vernoemen. Pin-2-3 3 darus bruist, gelijck een vliet ten bergh afschietende, dien de plasregens op 4 de vermaerde oevers hebben doen aengroejen; en stroomt en barnt met4 5 eenen diepen boezem; waerdigh om met Apolloos laurier vereert te worden,5 6 het zy hy nieuwe woorden door zijn trotse vaerzen rolt, of op rijmeloose 7 voeten treet; het zy hy van Goden zinge, of Koningen van goddelijcken7 8 bloede; waer door de Centauren rechtvaerdigh omgekomen zijn, en de8 9 ysselijcke vierbraeckende Chimeer sneefde; het zy hy prijze die vergodet,9 10 met den palm by Elis verkregen, te huis komen; of worstelaer, of renstrijder, 11 en beschencktze met een gave, die beter is dan hondert pronckbeelden;11 12 het zy hy beschreie den bruidegom, die de bedruckte bruit ontschaeckt is;12 13 en de krachten, en gemoeden, en goude zeden hemelhoogh verheffe, en13 14 haer den duisteren afgront benijde. De Tebaensche zwaen vliegt hoogh14 15 in de lucht, zoo menighmael, o Antoni, als hy verheven door de wolcken 16 streeft. Ick geringer dichte mijn vaerze met moeite; gelijck de Matijnsche bie,16 17 lezende aengenamen tijm, met veel arbeits, ontrent het wout en den oever 18 van het vochtige Tivoli. Ghy poeet, zult met eenen hooghdravender stijl 19 van Cesar zingen, wanneer hy, met den verdienden laurier verciert, de 20 forsse Gelderschen in triomf naer het Kapitool sleept; boven wien het20 21 nootlot en de goede Goden noit yet grooters of beters ter weerelt voort- 22 gebrogt hebben, nochte voortbrengen zullen, schoon de goude eeuwen22 23 weder te voorschijn quamen. Oock zultge zingen de feesten en gemeene23-24 24 stadts blijschap over de verkrege wederkomste van den dapperen August; 25 en de vierschaer, die van pleiten viert. Indien ick wat zeggen kan, dat hoo-25

26 rens waerdigh is, zoo zullen mijne vaerzen mede daer by komen, en geluckigh26 27 door het wederkeeren van Cesar zal ick zingen: o schoone zon: o loflijck 28 licht! en terwijl de veltheer voortga, zullenwe dickwils zingen: Jö triomfe! 29 De heele stadt zal Jö triomfe! roepen; en wy zullen den genadigen Goden 30 wierroock opofferen. Tien stieren, en zoo veele koeien zullen u van uwe30 31 bedeloften bevryen, my een teer gespeent kalf, het welck in de ruime beem-31 32 den groeit: dat met zijne star (waerin het een sneeuwitte blaer voert, en voort32 33 ros over het heele lijf is) het gehoornde licht der nieuwe mane nabootst.33

Aen Melpomen. Het III. Gezang.

Dat hy door de dichtkunst eenen onsterflijcken naem zal bereicken.

1 O Melpomen, dienghe in zijne geboorte eens met gunstigen oogen toe-r. 1 2 gelonckt hebt, die zal geen doorluchtigh worstelaer worden: geen gezwint2 3 paert zal hem triomfeerende op den Grieckschen renwagen omvoeren: 4 nochte de oorloogh zal hem, als veltoverste, met Delfische laurieren ver-4 5 ciert, niet aen het Kapitool toonen, om dat hy der Koningen opgeblaze 6 dreigementen kneusde: maer de wateren, die door het vruchtbare Tivoli6 7 vloeien, en het dicke woudtloof zullen hem edel maecken, door Eolische 8 vaerzen. Het volck van Rome, de hooftstadt der werelt, kent my waerdigh8 9 onder de beminde reien der poëten gezet te worden: en nu ben ick den 10 nijt te boven geraekt. O Zanggodin, die liefelijk op de goude luite slaet:10 11 o ghy die, indien 't u luste, oock de stomme visschen zoudt kunnen zingen 12 leeren, als een zwaen, dat men in 't voorby gaen my met vingeren nawijst: 13 zie daer gaet de Roomsche lierspeelder; dat heb ick alleen door u: dat ick13 14 leef en gewilt worde, zoo ick gewilt worde, dat magh ick u dancken.14

Drusus lof. Het IV. Gezang.

