De werken van Vondel. Deel 9. 1660-1663
(1936)–Joost van den Vondel–
Auteursrecht onbekend
[pagina 966]
| |
Het vyfde bedryf.
FONTEIUS. FRONTO.
Fonteius:
Wy twijfelen niet eens of 't krijghsrecht ging zijn' gang.Ga naar voetnoot1689
1690[regelnummer]
Het volck keert wederom. wacht Fronto nu dus lang?
Hem wert belast terstont ten hove weêr te keeren.
Daer stapt hy aen, bestuwt met eenen stoet van heeren
En ridderen. men zal nu hooren hoe het voer
Met dien Baethouwer, 't hooft van zulck een lantrumoer.
Fronto:
1695[regelnummer]
Het recht is uitgevoert. geluck, heer stedehouder.
Zoo smoort men lantverraet. nu zijnwe zoo veel ouder,
En veiliger dan flus. d'oproerige is van kant.Ga naar voetnoot1697
Het doode lichaem wort op 't lijckhout vast gebrant,Ga naar voetnoot1698-vlgg.
Met eenen oock zijn paert, en wapentuigh, en wapen,Ga naar voetnoot1699
1700[regelnummer]
De roode tuinleeu in een gouden velt, rechtschapenGa naar voetnoot1700
Bewijs dat 's meesters klaeu geen' adelaer ontzagh.
Fonteius:
Het lustme van 't begin te hooren het verslagh,
Hoe, 't recht gehanthaeft, zich de vorst ter doot bereide.Ga naar voetnoot1703
Fronto:
De strenge krijghsraet gaf hem boschwaert in 't geleide,Ga naar voetnoot1704
1705[regelnummer]
Naer 't heiligh outer, dat in top des heuvels rijst,
Die halve maenswijs, als een schouburgh, met een lijst
Van popelboomen wort omschaduwt en gesloten.
Hier was van overal het volck naer toe geschoten;
Gelijck het water in een' boezem t'zaemenvloeit,
1710[regelnummer]
En, tot een staende meer, uit hondert beecken groeit.
d'Een zat op 't groene gras: een ander hing aen tacken
Van boomen, door 't gewicht gebogen, en aen 't kracken.
Zoo hangen byen, in een' zwarm by een vergaert;
Romain en Batavier, gebaert en ongebaert,
1715[regelnummer]
En out en jong door een gemengelt, mans en wijven,
Soldaet en burgery. men hoortze schelden, kijven,
En worstelen om plaets, die t'eng viel en te naeu.
Toen quam de krijghsraet aen met Julius, niet flaeu,
| |
[pagina 967]
| |
Maer trots, gelijck een leeu, wiens maen begint te krullen,
1720[regelnummer]
Te zwaeien om den neck; terwijl hy, onder 't brullen
En knarssetanden, zich vast geesselt met den staert,
Dat op dien boschgalm wat op roof vlamt wort vervaert,
En 't hart in 't lijf krimpt. met dees leeuweneigenschappen
Quam die verwezen trots den heuveltop opstappen;Ga naar voetnoot1724
1725[regelnummer]
Gelijck hy, op 't gezang van zijne benden, plagh
Te streven door de doot, in 't barnen van den slagh,
Of d'allervoorste zelf een stormbrugh op te steigeren;Ga naar voetnoot1727
Wanneer de dappersten uit schrick den aenval weigeren.
De doot, terwijl 't gezicht, als een paer blixems, blicktGa naar voetnoot1729
1730[regelnummer]
En blickert, weeck te rugge, en scheen voor hem verschrickt.
De krijghsraet deisde een poos, uit angst van zich te zengen,
En schroomde 't woutaltaer met zulck een bloet te sprengen.Ga naar voetnoot1732
Fonteius:
Wat sprack de vorst, toen hy in top des heuvels stont?
Fronto:
Hy keert het aengezicht, eerst ommeziende in 't ront,
1735[regelnummer]
Naer Rome toe, en zet de handen in de zijde,
Om uit den mont voor 't volck te spreecken trots en blijde:Ga naar voetnoot1736
Is Cezar met mijn doot geholpen en gedient,
Ick schenck hem 't lijf, en sterf geen onderzaet, maer vrient
En bontgenoot des rijx, der Batavieren vader,
1740[regelnummer]
Hanthaver van hun recht en vryheit, geen verrader,Ga naar voetnoot1740
Gelijck een dienaer van August ons schelmsch misverft,Ga naar voetnoot1741
Een lasterstuck, dat blaeu den schijn van waerheit derft.Ga naar voetnoot1742
Stadthouders schroomen niet op vuile hofschavotten
Een' ouden koningsstam van hooft en kroon te knotten.
1745[regelnummer]
Zoo stiet Antonius den koningk Antigoon,Ga naar voetnoot1745
Herodes ten gevalle, uit zijnen hoogen troon,
Dryhondert jaeren lang van Asmoneen bezeten.Ga naar voetnoot1747
Ick sterve een wettigh vorst, geen schelm noch eervergeten.
| |
[pagina 968]
| |
De Roomsche hopman treffe een' vrygeboren vorst,Ga naar voetnoot1749
1750[regelnummer]
En stoote my den dolck in deze bloote borst.