Hy viert over zijn zege, op Graubunders en Zwaven behaelt.+

1 Hoedanigh eenen vogel, schiltknaep des blixems (wien Jupiter, de Koningr. 1-81 2 der Goden, heerschappy over de wufte vogels gaf, om dat hy hem getrou2 3 bevondt, in het schaecken van den blonden Ganimedes) de vaderlijcke3 4 kracht en jeught eertijts, eer hy vlugh was, uit het nest joegen, de lente-4

tekstkritische noten

5 winden, toen de winter voorby was, het vliegen, 't welck hy ongewoon 6 was, al bevende leerden; de levendige kracht flus, als eenen vyant, naer de6 7 schaepskoyen stierde, en de lust tot aes en gevecht nu tegens de weerende7-8 8 draecken aendreef: of hoedanigh een leeu, onlangs van zijn moeders rosse 9 speen afgeruckt, van het geitken, grazende op de weeldige weide, gereet om9 10 met de eerste tanden verslonden te worden; gezien wert, zoodanigh zaegen10 11 de Graubunders, en edele Zwaben Drusus beneden de Alpes oorloogen; 12 van welcken ick niet wil onderzoecken, door wienze een bijl tot geweer12 13 leerden bezigen, gelijck de Amazonen: oock is 't onmogelijck alles te weeten. 14 Maer de wijt en zijt overwinnende benden, door zijnen raet weder over-14 15 wonnen, gevoelden wat geest en vernuft, in een geluckigh hof wel opge-15-16 16 voedt, en wat Augustus vaderlijck hart over de jonge Neronen vermoghten. 17 Vromen worden van vromen, goeden van goeden geboren. In kalvers en17 18 veulens blijckt des vaders deught, en fiere adelaers teelen geene weerlooze 19 duif: maer leering drijft den ingeboren aert uit, en goede opvoeding sterckt19 20 het gemoedt. Waer de zeden afneemen daer onteeren de ondeughden de 21 goede inborst. Wat ghy, o Rome, den Neronen schuldigh zijt, dat getuight 22 de vliet Metaurus, en de vrome Asdrubal, en die heldere dagh, op wien22 23 de duisternis uit Latie verdreven is; die allereerst ons toeloegh met eenen23 24 vruchtbaren zege, toen de vervloeckte Afrikaen door d'Italiaensche steden 25 vlughte, als een vlam langs de fackels, of de Oosten wint over de Siciliaen-25 26 sche zee. Hier na groeide de Roomsche jeugt door voorspoedige toghten26 27 altijt aen; en de kerckbeelden, door het goddeloos oproer der Penen, ver-27 28 woest, raeckten weder over ent; en de meineedige Hannibal borst ten leste28 29 aldus uit: [Wy harten, een roof van verscheurende wolven, volgen van29 30 zelfs hen, die, door ons te leiden en t'ontvlughten, heerlijck triomferen.] 31 Dit volck het welck kloeckhartigh, uit het verbrande Troje, het heiligh-31-32 32 dom, gesolt op de Tuskaensche zee, kinders, en afgeleefde vaders binnen 33 d'Ausonische vesten gedraegen heeft, is gelijck een galnotenboom, die33 34 met scherpe bijlen afgeknot, op Algidus, vruchtbaer van bruin loof, door34 35 het verlies en afhouwen zijner tacken, oock na het snoeien, meer bot, en35