Hy scheurt den boezem op, en met een' dolck doorstooten,
Ploft neder, bijt het gras, en voort den mont gesloten.Ga naar voetnoot1752
Een oploop stack'er, door het bloeden van den dolck,
Gelijck een lantstorm op, en overliep het volck.Ga naar voetnoot1754
1755[regelnummer]
Baethouwers scheenen, dol van wraeckzucht, uitgelaeten,
Maer schroomden eenen ring gewapende soldaeten
Het lijck t'ontweldigen, dat nu tot asch verteert,
Gelijck hy in 't geley des krijghsraets heeft begeert.Ga naar voetnoot1758
Fonteius:
Wat riep het krijghsvolck, toen de dootsteeck was gegeven?
Fronto:
1760[regelnummer]
Lang lang leef Nero. lang moet helt Fonteius leven,
Als stedehouder van het keizerlijck gebodt.Ga naar voetnoot1761
Fonteius:
Nu flux den broeder, eer een oproer t'zamenrot,
Te water opgevoert, zoo raeckt men aen een ende.Ga naar voetnoot1763
Geley hem heene, met ons halve lijfschutbende,Ga naar voetnoot1764
1765[regelnummer]
In volle veiligheit, bevrijt van alle schroom.
De jonge Vechter moet, als schiltknaep, zijnen oom
Bedienen op den toght, met eenen sleep van knechten.
Fronto:
Maer nu, hoe zal ick best de majesteit berechten?Ga naar voetnoot1768
De vorst, vol wraeckzucht, wil hoogh klaegen aen het hof,Ga naar voetnoot1769
1770[regelnummer]
En dingen voor zijn recht. hy is op zulck een stofGa naar voetnoot1770
Geslepen.
Fonteius:
Laet het stuck by Nero overweegen.Ga naar voetnoot1771
Berecht Nymfidius, en Tigellyn, genegenGa naar voetnoot1772
Ter halsstraf, 't zy hoe 't zy, waerschijnelijck of valsch:Ga naar voetnoot1773
In 't spaeren schuilt gevaer. hy moet, hy moet om hals,
1775[regelnummer]
Of wy en gy staen los, en alle Romelingen.
Zoo fel een weêrstuit zoude ons voor de scheenen springen,
Indien dees vogel quaem t'ontglippen. hou hem vast.
| |
[pagina 969]
| |
Fronto:
Dien heer bewaeren is een zorgelijcke last.
Een groote toeloop van nieusgierigen wil komen
1780[regelnummer]
Geschoten naer den Rijn en Rijnkant toe, als stroomen.
Wy streven Kolen, zulck een hooftstadt, dicht voorby,
Een stadt gemengt uit Roomsche en Duitsche burgery;
Daer hy een' aenhang vint van Duitschen en Romainen.
Een zelve lantaert ziet zijn lantsliên noo verkleinen,Ga naar voetnoot1784
1785[regelnummer]
En allernootst een' vorst, uit koningklijck geslacht.
Liet gy hem ketenen, dat waer de trouste wacht,
Om niet op 't ongewis het rijck in hem te waegen.
Fonteius:
Dat smaeckt naer wreetheit. 'k wensch my zediger te draegen,Ga naar voetnoot1788
Doch wil hem hooren, en zijn afscheit. vaert hy uit
1790[regelnummer]
In trotsheit tegens ons stadthoudery, zoo sluit
En keten hem. men kan die strengheit dan by heeren
En burgery en volck met schooner glimp verweeren.
Hy staet met zijnen neef toghtvaerdigh en gereet.
Fronto:
Men hoort een straetgeschrey en jammerlijcken kreet
1795[regelnummer]
Van vrouwen. al 't geslacht en maeghschap wil hem spreecken.
Fonteius:
Laet flux de togtklaroen, voor 't hof, op 't mercktvelt steecken,Ga naar voetnoot1796
Zijn maeghschap en al 't volck vertrecken op dien klanck.
Nu spoe ter stede uit noch voor zonnenondergangk.
Geheimeschrijver, kom, en lever hem dry brieven,
1800[regelnummer]
Die 't hof berechten van ons ooghmerck en believen,
Een' aen den keizer zelf, noch twee aen Tigellijn
En heer Nymfidius. zy melden in wat schijnGa naar voetnoot1802
Het hier geschapen staet, indienze 't halsrecht krimpen.Ga naar voetnoot1803
Men magh een' vorst aen goet beschadigen, maer schimpen
1805[regelnummer]
En raecken aen zijn eer, hem quetsen in zijn bloet,
Dat schiet een' wortel van een weêrwraeck in 't gemoedt,
Die met geen duizenden van zielen is te zoenen.
Nu hael hem met zijn' neef. laet al de toghtklaeroenen
Opklincken voor het hof. hier komt de krijghsraet aen.