36 uitspruit. Hydra, door het onthoofden, groeide niet stercker aen, tegens36 37 den onverwinnelijcken Herkules: en Kolchis, nochte het Echionische Teben37 38 hebben geen grooter ondier gedempt. Dompelt het in zee, het zal schooner38 39 worden: kampt ghy 'er tegens, het zal den overwinner, die noch in zijn 40 volle kracht is, met grooten lof ter aerde vellen, en oorlogen voeren, daer 41 de vrouwen den mont vol af zullen hebben. Ick zal nu geen hoovaerdige41 42 gezanten naer Kartago mogen zenden. Alle onze hope en het geluck onzes42 43 naems leit 'er toe, nu Asdrubel gesneuvelt is. Niets is 'er dat der Klaudien43 44 armen niet volvoeren konnen, die van Jupijns goedertiere godtheit be- 45 schermt, en door hunne doortrapte treken in allerlei oorlooghsgevaer45 46 gered worden.

Aen Augustus. Het V. Gezang.

Dat hy zich naer Rome spoede.

1 O allerbeste wachter van 't Romulische volck, gesproten uit den goeder-r. 1 2 tieren goden, te lang blijftge wech. Koom weder, ghy die den heiligen 3 Raet der Vaderen een spoedige wederkomste belooft hebt. O goede Vorst,3 4 verlicht het vaderlant met uwen glans: want waer u aenschijn, als een lente, 5 den volcke bestraelt, daer daeght het liefelijcker op, en de zon schijnt 'er5 6 schooner. Gelijck een moeder altijt het oogh naer den boghtigen oever 7 heeft, en met bedeloften, gebeden, en geluckwenschen om haren zoon7 8 roept, die aen de overzijde der Karpatische zee te lange vertoeft, naerdien 9 hem Noortsche buien met tegenwint over het jaer buiten 's lants ophouden;9 10 zoo verlangt het vaderlant, aengeport door getrouwe begeerten, oock naer10 11 Cesar: want dan gaet de os veilig door de beemden weiden: Ceres en het11 12 vruchtbare geluck voeden de velden: de zeeluiden kruissen gerustelijck12 13 de zee: de Trou is ang voor laster: het kuische huis wort niet bevleckt13 14 door schennis: gewoonte en wet hebben het smettelijck overspel getemt:14 15 de kraemvrou wort door haer kroost geprezen: straf volght de misdaet op15

16 de hielen. Wie vreest voor den Parth? Wie voor den killen Scyth? Wie16 17 voor het ysselijck Duitsche bloet nu Cesar noch leeft? Wie past op den17 18 oorloogh des fellen Spanjaerts? Elck brengt den dagh ten avont op zijne 19 heuvels, en huwt den wijnstock aen den olm. Van daer gaet hy vrolijck19 20 ter maeltijt, en wanneer het tweede gerecht opgezet is, drinckt hy ter eere20 21 van u, zijnen Heiligh: voor u stort hy lange gebeden, en wijn, en stelt uwe21-22 22 godheit onder zijne huisgoden; gelijck Griecken de gedachtenis van Kastor 23 en den grooten Herkules houdt. O goede Vorst, och ofge Italie eenen lang-23 24 duurigen vrede beschafte. Aldus spreeckenwe nuchteren vroegh morgens:2424-25 25 aldus spreeckenwe beschoncken zijnde, wanneer de zon onder is.

Aen Apollo en Diane. Het VI. Gezang.

Eeuwgedicht.+

1 O Godt, die Tityus, den schaecker, en Niobes vermete tong aen haerer. 1 2 kinders gewroken hebt; wiens wraeck oock de Tessalische Achilles ge- 3 voelde, die bykans overwinner van 't hooge Troje, en grooter dan anderen, 4 maer tegens u een ongelijck kamper was: hoewel hy, een strijtbaer zoon der 5 zeegodinne Tetis, de Dardanische torens met zijne drillende speer schudde.5 6 Hy plofte ter aerde, gelijck een pijnboom, van de scharpe bijl getroffen; 7 of cypres, van den Oosten wint gedreven, en viel op zijnen mont in het7 8 Trojaensche stof. Hy zoude, besloten in den paerde, het welck Minerve8 9 geveinsdelijck toegeheilight was, de t'ontijdt vierende Trojanen, en Priams9 10 vrolijck danssende hof niet bedrogen hebben; maer op de verwonne men-10 11 schen gebeten, voor de vuist, de zuigelingen, oock de vruchten, daer de11 12 moeders noch van zwanger waren, o gruwel, door het Griecksche vier ver- 13 teert hebben; 't en ware de vader der Goden, bewogen door uwe en Venus 14 aengename gebeden, Eneas zaecken begunstigende, bestemt hadde dat de14 15 vesten met een beter geluck zouden opgebout worden. O Febus, ghy lier-15 16 speelder, ghy leermeester der schrandere Talye, die uw hair in den vliet 17 Xantus dompelt: O ongebaerde Apollo, bescherm de eere der Latijnsche 18 Zanggodinne. Febus heeftme den geest der dichtkunste, en den naem van

19 poeet gegeven. O ghy puick der maeghden en jongelingen uit doorluchtige19 20 vaders gesproten, die onder de beschuttinge der Delische Diane staet, die 21 door haren boogh vlugtende losschen en harten temt; bewaer de Lesbische21 22 dichtmaete, en mijn vingerspel, die naer gewoonte loven Latonaes zoon,22 23 en de maen, op haren tijt wassende, het welck de vruchten voorspoedigh 24 doet groeien, en de rollende maenden gezwint voortrolt. Wanneerghe ge-24 25 trout zijt, zultghe zeggen: ick, die de maet van den Poeet Horatius leerde, 26 hebbe op de hondertjarige feest een liet gezongen, dat den Goden aen-26 27 genaem is.

Aen Torquatus. Het VII. Gezang.

Na het voorstellen van d'aenkomste der lente, noodight hy hem tot een vrolijck leven.+

1 De sneeu is gesmolten: het velt krijgt weder gras, en 't geboomte loof. 2 De landou is verandert, en d'afloopende vlieten glyen langs de oevers.r. 2 3 De Bevallijckheit met de Nymfen en beide haere zusters heffen naeckt de3-4 4 reien aen. Het jaer en de uur, die met den koesterenden dagh heneglipt, 5 vermanen u op geene onsterflijckheit te hoopen. De westewinden ver- 6 zachten de koude: de zomer, die zoo haest vergaet als d'ooftijt vruchten6 7 draeght, verdrijft de lente: en korts daer na komt de logge winter weder:7 8 nochtans vergoeden de snelle maenden de schade van 't jaer: wy, eens 9 nedergedaelt, by den godtvruchtigen Eneas, den rijcken Tullus, en Ankus,9 10 zijn stof, en schaduwe. Wie weet of de Goden daer boven den dagh van 11 morgen aen den dagh van huiden knoopen zullen. Alles watghe met een11-13 12 vriendelijck hart gegeven hebt, dat zal uw verlangende erfgenaem ont- 13 beeren. Wanneerghe eens gestorven zijt, en Minos eens een deftigh vonnis 14 over u gesproken heeft, dan zal, o Torquaet, uw geslacht, welspreeckent- 15 heit, uw godvruchtigheit u het leven niet wedergeven: want Diane zelf 16 verlost haren kuischen Hippolijt uit de duisternis des afgronts niet, en16 17 Teseus is niet maghtigh zijnen vrient Piritous uit de ketenen des Doots17 18 te verlossen.

Aen Martius Censoryn. Het VIII. Gezang.

Niets krachtiger dan gedichten, om zijnen naem en faem de vergetenisse t'ontrucken.