1810[regelnummer]
Spoe voort: het is hoogh tijt: de zon wil onder gaen.
| |
[pagina 970]
| |
Wat valt het lastigh zulck een' opstant neêr te zetten,
En in zijn hoofden met voorzichtigheit te pletten.
Het rijck te winnen eischt een' Cezar, noit in rust;Ga naar voetnoot1813
Maer 't rijck te veiligen, een' nazaet als August.Ga naar voetnoot1814
FONTEIUS. BURGERHART. KRIJGHSRAET.
Fonteius:
1815[regelnummer]
Myn heer, ontschuldigh ons, en leer uw leedt verdraegen.
Wy kunnen min niet dan uw' grooten rou beklaegen.
Van Rome quam die slagh, en niet by onzen wil.
Geruchten vliegen heene en weder. zat men stil,
't Waer onverdaedighbaer voor Cezar en zijn raeden.
1820[regelnummer]
Dees hollende eeu misduit oock d'allerbraefste daeden
En trouste diensten zelfs ten slimste: en wy staen vastGa naar voetnoot1821
Te zwaer geladen met een' stedehouders last.
Een ander overtreet: een ander moet het boeten.Ga naar voetnoot1823
Wat diep begraven leght, weet afgunst op te wroeten,
1825[regelnummer]
Te haelen voor den dagh, eer 't iemant denckt of raemt.
Zoo wort 's rijx amptenaer bestreden en gepraemt,
Gelijck een baer in zee geperst wort van een ander.
Der menschen woestheit klampt het eene quaet op 't ander.
Hoe kan men anders dan zich schicken naer den tijt?
1830[regelnummer]
Heeft hier een staetheer schult, zoo scheltze rustigh quijt.Ga naar voetnoot1830
Burgerhart:
Vervloeckte dwingelant, van eer en trou verwildert,
Gy hebt u zelven recht naer 't leven afgeschildert.
Het is onnodigh dat een ander u misverf.
Deelt iemant heden diep in 't algemeen bederf,Ga naar voetnoot1834
1835[regelnummer]
Zoo magh het algemeen met reden u misdancken.
Doortrapte huichelaer, wy kennen uwe rancken,Ga naar voetnoot1836
Uw geile gierigheit, die goet verschoont noch bloet,Ga naar voetnoot1837
En Godt noch mensch ontziet. wat toef ick? kan mijn moedt
Dit dulden? moet een vorst, een lantsheer, vry geboren
1840[regelnummer]
Ter heerschappye, noch zijn' aengeterghden toren
Inkroppen, eer hy van gevangenis verhuist?
Heruit Tyran, heruit. 'k verdaege u voor de vuist
In 't vechtperck hier voor 't hof. waer staenwe? wat wil 't worden?
| |
[pagina 971]
| |
Een vrouweschender dorst my 't zwaert van 't lijf afgorden,
1845[regelnummer]
Een, die den riem van een Vestaelsche ontgespen wou,
Een boschnon, Welda zelf, in 't bosch ontwijden zou:Ga naar voetnoot1846
Men zwijgh' den overlast van zijne wulpsche knaepen.Ga naar voetnoot1847
Moght ick hem in den schilt, en in zijn bastertwapen
Eens vaeren naer mijn' wensch; al tradt hy voort in 't perck
1850[regelnummer]
Met vijf schiltknaepen; 'k zou dien blooden weerwolf werckGa naar voetnoot1850
Beschaffen, en tot gruis vermaelen voor mijn voeten.
Kryghsraet:
Een stedehouder op zijn heuscheit dus t'ontmoeten,Ga naar voetnoot1852
Heer Burgerhart, dat lijdt zijn eer en staetampt niet.
Het zy hoe 't wil: gy staet alleen tot zijn gebiet.Ga naar voetnoot1854
1855[regelnummer]
Hy gunde u uitstel, om voor 't recht der majesteiten, Ga naar voetnoot1855
Tot voorstant van uwe eere en staetrecht zelf te pleiten.
Betoom uw hevigheit ten minste een korte wijl.
Fonteius:
Hy raest kranckzinnigh, naer 's Baethouwers ouden stijl.
Trouwanten, rept u flux, en ketent dezen dollen.
1860[regelnummer]
Het hooft is los: verstant en zinnen slaen aen 't hollen.
Burgerhart:
Nu schroomt niet: ketent ons: het is Fonteius eeu.Ga naar voetnoot1861
Der dieren koningk, een afgrijsselijcke leeuGa naar voetnoot1862
Wort in een houte kou getuchtight en gegijzelt:Ga naar voetnoot1863-vlgg.
Maer, in een ysren hock gesloten, breeckt en brijzelt
1865[regelnummer]
De staele keten, en een trali van metael.
Wy gunnen u dees maght, en staen gelijck een pael.
Fonteius:
Kornellen, leit hem wech: de dagh begint te scheiden.
Heer Fronto komt den oom met Vechter t'scheep geleiden.
Het wilt geval bestuurt den weereltlijcken staet.Ga naar voetnoot1869
1870[regelnummer]
Zoo zienwe hoe 't een op, het ander onder gaet.
EINDE. |
|