1 O Censorijn, ick zoude gewilligh schaelen schencken, en bekers, dier. 1 2 mijnen spitsbroederen aengenaem zijn; oock drievoetstoelen, een belooninge 3 der dappere Griecken: en ghy zoudt de allerslimste gaeven niet genieten,3 4 waer ick gestoffeert van kunst, door Parrasius gewrocht, of Scopas; dees4 5 vernuftigh, om nu eenen mensch dan eenen Godt in steen te houwen; die,5 6 in 't schilderen met vloeiende verwen: maer ick hebbe die maght niet, en 7 ghy maeckt'er geen werck af, en uwe zinnelijckheit streckt tot die fraeicheit7 8 niet. Ghy zijt met vaerzen vermaeckt; vaerzen kan ick u bestellen, en die8 9 gifte waerdeeren. Geene uitgehouwe marmorsteenen, van het gemeene-9 10 beste opgerecht, waer door vroome helden naer hunne doot herleven;10 11 geene gezwinde vlught, en Hannibals te rugh gedreve dreigementen, nochte11 12 de brant van het godlooze Kartago, maecken den lof van hem, die Afrika 13 dwingende, den bynaem van Afrikaner kreegh, niet doorluchtiger dan de13 14 Zanggodin van Kalabrie: nochte ghy zult geenen loon van uwe braeve14 15 daden genieten, indien de schriften zwijgen. Wat waer Mavors, en Iliaes15-16 16 zoon, indien het nijdige stilzwijgen Romulus verdiensten hinderlijck waer? 17 Gunst, en deught, en de tong der maghtige poeeten rucken Eakus uit den17 18 vergetelpoel, en dragen hem den Elysiaenschen velden op. De Poëzy laet18 19 niet toe dat den lofwaerdigen man sterve. De Poëzy verheft hem ten hemel. 20 Zoo is de wackere Herkules aen Jupijns disch gezeten. De klare Twee-20-21 21 lingstar ontruckt de diepe zee de lecke kielen. Bacchus, zijne hooftslaepen 22 met groene wijngaerdrancken bekranst hebbende, brengt de bedeloften22 23 tot een goet einde.

Aen Lollius. Het IX. Gezang.

Dat zijne nochte de vaerzen van andere Poëten nimmermeer vergaen zullen.

1 Op datghe misschien niet gelooft dat de woorden, waerdigh om onderr. 1 2 de lier te zingen, die ick, geboren by den luit ruischenden Aufidus, door2-3

tekstkritische noten

3 noit gehoorde kunsten, spreeck, vergaen zullen, hoewel de Meonische 4 Homeer boven aen zit; nochtans leit de Pindarische en Ceesche Poëzy,4 5 nochte het dreigende gedicht van Alcëus, en het deftige van Stesichoor5 6 niet achter de banck: en de tijt heeft niet uitgewischt hetgeen Anakreon6 7 eertijts speelde. De minne schept noch adem, en de blaeckende liefde, de7 8 snaren der Eolische jongkvrouwe toevertrout, is noch in 't leven. De Lacede-8 9 monische Heleen blaeckte niet alleen door de getoide perruick des over-9 10 speelers, en verwonderde zich niet alleen over kleeders met gout gebor-10 11 duurt, en de koningklijcke gewaeden, en zijnen stoet. Teucer heeft oock11 12 niet eerst met zijnen Cydonischen boogh geschoten. Troje is niet maer12 13 eenmael besprongen. De groote Idomeneus, of Stenelus hebben niet alleen13 14 een oorloogh gevoert, waerdigh om van Poëten gezongen te worden. De 15 forsse Hecktor, en dappere Deifobus zijn niet eerst gewont geweest om15 16 hunne kuische vrouw en kinders te beschutten. Veele groothartige man-16 17 nen zijn 'er voor Agamemnon geweest; maer zy worden alle onbeweent 18 en onbekent in eenen langdurigen nacht van vergetenheit gedompelt, om 19 dat het hun aen heilige poëten ontbrack. De ongepreze deugt scheelt luttel 20 van een begrave vadzigheit. O Lollius, ick zal u in mijne schriften niet20 21 onvereert laten, nochte gedogen dat de nijdige vergetenheit ondanckbaer- 22 lijck alle uwe braeve daden vermindere. Ghy zijt voorzichtigh in uwe zaecken,22 23 en evenmoedigh in voor en tegenspoet; een verfoeier van bedriegelijcke23 24 gierigheit, en een vyant van het gelt, dat alles naer zich sleipt; en geen24 25 Burgemeester van een jaer, maer zoo menighmael ghy, als een goet en getrou25 26 rechter, het eerlijck boven het oirbare stelde, en groothartigh de geschen-26 27 cken der misdadigen verfoeide, en als een triomfeerder de vaendels liet27 28 vliegen door de aendringende schaeren. Men magh met recht hem niet28 29 geluckigh noemen, die veel bezit. Beter voert hy den naem van geluckigh, 30 die wijsselijck de gaven der Goden gebruicken, en bittere armoede dragen 31 kan, en banger voor een schelmstuck dan voor de doot is. Zulck een schroomt 32 niet voor zijn lieve vrienden en het vaderlant te sterven.

Aen Liguryn. Het X. Gezang.

1 O die dus lange wreet en krachtigh waert door Venus gaven, wanneerr. 1 2 u hoovaerdige, eerghe het waent, de baert eerst zal uitbreecken, en het 3 hair, dat nu om uwe schouders waeit, uitgevallen is, en de verwe, die nu3 4 de roode rooze overtreft, Ligurius aenzicht in borstelen verandert hebben;4 5 dan zultghe zeggen, wanneerghe u zoo in den spiegel verandert ziet: och 6 hadde ick in mijne jeught dat verstant gehad, 't welck ick nu hebbe! of 7 waerom krijgh ick die gladde kaecken niet weder, nu ick van zinnen ver-7 8 andert ben.

Aen Fyllis. Het XI. Gezang.

Hy noodightze ter maeltijt.

1 O Fyllis, ick hebbe een vaetje vol Albaenschen wijn, die over de negenr. 1 2 jaren out is. In mijnen hof is petercelie genoegh om kranssen te vlechten,2 3 en menighte van veil, om uw blinckende hair te omringen. Mijn huis blinckt3 4 van zilver. Het autaer, met kuisch yzerkruit bevlochten, verlangt om met4 5 den bloede eenes offerlams besprengt te worden. Alle handen reppen zich.5 6 Maeghdekens en knechtjens onder een loopen herwaert en derwaert. De6 7 vlam, den vuilen roock boven uitwentelende, beeft vast. Op datghe nochtans7 8 weet tot wat blijschap ghy geroepen wort: de Iden moetghe vieren, welcke8 9 dagh April, de maent der zeegodinne Venus, midden doorklooft; dien ick 10 met recht alle jaren houde, en bykans heiliger acht dan mijnen eigen ge-10 11 boortedagh, om dat mijn Mecenas, van dezen dagh af, zijne groeiende jaren 12 op eene rye telt. Een rijcke en dartele dochter heeft Telefus aen haer snoer,12 13 daer ghy zelf naer staet, een jongman niet naer uwen staet, en zy houd13 14 hem met zijnen wille geboeit. De verbrande Faëton leert u yzen van uwe14-15 15 gierige hope. De vlugge Pegaes, die Bellerofon den zandruiter noode wou 16 ophebben, streckt tot eenen deftigen spiegel, op datghe altijt staet naer16 17 het gene u past; en achtende ongeoorlooft iet hoogers te hopen dan u 18 betaemt, u onthout van eene die u ongelijck is. Wel aen dan, o einde mijner18-19 19 vryagie (want ick zal na dezen door geene andere vrou ontvonckt worden) 20 leer wijzen, om die liefelijck na te zingen: het zingen zal de zwaermoedig-20-21 21 heit minderen.

Aen Virgilius. Het XII. Gezang.

Hy schildert d'aenkomste der lente af.

1 De Tracische wecklevens, lentegezellen, die de zee bezadigen, drijvenr. 1 2 nu de zeilen voort. De beemden zijn nu niet bevrozen, en de hooge vlieten,2 3 van wintersneeu gezwollen ruischen niet. De rampsalige vogel droevigh3-5 4 Itys beschreiende, en de eeuwige schande van den Cekropischen huize, om 5 dat het zijner Koningen vuile lusten qualijck gewroken heeft, bouwt zijnen 6 nest. De harders der vette schapen speelen in het teere gras, op hun fluitje, 7 en vermaecken den godt, die lust schept in vee en de bruine heuvelen van7 8 Arkadie. O Virgijl, een dronck begint nu al te smaken. Indien ghy, die een8 9 pagie der edele jongelingen zijt, druiven wilt drincken, die te Kalene geperst9 10 zijn, by my kuntghe wijn voor nardus koopen. Voor een kleen potteken10 11 nardus, kuntghe bekomen een vaetje wijns, 't welck nu in Galbaes schuren11 12 leit, en milt is om nieuwe hoop te verwecken, en maghtigh om droeve be-12 13 kommeringen te verdrijven. Indienghe naer deze blyschap haeckt, koom 14 haestigh met uwe waren. Ick meen u, zooghe met ledige handen koomt,14-15 15 niet op te vullen, gelijck de rijcken in hunne huizen, daer het vol op is, 16 gewoon zijn. Maer laet het sammelen en uwe baetzucht vaeren: en, op het16 17 lijckvier denckende, terwijl het u gebeuren magh, meng uwe ernstige zaec-17 18 ken met een korte boerterye: het is zoet mallen, wanneer het pas geeft.18

Tegens Lyce. Het XIII. Gezang.

Hy beschimpt Lyce, die, nu een oude best, en noch even geil, van de jonge jeught veracht wort.+

1 Lyce, de Goden hebben verhoort, de Goden, Lyce, hebben mijne bede-r. 1-2 2 loften verhoort. Ghy wort een oude best, en wilt nochtans schoon schijnen, 3 en ghy speelt en drinckt onbeschaemt, en droncken zijnde, prickeltghe3 4 den verstorven minnegodt met een bevende keel. Hy houdt schiltwacht op4 5 de schoone kaecken van de bloeiende en zangkundige Chia: want wispel-5-6

6 turigh vlieght hy over dorre eicken, en schuwt u, om dat uwe slijmige tanden6 7 en grijze hairen u leelijck maecken. Het purper van Koös, nochte de koste-7-8 8 lijcke gesteenten zullen u den verstreecken tijt niet wederom brengen, die 9 van den vluggen dagh eens in stadts kronijcken geschreven is. Waer is uwe9 10 schoonheit gebleven? och waer is die schoone verwe? waer uwe wacker-10-11 11 heit? wat schiet'er over van dat schoon, van dat schoon, het welck de liefde 12 verweckte, en my buiten my zelven voerde? Dat geluckige, naest Cynara;12 13 dat bekende en bekoorlijcke aenschijn? Maer het noodlot nam Cynara ras13 14 wegh, willende Lyce zoo lange sparen, als een oude kraey leven kan; op 15 dat de vierige jongelingen moghten, niet zonder veel lachens, den glans15-16 16 der schoonheit zien in d'asschen gevallen.

Aen Augustus. Het XIV. Gezang.

Hy zeit dat de Raet en het Roomsche volck Augustus geene eer kunnen opdragen, gelijck zijne deught en dapperheit vereischen. Hy verheft de triomfen, by Augustus stiefzonen, tegens verscheide volcken gewonnen, als mede te gelijck aen 's Keizers geluck en lof gehecht, naerdienze onder zijn gezagh en beleit deze oorlogen volvoerden. Endelijck sluit hy dat allerhande volcken, oock in de verregelegenste gewesten des aerdtbodems gezeten, zijn heerschappye kennen, en eeren.+

1 O August, wat vader of burgers zullen bezorgen dat uwe deughden metr. 1 2 overvloedige eergiften door byschriften en kronijcken in eeuwige gedach-2 3 tenis blijven? O allergrootste Vorst van de Vorsten der bewoonbare weerelt, 4 de Zwaben, de Roomsche wetten niet onderworpen, hebben onlangs geleert4 5 wat ghy in den oorloogh vermooght: want de gestrenge Drusus heeft meer 6 dan eens door uw heir de Lombarden, een onverzoenelijck slagh van men-6 7 schen, en de gezwinde Brennen, en de ysselijcke sloten op de Alpes ver-7 8 delght. Terstont daer na heeft d'outste der Neronen eenen geweldigen8 9 slagh geslagen, en verdreef, door eenen geluckigen toght, de onmensche-9

10 lijcke Graubunders; hy die waerdigh was dat men in den strijt zagh, met10 11 hoe groote neerlagen zijn volck afmatte de harten, die zich getroosten voor 12 de vryheit te sterven: bykans gelijck de Zuidenwint de wilde zee aen 't12-13 13 hollen helpt; wanneer de rey der Pleiaden het zwerck scheurt: zoo plaeghde 14 die wackere helt de benden der vyanden, en rende met zijn brieschende 15 paert midden door het vier. Gelijck de gehoornde Aufidus bruist, die door15 16 het gebiet van den Apulischen Daunus stroomt, wanneer hy woet, en de 17 geploeghde ackers met eenen schrickelijcken watervloet dreight; alzoo 18 velde Klaudius, met eenen woesten aenval, de yzere drommels der vyanden;18 19 en, als een overwinner, de voorsten en achtersten ter neêr maeiende, be- 20 deckte de aerde, zonder verlies der zijnen; naerdien ghy uwe maght, raet20 21 en Goden daer toe beschafte: want op den zelven dagh, toen de haven21 22 van Alexandrye u te voet viel, en het ledige hof opende, heeft de gunstige22 23 Fortuin, na vijftien jaren, u eenen geluckigen uitgang des oorloogs en den 24 prijs wedergegeven, en in 't einde der veldheerschappye u de gewenschte24 25 eere toegeigent. De noit getemde Spanjaert, Meed, Indiaen, en wilde Scyth25 26 verwonderen zich over u, o tegenwoordige beschermer van Italie, en het26 27 heerschende Rome. Naer u luisteren de Nijl, die zijnen oirsprong verberght, 28 de Ister, de snelle Tigris, d'Oceaen vol gedroghten, die d'afgescheide28 29 Britten bespoelt, de Vrancken, onvervaert voor de doot, en de harde Span-29 30 jaert; de Gelderschen, die lust in moorden scheppen, eeren u met neer-30 31 geleide wapenen.

Augustus lof. Het XV. Gezang.

Hoewel Apollo hem van oorlogen hebbe afgeschrickt, nochtans wil hy in dit gezang Augustus lof ophalen, voornamelijck om het herstellen van den vrede, en de bedorve zeden, en wetenschappen, waer door de voorouders de palen van het rijck wijder uitbreiden.+

1 Toen ick op mijne lier veltslagen en veroverde steden wou spelen, be-r. 1-2 2 lette my Febus dat ick met kleene zeiltjes niet door de Tyrrenische zee zou 3 vaeren. O Cesar, uwe eeuw verleent onze ackers overvloedige vruchten, en 4 hangt in onzen Jupijns kercke weder het wapentuigh op, het welck weder4

5 der Parten hoovaerdige posten ontruckt is; sluit Janus tempel te Rome, van5 6 oorloogh ontlast; toomt en tuchtight de woeste ongebondenheit; verjaeght 7 de boosheit, en haelt weder de voorige deughden in, waer door de maght7 8 van Italie groeide; en de majesteit en faem des rijcks bereicken Oosten en8 9 Westen. Onder Cesars beleit zal de dolle burgertwist, nochte gewelt de 10 rust niet steuren; nochte de gramschap, die zwaerden smeet, en de steden10 11 jammerlijck tegens een ophitst. Die den diepen Donau drincken, geene11 12 Goten, geene Seres, geene trouweloose Persianen, geene, die by den vliet 13 Tanais geboren zijn, zullen Augustus plackaten afscheuren; en wy zullen op13 14 werck en heilige dagen, na datwe de Goden naer behooren aengebeden14 15 hebben, by den genoegelijcken wijn, met onze vrouwen en kinderen, met15 16 zang en spel, naer der voorvaderen wijze, de dappere veldoversten, Troje,16 17 Anchises, en de afkomst der koesterende Venus verheffen.17


Vorige Volgende

Over het gehele werk

titels


auteurs